DHMİ İSTANBUL SABİHA GÖKÇEN ULUSLAR ARASI HAVA ALANI HAVA TRAFİK ÜNİTESİ

1. DHMİ İSTANBUL SABİHA GÖKÇEN ULUSLAR ARASI HAVA ALANIHAVA TRAFİK ÜNİTESİ

2. SABİHA GÖKÇEN ULUSLAR ARASI HAVA ALANI TARİHÇESİ VE KURUMSAL YAPI • HEAŞ, 8 Ocak 2001'den yana • Meydan işletmesi • Terminal ve antrepo işletmesi • Akaryakıt hizmetleri • Hava trafik hizmetleri • Yer hizmetleri Alanlarında faaliyet göstermek üzere kurulmuştur.  • KURULDUĞUNDA BÜTÜN BU HİZMETLERİ TEK ÇATI ALTINDA ÖZEL MEYDAN İŞLETMESİ OLARAK GERÇEKLEŞTİRDİ

4. HEAŞ • 18 Şubat 2008 tarihinde Hava Trafik Hizmetlerini Devlet Hava Meydanları İşletmesine • 1 Mayıs 2008 tarihinde de yer hizmetleri, akaryakıt, terminal ve antrepo işletmeciliğini faaliyetlerini LİMAK-GMR-Malaysia Airports 3'lü konsorsiyumu tarafından kurulan İSG (İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı Yapım Yatırım ve İşletme A.Ş) ye devretmiştir. • HEAŞ bu tarihten itibaren faaliyetini sadece meydan otoritesi sıfatıyla meydan işletmesi alanında sürdürmektedir.

5. Avrupa’nın en yeni havaalanlarından biri olan Sabiha Gökçen aynı zamanda 2002-2007 yılları arasında da Avrupa'nın en fazla büyüyen meydanı olmuştur. İlerleyen bölümlerde de değinilecek olan trafik artışı devam etmekte olup şu an için Türkiye genelinde 5. sıradaki yerini 3-4. sıralara taşımıştır.

6. Bu günkü durum itibarı ile Sabiha Gökçen örnek bir model oluşturmaktadır. Meydan otoritesi – Hava Trafik Hizmetleri – Terminal İşletmesi ve yer hizmetleri farklı kurumlar bünyesinde yürütülmekte ve iletişim ve koordinasyonda bir sıkıntı yaşanmamaktadır.

7. İSG • 1 Mayıs 2008 tarihinde de yer hizmetleri, akaryakıt, terminal ve antrepo işletmeciliği faaliyetlerini üstlenen İSG (İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı Yapım Yatırım ve İşletme A.Ş) LİMAK-GMR-Malaysia Airports 3'lü konsorsiyumu tarafından kurulan bir şirkettir.

8. İSG • İSG İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı’nda mevcut terminallerin işletme hakkının yanı sıra otopark işletmesi, yer hizmetleri, kargo, uçak yakıt ikmal operasyonları ve havalimanı oteli ile CIP-VIP tesislerini 20 yıl süre ile işletme hakkını 1 Mayıs 2008’de devraldı. • Yıllık yolcu kapasitesini 25 milyona çıkaracak 320 bin metrekarelik yeni terminal binasının planlanan bitim tarihi 31 Ekim 2009 • İSG 20 yıllık devir için 1 milyar 932 milyon Euro ödeyecek ve asgari 336 milyon Euro düzeyinde yatırım yapacak.

9. DHMİ' NİN SABİHA GÖKÇEN DEKİ DURUMU • DHMİ Sabiha Gökçen Hava Trafik Hizmetlerini 31 Aralık 2007 tarihinde hazırlanan protokol çerçevesinde 18 Şubat 2008 tarihinde devralmıştır. • Bu tarihten itibaren Hava Trafik Hizmetleri DHMİ personeli tarafından verilmektedir.

10. DHMİ' NİN SABİHA GÖKÇEN DEKİ DURUMU • DHMİ tarafından sağlanan meydan kontrol hizmeti nedeniyle HEAŞ tarafından DHMİ' YE Sabiha Göçken'de görevli her bir Hava Trafik Kontrolörü için günlük 100 USD + KDV karşılığı ücret ödenmektedir. • Sabiha Gökçen‘ e inen trafiklerin yaklaşma kontrol hizmet bedelleri de HEAŞ tarafından tahsil edilerek bir komisyon kesilerek DHMİ‘ ye aktarılmaktadır.

11. FORMULA 1 ORGANİZASYONU • Her yıl F1 yarışlarının yapıldığı İstanbul Park pisti meydanımız CTR‘ ı içinde kalmaktadır. Bu yarışlar esnasında gerek meydanımızda gerek İstanbul Park Helikopter pistlerinde yoğun bir hava trafiği yaşanmaktadır.Meydanımızda yaşanan yoğunluk nedeniyle ekipler takviye edilmekte, İstanbul Park pistinde yaşanan yoğun helikopter trafiği nedeniyle de her yıl burada geçici bir kule tesis edilmektedir. Bu hizmet karşılığında inen her helikopter için 500 Euro hizmet bedeli alınmakta ve bunun bir kısmı İstanbul Park Organizasyonuna verilmektedir. Geçmiş yıllarda gerçekleşen helikopter trafiği sayısı 100-150 arasında olmuştur.

12. YAŞANAN SIKINTILAR • Sabiha Gökçen‘ de yaşanan sıkıntılar MESLEKİ/TEKNİK – İDARİ - SOSYAL olarak 3 ana grupta değerlendirilebilir.

13. İDARİ PROBLEMLER • Meydanımız Hava Trafik ünitesi Atatürk Havalimanı Hava Trafik Müdürlüğü'ne bağlıdır.Aradaki mesafe nedeniyle evrakların tesliminde ve personel v.b işlerinde sorun yaşanmaktadır. Maaş bordrosunu onaylatmak isteyen personelin kendi imkanları ile 65 km uzaktaki Atatürk Havalimanı'na gitmesi gerekmektedir. • Gelen tamimlerin meydanımıza ulaşmasında aksaklık ve sıkıntılar olmaktadır. • Ayakkabı ve kıyafetlerin dağıtımı Atatürk Havaliamanından yapıldığından, bunların Sabiha Gökçen personeline ulaştırılmasında gecikme ve aksaklıklar yaşanmaktadır

14. SOSYAL • Meydanımızda DHMİ'ye ait başka bir birim ve sosyal tesis bulunmadığından geçici görevli olarak dış meydanlardan gelen personel HEAŞ'ın sosyal imkanlarından eğer müsait ise yararlanabilmektedir. 2008 yılı yazında Bodrum ve İzmir'den gelen geçici görevli personel ve 2009 yılı yazında Anadolu Üniversitesi stajyer öğrencileri HEAŞ misafirhanesinden ücretsiz olarak yararlandırılmıştır. Bu tesisler şu an için kapalı olup böyle bir sosyal imkan şimdilik bulunmamaktadır, önümüzdeki yaz için İSG'ye devredilerek yeniden açılması planlanmaktadır.

15. Hava trafik Hizmetlerinin DHMİ'ye devri için hazırlanan protokole göre HEAŞ kendi personeline sunduğu servis imkanlarını DHMİ personeline de sunmuştur. HEAŞ ekip sistemi 07/15 – 15/23 – 23/07 şeklinde olduğundan personelimiz sadece hafta içi işe gelirken HEAŞ gündüzcü servislerini kullanabilmiştir. 1 Mayıs 2008 tarihinde HEAŞ da servislerini kaldırarak İSG'nin servis imkanlarından yararlanmaya başlamıştır. İSG'nin aramızda hukuki anlaşma olmayan üçüncü bir taraf olması ve yine onların da ekip sisteminin bizden farklı olması nedeniyle servis imkanlarından tam olarak yararlanılamamaktadır. DHMİ tarafından servis imkanı sağlanması için Genel Müdürlüğümüz gerekli çalışmaları başlatmıştır.

16. Meydanımızda sağlık hizmetleri için terminaldeki sağlık ocağı statüsündeki Sağlık Bakanlığı Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü'ne bağlı birimden yararlanılmaktadır. Terminal içerisinde yeni açılan eczane ile de anlaşma yapılarak ilaç temininde yaşanan sıkıntılar çözülmüştür.

17. MESLEKİ VE TEKNİK • 18 Şubat 2008 tarihinde Hava Trafik Hizmetleri devralındığında meydanımızda radar kolaylıklarından faydalanma imkanımız yoktu. • Bedeli HEAŞ tarafından karşılanarak Şubat 2009 dan itibaren Yeşilköy'deki SMART ara modernizasyon sistemleri ile entegrasyon sağlanmıştır. • Bu tesis edilen yapı ne Bodrum’daki gibi FDP özeliklerine sahiptir ne de Adana, Trabzon, v.b gibi sadece uzak kule fonksiyonuna sahiptir.

18. Tesis edilen iki ayrı pozisyondan biri uzak kule radar özelliğine sahiptir ve interaktif değildir, diğer pozisyonda Yeşilköy operasyon odasındaki gibi bir FDA terminalidir ve ATC klerenslerinin yaklaşma ile telefon koordinesine gerek olmadan sistemden direk olarak alınmasına olanak sağlamaktadır. • Meydanımızdaki ATIS ve AWOS sistemleri meydanın kuruluşu sırasında HEAŞ tarafından temin ve tesis edilmiş ve geçen zaman içinde modernizasyon ihtiyacı baş göstermiştir. AWOS sistemleri DMİ‘ ye devredilmiş ve modernizasyonu önümüzdeki yıl DMİ tarafından yapılacaktır.

19. ATIS sistemi için ise ihale çalışmaları tamamlanmış olup önümüzdeki günlerde yenilenecektir. Bu sistem güncelleme açısından yaşanan problemleri ortadan kaldıracak olup değişen kodlamalar ile ilgili olarak güncelleştirmeler firma tarafından uzaktan ve ücretsiz olarak yapılacaktır.

20. VFR VE EĞİTİM UÇUŞLARI Meydanımız, VFR ve gece VFR eğitim uçuşları için hem meydanımızda kurulu İstanbul Havacılık Klubü ve uçuş okulu (faaliyetlerini durdurdu) hem de İstanbul’daki diğer uçuş okulları tarafından yoğun olarak kullanılmaktadır

21. Motor test – bomba – de-icing • Meydanımızda motor test apronu yoktur • Bomba ihbarı olan uçağın alınacağı özel alan yoktur • De-icing işlemi park yerinde yapılmaktadır. • Konuyla ilgili HEAŞ gereken düzenlemeleri yapacaktır.

22. KAT EDİŞLER

25. KAT EDİŞ GÜZERGAHI

26. KAT EDİŞLER • Meydanımızdaki operasyonel olarak yaşanan en büyük sorunların başında pisti A'dan M'a ya da karşı yönden kat eden araçlar gelmektedir. Söz konusu kat edişlerin sayısı 2008 yılı yazında 350 olarak tespit edilmiştir. Bu kat edişlerin İSG trunk telsiz sistemi üzerinden yapılması, bunun yanında HEAŞ'a bağlı follow-me, itfaiye, inşaat ve elektrik gibi diğer birimler ise HEAŞ trunk telsiz sistemini kullanmaktadır. Bu hem kontrolör iş yükü hem de pist ihlalleri açısından emniyeti önemli ölçüde etkileyen bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır.

27. İki farklı trunk sistemi kullanılıyor olması trafiklerin ve araçların birbirlerinden haberdar olamama sonucunu doğurmaktadır ki bu da pist ihlallerini önleme açısından istenmeyen bir durumdur. • Kat eden araçların pistte FOD bırakmaları da zaman zaman yaşanan ve trafiklerin emniyetini riske sokan bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. • Bazı araçlar kat edişlerini pist üzerinden yapmak yerine apron A kapısından çıkıp C kapısından girmek suretiyle dışarıdan dolaşarak yapabilseler de yasal mevzuat nedeniyle (Gümrük-emniyet) kargo taşıyan bagaj çekiciler, yakıt tankerleri ve uçuş ekiplerini taşıyan araçlar pisti kat etmek zorundadır.

28. Pisti kat eden araçlar kat ediş süreleri (hızları) ve manevra kabiliyetleri açısından farklılık göstermektedir. Kat ediş süreleri 30 – 130 sn arasında değişmektedir, bu da özellikle gece saatlerinde ve grup halinde geçişlerde kontrolörün daha fazla dikkatli olmasını gerektirmektedir. • Sürücülerin eğitim ve tecrübe eksiklikleri de yaşanan sıkıntılarda önemli bir nedendir. Kat edişler esnasında trafiğin yoğun saatlerinde uygulanmaya çalışılan ara duraklı (A-G-M) kat ediş usulleri de bu eğitim ve tecrübe eksikliği nedeniyle emniyetsiz bir durum oluşturduğu görülünce terk edilmiştir.

29. İSG telsiz sistemlerinde kule kanalı tüm kullancılara açıktır ve zaman zaman bu kanala izinsiz müdahaleler yaşanmaktadır. Bu müdahale İSG yer hizmetleri birimlerinin operasyonel konuşmalarını kanalda yaparak frekansı bloke etmeleri tarzında olabildiği gibi yetkisiz ve kimliği belirlenemeyen kişiler tarafından kat ediş izni verilmesi şeklinde de olabilmektedir. Her ne kadar her seferinde görevli kontrolör tarafından duruma derhal müdahale edilerek emniyetsiz bir olay engellenmiş ise de artan trafik yoğunluğu, kontrolör iş yükü ve yetersiz eleman sayısı göz önüne alınınca artık bu durum kabul edilemez hale gelmiştir.

30. Söz konusu durum Sivil Havacılık Denetlemelerinde de tespit edilerek ilgili kurumlar sorunu çözmeleri için uyarılmıştır. • Bu gün gelinen noktada çabalarımız sonucu HEAŞ meydan otoritesi olarak bu kat edişlere kendi follow-me aracıyla eşlik etme ve bundan da ücret alma kararı almıştır. Bu amaçla personel alımı ve araç alımı biter bitmez uygulamaya geçilecek olup öngörülen tarih olarak 15 Ekim tespit edilmesine rağmen araç temininde yaşanan gecikme nedeniyle ileri bir tarihe ertelenmiştir. • Yeni durumda kat edişler için HEAŞ follow-me aracı VHF kule frekansından kule ile temas kuracak ve kat edişler gruplar halinde yaptırılacaktır

31. PERSONEL SAYISI VE TRAFİK DURUMU • 18 Şubat 2008 tarihinden önce Sabiha Gökçen Hava Trafik Hizmetleri HEAŞ tarafından verilmekte iken kulenin toplam aktif personel sayısı 12 idi. • Bu tarihten sonra hizmetin DHMİ'ye geçmesi ile aynı hizmet 8 kişi ile görülmeye başlandı. • 2008 yılı yaz sezonu boyunca İzmir ve Bodrum'dan geçici görevli elemanlarla ekipler takviye edildi. • Bu gün ise toplam sayımız 12 + 2 ye çıkmıştır.

32. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından 3-4 Temmuz 2009 tarihinde meydanımızda gerçekleştirilen denetlemede AIM ofisin ekip sayısının 4 kişiden oluşması hususu tespit edilerek raporlanmıştır. Bu tarihlerde kulede ekiplerimiz 2 kişi + 2 kişi de gün aşırı olmak üzere toplam kadromuz 10 kişi idi.

33. Meydanımızda artan trafik sayısı, şirketlerin ilgisi ve yeni yapılan terminal binasından sonra artan terminal kapasitesi göz önüne alınınca ATC müsadelerinin trafikler taxiye başlamadan verilmesi için düzenleme yapılmıştır. Bu nedenle TWR/GND olarak sürekli çift sektör çalışma zorunluluğu ortaya çıkmış olup zaman içinde “clearence delivery” sektörü açmak da zorunluluk olacaktır.Bu durumda emniyetli bir hava trafik hizmeti için şu an için ekiplerin 4 kişi toplam sayının da 18 kişi, ilerleyen zaman içinde de ekiplerin 6 kişiye çıkması uygun olacaktır. Bu tespit Genel Müdürlüğümüzün Sabiha Gökçen için yaptığı norm kadro çalışmasında da yer almıştır.

34. YILLARA GÖRE TRAFİK ARTIŞI

35. Sabiha Gökçen Hava Alanı 2009 yılı trafik sayıları • Ocak ayı toplam trafik sayısı 3521 günlük ortalama 113 • Şubat ayı toplam trafik sayısı 3362 günlük ortalama 120 • Mart ayı toplam trafik sayısı 3867 günlük ortalama 124 • Nisan ayı toplam trafik sayısı 4306 günlük ortalama 143 • Mayıs ayı toplam trafik sayısı 4955 günlük ortalama 161 • Haziran ayı toplam trafik sayısı 5153 günlük ortalama 171 olarak gerçekleşmiştir.

36. Günlük ortalama trafik sayısı Ocak ayı itibarıyla 113 iken Haziran ayında 171’e ulaşmış ve 5 Temmuz 2009 günü 121 iç hat, 90 dış hat olmak üzere toplam günlük trafik sayımız 211 olmuştur. • Meydanımızda yoğun saatler, sabah 06-07 saat grubu akşam 16-19 ve 20 sat gruplarıdır. •  Genellikle trafik konfigürasyonu ağırlıklı olarak kalkış ya da ağırlıklı olarak geliş şeklinde tek yönlüdür.  • Yoğun saat gruplarında saatlik trafik sayısı 12 – 14 civarı olmaktadır. 5 Temmuz günü ise bu sayı sabah 07 saat grubunda 19 olarak gerçekleşmiştir.

38. Saatlik maksimum trafik sayısı • Ağustos-Eylül-Ekim aylarında kesinleşmeyen istatistik verilerine göre pik zamanlarda saatlik trafik sayılarının 25’e ulaştığı bildirilmektedir

40. Meydanın fiziki konumu

42. Uydu görüntülerinden de anlaşılacağı gibi kuzey sınırımız Kurtköy fabrikalar bölgesine bitişik olup bu yakınlık fabrikaların dumanları nedeniyle rahatsız edici olabilmektedir.

43. Meydanımızın kuzeyinde Ömerli baraj gölü vardır, bu baraj gölü nedeniyle sis oluşumu zaman zaman etkili olabilmektedir. • Su kaynaklarına yakınlık ve kuş göç yollarında bulunması nedeniyle meydanımızda mevsimsel kuş hadiselerinde de artış olmaktadır. • 06 pisti son yaklaşma hattında engebeli arazi yapısı nedeniyle CAT2 özelliklerine sahip ILS sistemimiz olmasına rağmen CAT2 yaklaşması yapılamamaktadır.

44. 2.Pist hakkında

45. Yapılması düşünülen 2. pist master plana dahil edilmiş ve SHGM onayına sunulmuştur. • Uzunluğu 3500 metre olacaktır. • Ülkemizde viyadüklü olarak inşaa edilecek ilk pist olacaktır • İki pist arası mesafe 1120 metre olup bağımsız pist operasyonlarına müsait olacaktır