570 likes | 956 Views
ETYOLOJİ ve PATOGENEZ. Doç. Dr. Füsun ALATAŞ ESOGÜ Tıp Fakültesi Göğüs hastalıkları AD, Eskişehir. Etyoloji niçin önemli ?. Başlangıç tedavisi mortalitenin en önemli belirleyicilerinden birisidir.
E N D
ETYOLOJİ ve PATOGENEZ Doç. Dr. Füsun ALATAŞ ESOGÜ Tıp Fakültesi Göğüs hastalıkları AD, Eskişehir
Etyoloji niçin önemli ? Başlangıç tedavisi mortalitenin en önemli belirleyicilerinden birisidir. Gereksiz antibiyotik tedavisi komplikasyonlara, maliyet artışına, dirençli patojenlerin ortaya çıkışına yol açmaktadır.
Etyoloji Prognoz belirleyici Lokal antibiyotik rezistans paternlerinin izlemi Patogenezin anlaşılması Lokal VİP salgınları hakkında bilgi
Etyolojik farklılıklar Seçilen hasta populasyonu Antibiyotik kullanım öyküsü Hastanede/yoğun bakımda kalış süresi MV’de kalış süresi Seçilen tanısal yöntemler Uygulanan profilaksi yöntemleri ile ilişkilidir.
Bulunulan çoğrafik bölge Hastanenin özelliği Aynı hastanenin farklı birimleri bile etyolojik farklılığa yol açmaktadır.
Koroner YB’da 92 vakalık bir seride en sık MSSA, S. maltophilia Cerrahi YB’da 100 vakalık bir seride MRSA (%43), Acinetobacter spp (%21), P. aeruginosa (%10.7), Klebsiella pneumoniae (%10.7) Ensminger SA, et al. Mayo Clin Proc, 2006; 81: 32-5 Ertuğrul BM, et al. Saudi Med J, 2006; 27: 52-7
Cerrahi YB’da P. aeruginosa (%30), Acinetobacter spp (%26.1), Enterobacter spp (%4.3) ABD’de üçüncü basamak bir hastanede VİP insidansı %47 ve olguların %83’ünde AGNB (Acinetobacter spp, P. aeruginosa) Namiduru M, et al. J Int Med Res 2004; 32: 78-83 Kanafani ZA, et al. Infect Control Hosp Epidemiol 2003; 24: 864-9
VİP gelişiminde Hastanın kendi endojen florasında kolonize patojenler Hastanın ekzojen yolla aldığı patojenler rol oynamaktadır. GNAB’ler (P. aeruginosa, Acinetobacter spp,) en sık Proteus spp, E.coli, Klebsiella spp, H. influenzae Gram pozitif patojenlerin görülme sıklığı %20-30
Chastre ve Fagon: 24 çalışmadaki 2490 VİP’li olguda 1689 bronkoskopi uygulanarak izole edilmiş patojenleri değerlendirmişler AJRC2M 2002; 167: 867-903
Ibrahim ve ark. 420 vakalık seride %30.9 oranında P. aeruginosa, %19.3 oranında MRSA Ibrahim EH, et al. Chest 2000; 117: 1434-42 Rello ve ark. 301 vakalık seride %33.9 oranında P.aeruginosa, %3.3 oranında MRSA izole etmişlerdir Rello J, et al. AJRCCM 1999; 160: 608-13
Polimikrobiyal etyoloji ? Combes ve ark. 124 vakanın %48’inde Simsek ve ark. GKDC yoğun bakımında yaptıkları araştırmada %9 oranında polimikrobiyal patojen izole etmişlerdir. Combes A , et al. Chest 2002; 121: 1390-1 Simsek B, et al. J Hosp Infect 2001; 47: 321-4
Patojenler ve spesifik risk faktörleri S.pneumoniae Üst solunum yollarında kolonize Orofaringeal sekresyonların aspirasyonu sonucu %5’den az olgu Risk faktörleri; Sigara içimi KOAH
H. influenzae Sağlıklı bireylerin %80’inde üst solunum yollarında kolonize Hastane infeksiyonlarının %10’nunda Kronik hastalık varlığı, uzamış MV, antibiyotik kullanım öyküsü insidansını değiştirir MSSA ile birlikteliği sık Risk faktörleri; Sigara içimi KOAH Alkolizm Primer immun bozukluk
S. aureus Anterior burun mukozasında kolonize MSSA için risk faktörleri Genç yaş Travmatik koma Nörocerrahi vakaları
MRSA Risk faktörleri; KOAH Uzamış MV Antibiyotik-steroid kullanım öyküsü Bronkoskopi Antibiyotik kullanım öyküsü olan, geç başlangıçlı VİP’de mutlaka düşünülmeli Sıklıkla P. aeruginosa ile birliktelik göstermektedir
Enterobakteriler Antibiyotik tedavisi, ağır hastalık durumlarında bağırsakta çoğalarak üst GİS, üst solunum yolları ve ciltte kolonize Yanık ünitelerinde yüksek prevalans S. marcescens endemik özellik gösterir K. pneumoniae entübe hastalarda insidansı düşük E. Coli, Proteus spp, Citrobacter freundii daha erken dönemde infeksiyona yol açar
P. aeruginosa Fatalitenin en önemli nedeni Çoğul ilaça direnç oranı yüksek Ölçülebilir atfedilen mortalite ile direkt ilişkili Eradikasyonu zor, relapslarla seyreder Genellikle ekzojen olarak kazanılmaktadır Risk faktörleri; Antibiyotik kullanım öyküsü Uzamış MV Yapısal akciğer hastalığı, KOAH Steroid tedavisi
Acinetobacter spp. Yoğun bakım ortamında kolonize olduklarından çoğu zaman infeksiyon ve kolonizasyon ayrımını yapmak zor olabilir. Kontamine bronkoskop,solunum cihazları, sağlık personelinin elleri bulaşta önemli Risk faktörleri; ARDS Aspirasyon Travma, nörocerrahi vakaları Önceden seftazidim kullanımı El hijyenine dikkat edilmemesi
S. maltophilia Kontamine aeresollerin inhalasyonuyla ekzojen yolla alınır Anaerob bakteriler VİP’de rolleri açık değil
Non-betahemolytic streptococci, Neisseria spp, Corynebacterium spp, diğer Haemohilus spp ve koagülaz negatif stafilokoklar olgu sunumlarında bildirilmektedir. Atipik etkenlerin hangi sıklıkta olduğu bilinmiyor
L. pneumophila Musluk suyu, havalandırma sistemleri rezervuar Kontamine su kullanılarak yapılan ağız bakımları, aspirasyon, beslenme sırasında bulaşabilir Risk faktörleri: Sitotoksik ve steroid ilaç kullanımı KOAH KRY Alkolizm Sigara
Viral ve fungal etkenler genellikle immunsupressif hastalarda karşımıza çıkmaktadır.
VİP ve MDR patojenler P. aeruginosa Acinetobacter spp Stenotrophomonas spp MRSA
Çoğul ilaca dirençli patojenler için risk faktörleri Son 3 ay içerisinde antibiyotik kullanımı Beş gün ve üzeri hospitalizasyon Toplumda yada spesifik hastane ünitesindeki yüksek antibiyotik rezistansı İmmunsupressif hastalık ve/veya tedavi Son 3 ay içerisinde 2 veya daha fazla gün hospitalizasyon Bakım evinde yaşama Evde infüzyon tedavisi 30 gün içinde kronik dializ Evde yara bakımı Çoklu ilaçlara dirençli patojen öyküsü olan aile üyesi ATS-IDSA guideline. AJRCCM 2005; 171: 388-416
Erken başlangıçlı, MDR patojenler için risk faktörü olmayan ve ciddi hastalık bulgusu olmayan hastalar H. influenzae S. pneumoniae S. aureus(MSSA) Antibiyotik sensitiv gram - basiller ATS-IDSA guideline. AJRCCM 2005; 171: 388-416
Geç başlangıçlı veya MDR patojenler için risk faktörü olan, ciddi hastalığı olanlar H. influenzae S. pneumoniae S. aureus(MSSA) Antibiyotik sensitiv gram - basiller + P. aeruginosa K. pneumoniae Acinetobacter sp MRSA Legionella ATS-IDSA guideline. AJRCCM 2005; 171: 388-416
BAL ile tanısı doğrulanmış 408 VİP olgusunda yapılan bir değerlendirmede; Erken başlangıçlı olgularda (n=191) ve geç başlangıçlı olgularda (n=217) en sık izole edilen etkenler P. aeruginosa ve MRSA Giantsou E, et al. Intensive Care Med 2005; 31: 1488-94
Erken başlangıçlı VİP olgularında Entübasyon sırasındaki koşullar Acil entübasyon Aspirasyon Bilinç bulanıklığı ile çoğul ilaça dirençli bakteriler arasında ilişki bulunmuştur. Akça O, et al. Anesthesiology 2000; 93: 638-45
ARDS ve VİP %25-70 olguda VİP Chastre T, et al. AJRCCM 1998; 157: 1165-72 Markowicz P, et al. AJRCCM 2000; 161: 1942-8
Trakeostomi ve VİP İşlem öncesi kolonizasyon VİP riskini arttırıyor Ateş ve sedasyonu devam eden hastalarda risk daha yüksek P. aeruginosa, S. aureus, A. baumannii S. maltophilia için trakeostomi bağımsız risk faktörü Rello J, et al. Chest 2003; 124: 2239-43
Entübasyondan sonra erken dönemde VİP %13 olguda ilk 48 saat içinde VİP Kardiyopulmoner resüsitasyon ve sedasyon uygulaması ile ilişkili Erken dönemde ortaya çıkan patojenler+ P. aeruginosa (%15) P. aeruginosa ? Entübasyon öncesi hospitalizasyon süresi Hastanın kendini ekstübe etmesi Weaning yetersizliğinden dolayı reentübasyon Yoğun bakım ortamı Rello J, et al. AJRCCM 1999; 1742-6
KOAH ve VİP İleri yaş Alt solunum yollarında kolonizasyon Sigaraya bağlı mukosilier fonksiyon bozukluğu Öksürük refleksindeki yetersizlik Steroid kullanımına bağlı defans mekanizmalarındaki bozukluklar H. influenzae, P. aeruginosa, MRSA, Aspergillus
PATOGENEZ Entübasyon Öksürük refleksinde bozulma Mukosilier klirenste bozulma Trakeal epitel hücrelerinde hasar Alt solunum yollarına bakteri girişi Hastalığın ağırlığı, eşlik eden durumlar, malnütrisyon immun sistem bozukluğuna yol açar Safdar N, et al. Respir Care 2005; 50: 725-41
Mikroorganizmalar Orofaringeal sekresyonların aspirasyonu İnfeksiyonun direkt yayılımı Kontamine medikal aeresoller veya hava yoluyla Hematojen yol ile alt solunum yollarına ulaşmaktadır.
Epidemik VİP Kontamine solunum cihazları, bronkoskopla P.aeruginosa, Corona virüs, L. pneumophila, Influenza A, RSV, atipik mikobakteriler ve M. tuberculosis’le bu tür salgınlar bildirilmektedir
VİP’e neden olan patojenler Hastaneye geliş sırasında konağın endojen florasının bir kısmı olabilir Sağlık kurumuna geldikten sonra eller, kıyafetler, personelin kullandığı aletler, invaziv aletlerin kullanımıyla ekzojen olarak kazanılır. Safdar N, et al. Respir Care 2005; 50: 725-41
Orofaringeal kolonizasyon YB hastalarında oral flora AGNB ve S.aureus hakimiyetinde MV hastalarda bakterinin orotrakeal mukozaya yapışması; - Azalmış mukozal IgA - Artmış proteaz yapımı - Yüksek hava yolu pH’sı - Antibiyotik kullanımı