Asetet fikse dhe të paprekshme

1. 1 Asetet fikse dhe të paprekshme

2. Ndërtesatdhetoka, BurimetnatyroredheAsetet e paprekshme Ndërtesatdhetoka Burimetnatyrore Asetet e paprekshme PrezantimiiPasyravedheAnalizat Përcaktimiikostos Zhvlerësimi Shpenzimetpërgjatëjetëgjatësisësëtyre Nxjerrjajashtëpërdorimit e aseteve Harxhimi Kontabilitetiiasetevetëpaprekshme Kostoja e hulumtimitdhezhvillimit Amortizimi Prezantimi Analiza

3. PërcaktimiikostossëTokavedhendërtesave Toka Përfshihen të gjitha shpenzimet për përgatitjen e tokës për shfrytëzim. Zakonisht përfshihen: • Çmimi i furnizimit; • Shpenzimet përcjellëse siq janë bartja dhe taksat; • Pagesat për ndërmjetësim; • Shpenzimet për gradim, mbushje pastrim; • Supozimin për shpenzimet e çdo lloj barre, hipotekat, apo pengesat në pronë.

4. Përcaktimi i kostos së Tokave dhe ndërtesave Përmirësimi i tokës Përfshin të gjitha shpenzimet e nevojshme për ta avncuar përdorimin e tokës nga ana e ndërmarrjes për nevojat që ajo pretendon ta përdor. • Shembuj janë hapja e rrugëve të nevojshme, parkingje, rrethoja, rregullimi i dukjes dhe ujërat nëntokësore apo korridore (minierat). • Jetëgjatësia e kufizuar e përdorimit. • (Zhvlerësohet) shpenzimet kostoja e përmirësimeve tokës hynë zgjatjen e jetëgjatësisë së tyre të dobishme.

5. PërcaktimiikostossëTokavedhendërtesave Ndërtesat Përfshihen të gjitha shpenzimet rreth ndërtimit të objekteve. • Shpenzimet e furnizimit: • Çmimi i furnizimit, shpenzimet përcjellëse të pronësisë, bartjes, tatimet dhe taksat si dhe shpenzimet e ndërmjetësimit. • Rimodelimi dhe zëvendësimi ose riparimi i kulmit, kateve, instalimeve electrike dhe të ujit, fasadave, etj. • Shpenzimet e konstruktimit: • Çmimi i kontraktuar plus pagesat për arkitekturë, taksat dhe tatimet

6. PërcaktimiikostossëTokavedhendërtesave Pajisjet Përfshihen të gjitha shpenzimet e furnizimit dhe të përgatitjes së pajisje për shfruytëzim: • Çmimi furnizues, • Taksat, dogana dhe tatimet, • Shpenzimet manipulative, • Sigurimi i pajisjeve gjatë transportit, • Instalimi dhe rregullimi ose përshtatja dhe • Shpenzimet bartjes dhe regjistrimit.

7. Natyra e aseteve fikse Asetet fikse janë asete afatgjataapo relativisht të përhershme. Asetet fikse janë asete të prekshmesepse ato ekzistojnë fizikisht. Ato janë në pronësidhetë shfrytëzuaranga biznesi dhe nuk mbahen për shitje.

8. Klasifikimi i kostos A është artikulli i blerë afat gjatë? Po Jo Shpenzim A shfrytëzohet aseti për qëllime prodhimi? Po Jo Aset fiks Investim

9. Kosto e tokës • Çmimi i blerjes • Kostoja e porositjes • Shpenzimet e transferit • Komisioni i ndërmetësuesit • Përmirësimi i tokës • Lejet nga qeveria • Kostoja e përpunimit • Taksat në pronë Toka nuk zhvlerësohet.

10. Çmimi blerës Kostot e instalimit Pagesat arkitektonike Kostot e transportit Kostot e lejeve Kostot e gërmimit dhe ndërtimit Ndërtesat dhe pajisjet

11. Çmimi blerës Të gjitha shpenzimet e nevojshme për përgatitjen e asetit për shfrytëzimin e menduar Kosto e përvetësimit Kosto e ndërtesave

12. Kostot e përvetësimit që përjashtohen: • Vandalizmat • Gabimet në instalim • Vjedhjet e pasiguruara • Dëmet gjatë ç’paketimit dhe instalimit • Gjobat për shkak të mos marrjes së lejes nga qeveria.

13. Shembull 1: • Kompania A është një prodhues kompjuterësh. Ka blerë një pajisje më 31 dhjetor e cila do të përdoret për prodhim. Fatura nga pala shitëse i përmban artikujt në vijim: • Çmimin shitës 150,000 € • Transportimi 20,000 • Çmimi i vendosjes 8,000 • Çmimi i trajnimit të punëtorëve për prodhim 5,000 • Kontrata 1 vjeçare për shërbime të mirëmbajtjes 12,000 • TOTALI 195,000 • Përveç kësaj, kompania A i ka paguar edhe elektricistit 200 € për të instaluar një prizë të re elektrike për makinën. Megjithatë, kompania A ka vendosur që ta ndërrojë vendin e makinës pasi që elektricisti ka filluar punën, kështu që ka pasur një kosto shtesë prej 50 € për ta riparuar një vrimë të panevojshme që është shpuar në mur.

14. Shembull 1:

15. Shembull 1:

16. Pajisja, pirunori. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12,000 Paraja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12,000 Blerja e pirunorit për €12,000. Blerja e aseteve fikse me para “Global Consulting” ka blerë një pirunor për përdorim në aktivitetin e saj të shitjes me shumicë.Kompania për këtë ka paguar €12,000 në para. Kryejregjistrimet e nevojshme për këtë blerje.

17. Pirunori. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12,000 Paraja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3,000 Huaja bankare . . . . . . . . . . . . . . . .9,000 Blerja e pirunorit për €12,000; paguar €3,000 në para dhe marrja e një huaje prej €9,000 nga BpB-ja. Blerja e sseteve përmes huazimit të parasë “Global Consulting” ka blerë një pirunor për përdorim gjatë shitjes me shumicë.Kompania ka paguar €12,000 për këtë pirunor. Çfarë regjistrimesh janë të nevojshme nëse kompania paguan €3,000 në para dhe pjesën tjetër prej €9,000 e huazon?

18. Blerja në shportë Blerja e dy më shumë aseteve të siguruara së bashku me një çmim të vetëm. Mënyrë e alokimit të çmimit të blerjes në shportë për secilin aset të siguruar bazuar në vlerën respektive të tregut

19. Toka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70,000 Ndërtesa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130,000 Paraja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200,000 Blerja në shportë Kur dy apo më tepër asete sigurohen me një çmim të vetëm, çmimet janë të alokuara sipas metodës së “vlerës relative reale të tregut”. Në këtë shembull, “Global Consulting” ka blerë tokë dhe një ndërtesë të re me kosto totale prej € 200,000. % e vl. Asetet VRT Kosto totale Toka €87.500 35% 0.35 x €200,000 = € 70.000 Ndërtesa 162.500 65 0.65 x €200,000 = 130,000 Totali € 250.000 100 % €200,000

20. Asetet e siguruara nga vetë-ndërtimi Asetet e vetë-ndërtuara • Regjistrohen si shpenzime • Përfshijnë të gjitha shpenzimet që rrjedhin me rastin e ndërtimit të asetit dhe aftësimin e tij për shfrytëzim të paramenduar siç janë: • Materiali i shfrytëzuar për ndërtimin e asetit • Puna gjatë ndërtimit • Energjia elektrike, sigurimi, pagat e mbikëqyrjes etj.

21. Asetet e siguruara nga vetë-ndërtimi Kompania ka vendosur të ndërtojë një qendër trajnimi në tokën e saj. Kostoja e materialit është 556.000 €, kostoja totale e punës 220.000 €, shpenzimet indirekte të kompanisë 119.000 €. Gjatë kësaj kohe kompania ka qenë e detyruar të marrë një kredi bankare për të cilën ka paguar interesin vjetor prej 55.000 €. Çfarë janë regjistrimet? dd mm Ndërtesa950.000 00 Kredia bankare 950.000 00 Vetëndërtimi i ndërtesës

22. Metodat e zhvlerësimit

23. Defino këto tri shprehje të zhvlerësimit Zhvlerësimi Proces i shpërndarjes së shpenzimeve që përcakton koston origjinale të ndërtesës dhe pajisjeve gjatë periudhës së caktuar. Vlera kontabël Për asetet operative afat gjata, vlera kontabël është e barabartë me koston origjinale të aseteve minus çdo zhvlerësim i akumuluar. Vlera e mbetur Shuma që pritet të pranohet kur aseti shitet në fund të jetës së tij të përdorimit.

24. - = Kosto iniciale Vlera e mbetur Kosto e zhvlerësuar Jetëzgjatja 1 2 3 4 5 Shpenzimet periodike të zhvlerësimit Faktori i shpenzimeve të zhvlerësimit

25. Raporti i të ardhurave Zhvlerësimi për vitin vijues Shpenzimet e zhvlerësimit Bilanci i gjendjes Zhvlerësimi total në datën e bilancit të gjendjes Zhvlerësimi i akumuluar Zhvlerësimi

26. Shembull Kosto fillestare.....………….. €24,000 Jetëzgjatja në vite……............ 5 vite Vlera e mbetur......................... €2,000

27. Metoda lineare (vijëdrejtë) Kosto–Vlera e mbetur Jetëzgjatja = Zhvlerësimi vjetor

28. Metoda lineare (vijëdrejtë) €24,000 – €2,000 5 vite =€4,400 zhvlerësim vjetor

29. Metoda lineare (vijëdrejtë) €24,000 – €2,000 =€4,400 5 vite €4,400 = 18,3% €24,000

30. Metoda lineare (vijëdrejtë) Metoda vijëdrejtë shfrytëzohet shumë nga firmat sepse është më e thjeshtë dhe ofron një transferim të arsyeshëm të kostos në shpenzime të periudhës nëse aseti shfrytëzohet njëjtë në të gjitha periudhat.

31. Metoda lineare (vijëdrejtë) 1 €24,000 €24,000 €4,400 €19,600 2 24,000 € 4,400 19,600 4,400 15,200 3 24,000 8,800 15,200 4,400 10,800 4 24,000 13,200 10,800 4,400 6,400 5 24,000 17,600 6,400 4,400 2,000 Zhvl.i akum.Vlera kontabëlShpenz. e Vlera kontabëlnë fillimnë fillim të zhvler. në në fundVitet Kostotë vititvititfund të vitittë vitit Shpenzimet vjetore të zhvlerësimit (€4,400) Kosto (€24,000) –Vlera e mbetur (€2,000) = Jetëzgjatja (5 vite)

32. Zhvlerësimi Për njësi Kosto - Vlera e mbetur Njësitë totale të produktit = Numri i njësive të prodhuara brenda periudhës Shpenzimet e zhvlerësimit Zhvlerësimi Për njësi × = Exh. 8.9 Metoda për njësi të produktit Hapi 1: Hapi 2:

33. Metoda për njësi të produktit Më 31 dhjetor 2006, është blerë pajisja me para për €50,000.Pajisja pritet të prodhoj 100,000 njësi gjatë jeëtzgjatjes së saj dhe ka vlerë të mbetur prej €5,000.Nëse janë prodhuar 22,000 njësi gjatë vitit 2007, çfarë është shuma e shpenzimeve të zhvlerësimit?

34. Zhvlerësimi për njësi €50,000 - €5,000 100,000 units = = €0,45 për njësi Metoda për njësi të produktit Hapi 1: Hapi 2: Shpenzimet e zhvlerësimit = € 0,45 për njësi × 22.000 njësi = €9.900

35. Metoda për njësi të produktit Vlera e mbetur Nuk ka shpenzime të zhvlersëimit nëse pajisja nuk punon.

36. Metoda e tepricës rënëse • Aplikimi i metodës së tepricës rënëse si metodë e llogaritjes së zhvlerësimit të aseteve bazohet në dy mënyra: • Duke zbatuar një normë konstante të zhvlerësimit për të gjithë pjesën e vlerës së mbetur, deri në zhvlerësim të plotë, • Duke zbatuar një normë apo koeficient në rënie ndaj kostos fillestare të veprimtarisë.

37. Metoda e tepricës rënëse • Sipas metodës së tepricës rënëse: • Vlera e mbetur e pasurisë nuk merret në konsiderim • Zhvlerësimi llogaritet si shumëfishi i normës lineare (vijëdrejtë) të zhvlerësimit.

38. Shpenzimet totale në vitet e para i përafërohen shpenzimeve totale në vitet e mëvonshme. Metoda e tepricës rënëse Shpenzimet Zhvlerësimi i akumuluar e zhvlerësimit Vitet e para Të larta I ulët Vitet e mëvonshme Të ulëta I lartë

39. % e zhvlerësimit vijëdrejtë 100 % Jetëzgjatja në periudha = % e zhvlerësimit vijëdrejtë % e tepricës rënëse = 2 × Shpenzimet e zhvlerësimit % e tepricës rënëse Vlera kontabël në fillim të periudhës = × Injoron vlerën e mbetur Metoda e tepricës rënëse Hapi 1: Hapi 2: Hapi 3:

40. Metoda e tepricës rënëse • Më 31 dhjetor 2006, janë blerë pajisje me para në shumën prej €50,000. Pajisjet kanë një jetëzgjatje prej 5 viteve dhe një vlerë të mbetur prej €5,000. • Kalkuoni shpenzimet e zhvlerësimit për 2007 dhe 2008.

41. Hapi 1: % e zhvlerësimit vijëdrejtë 100 % 5 vite = = 20% Hapi 2: % e tepricës rënëse = 2 × 20% = 40% Hapi 3: Shpenzimet e zhvlerësimit = 40% × €50,000 = €20,000 (2002) Metoda e tepricës rënëse

42. Zhvlerësimi për 2007: 40% × €50.000 = €20.000 Zhvlerësimi për 2008: 40% × (€50.000 - €20.000) = €12.000 Metoda e tepricës rënëse

43. Metoda e tepricës rënëse Vlera e mbetur (€50,000 – €43,520) × 40% = €2,592

44. Metoda e tepricës rënëse Ne zakonisht duhet të forcojmë shpenzimet e zhvlerësimit në vitet e fundit deri te vlera e cilasjellë vlerën kontabël te vlera e mbetur.

45. Metoda e tepricës rënëse • Kjo nënkupton se pajisja nuk mund të zhvlerësohet nën vlerën e saj të mbetur, kështu që zhvlerësimi në vitin e fundit është i kufizuar në 1.458 € e jo në 2.592 € sa do të duhej të ishte po të zbatohej formula e mësipërme edhe për vitin e fundit.

46. 30 qershor Zhvlerësimi parcial - vjetor Kur aseti sigurohet brenda vitit, zhvlerësimi kalkulohet për pjesën e vitit në të cilën aseti shfrytëzohet.

47. Cilët janë dy hapat e llogaritjes së shpenzimeve të zhvlerësimit për kohë më të shkurtër se një vit? Së pari, kalkulo shpenzimet e zhvlerësimit për tërë vitin. Së dyti, shpërndaje atë njëjtë për numrin e muajve gjatë vitit që përdoret asetit . Zhvlerësimi parcial - vjetor

48. Zhvlerësimi parcial - vjetor Kalkulo zhvlerësimin sipas metodës vijëdrejtë më 31 dhjetor 2007, për pajisjen e blerë më 30 qershor 2007. Kosto e pajisjes është €75,000, me një jetë- zgjatje prej 10 vjet dhe me vlerë të mbeturt prej €5,000. Zhvlerësimi = (€75,000 - €5,000) ÷ 10 = €7,000 për tërë vitin Zhvlerësimi = €7,000 × 6/12= €3,500

49. Burimet natyrore Kosto totale,duke përfshirë eksplorimin dhezhvillimin,është ngarkuar tëboshatiset (zbrazet)gjatë tërë periudhës përfituese. E nxjerrur nga mjediset natyrale dhe e raportuar si kosto minus zbrazja e akumuluar. Shembull: nafta, thëngjilli, ari

50. Kosto–Vlera e mbetur Njësitë totale të kapacitetit Boshatisja (zbrazja) e burimeve natyrore Boshatisja kalkulohet duke shfrytëzuar metodën për njësi të produktit. Shkalla e boshatisjes për njësikalkulohet si vijon: