Nowe wyzwania prawne w świecie wirtualnym

1. Nowe wyzwania prawne w świecie wirtualnym Dr inż. Marek Dudek Dyżurnet.pl

2. 2 Badania Gemius’a - dane z FDN • z 1400 dzieci w wieku 12-17 lat 94% słyszało o zagrożeniach związanych z poznawaniem osób przez Internet (92,2% słyszało o tym w TV, 54,2% w szkole) • 81,9% badanych potwierdziło, że podawanie znajomym z sieci np. adresu zamieszkania jest niebezpieczne • 63,5% dzieci uważa, że spotkanie z osobami poznanymi przez Internet może być niebezpieczne (przy czym 26% sądzi, że takie spotkania nie są niebezpieczne) • Najczęściej używane przez dzieci usługi internetowe to: • - strony www (95,8%) • - komunikatory (89,2%) • - e-mail (81,1%) • 75,8% dzieci podaje nieznajomym swój adres e-mail a 33,4% dzieci przesłało obcej osobie swoje zdjęcie!!! http://www.saferinternet.pl

3. 3 Program SIAP – Safer Internet Action Plan SIAP AWARENESS Dyżurnet.pl Helpline FDN NASK • DZIAŁANIE: • Formularz zgłoszeń • Procedury • Kooperacja (wewnętrzna i zewnętrzna)

4. 4 MISJA Dyżurnet.pl Misją Zespołu jest dążenie do usuwania treści zabronionych, wytworzonych z udziałem dzieci lub skierowanych przeciwko bezpieczeństwu dzieci, a także dot. ksenofobii i rasizmu, umieszczonych w dowolnym miejscu sieci Internet w obrębie każdej z wykorzystywanych usług, w oparciu o polskie realia prawne oraz kooperację międzynarodową w ramach INHOPE. http://www.dyzurnet.pl/

5. 5 ZADANIA DYŻURNET.PL OBSŁUGA ZGŁOSZEŃ - przyjmowanie - analiza i lokalizacja - klasyfikacja zgłoszeń - współpraca z ISP - zgłaszenie organom ścigania - raportowanie KOOPERACJA - INHOPE - Awareness - Policja - ISP - Instytucje Rządowe - współpraca międzynarodowa INNE - współpraca z mediami - porady, edukacja - działalność informacyjna http://www.dzieckowsieci.pl

6. 6 Platformy współpracy CA, US, NZ KR, AU,TW Internet http://www.epuls.pl/ HL-EU .gov.pl MS MSWiA MEiN UOKiK UNESCO users Dyżurnet.pl policja.pl NASK Policja Zespół ds. monitorowania rasizmu i ksenofobii * .com.pl .net.pl ISP + ICP INTERPOL Komitet Konsultacyjny Dyżurnet.pl (koalicja na rzecz Internetu bez zagrożeń) * - Co-op. European Union Monitoring Centre on Racism and Xenophobia - EUMC

7. Stowarzyszenie INHOPE 7 http://www.inhope.org/en/index.html

8. 8 USTAWA z dnia 24 października 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2008 nr 214 poz. 1344 z 3 grudnia 2008 roku)

9. 9 Art. 202. § 1. Kto publicznie prezentuje treści pornograficzne w taki sposób, że może to narzucić ich odbiór osobie, która tego sobie nie życzy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. § 2. Kto małoletniemu poniżej lat 15 prezentuje treści pornograficzne lub udostępnia mu przedmioty mające taki charakter albo rozpowszechnia treści pornograficzne w sposób umożliwiający takiemu małoletniemu zapoznanie się z nimi, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. § 3. Kto w celu rozpowszechniania produkuje, utrwala lub sprowadza, przechowuje lub posiada albo rozpowszechnia lub publicznie prezentuje treści pornograficzne z udziałem małoletniego albo treści pornograficzne związane z prezentowaniem przemocy lub posługiwaniem się zwierzęciem, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. § 4. Kto utrwala treści pornograficzne z udziałem małoletniego poniżej lat 15, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. § 4a. Kto sprowadza, przechowuje lub posiada treści pornograficzne z udziałem małoletniego poniżej lat 15, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 4b. Kto produkuje, rozpowszechnia, prezentuje, przechowuje lub posiada treści pornograficzne przedstawiające wytworzony albo przetworzony wizerunek małoletniego uczestniczącego w czynności seksualnej podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. § 5. Sąd może orzec przepadek narzędzi lub innych przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstw określonych w § 1-4b, chociażby nie stanowiły własności sprawcy.

10. 10 Art. 267. §1. Kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do informacji dla niego nieprzeznaczonej, otwierając zamknięte pismo, podłączając się do sieci telekomunikacyjnej lub przełamując albo omijając elektroniczne, magnetyczne, informatyczne lub inne szczególne jej zabezpieczenie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. § 2. Tej samej karze podlega, kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do całości lub części systemu informatycznego. § 3. Tej samej karze podlega, kto w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, zakłada lub posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym albo innym urządzeniem lub oprogramowaniem. § 4. Tej samej karze podlega, kto informację uzyskaną w sposób określony w § 1-3 ujawnia innej osobie. § 5. Ściganie przestępstwa określonego w § 1-4 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

11. 11 Art. 269a. Kto, nie będąc do tego uprawnionym, przez transmisję, zniszczenie, usunięcie, uszkodzenie, utrudnienie dostępu lub zmianę danych informatycznych, w istotnym stopniu zakłóca pracę systemu komputerowego lub sieci teleinformatycznej, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Art. 269b. § 1. Kto wytwarza, pozyskuje, zbywa lub udostępnia innym osobom urządzenia lub programy komputerowe przystosowane do popełnienia przestępstwa określonego w art. 165 § 1 pkt 4, art. 267 § 3, art. 268a § 1 albo § 2 w związku z § 1, art. 269 § 2 albo art. 269a, a także hasła komputerowe, kody dostępu lub inne dane umożliwiające dostęp do informacji przechowywanych w systemie komputerowym lub sieci teleinformatycznej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. W razie skazania za przestępstwo określone w § 1, sąd orzeka przepadek określonych w nim przedmiotów, a może orzec ich przepadek, jeżeli nie stanowiły własności sprawcy.

12. 12

13. 13

14. 14

15. 15

16. 16

17. 17 • Zagrożenia realne • - kontakt z nieodpowiednimi treściami, • - Narażenie na niebezpieczeństwo w realnym świecie, • - Różne formy nękania za pośrednictwem sieci • - Złamanie prawa i/lub narażenia na straty finansowe • - Oszustwa aukcyjne • Włamania do sieci / komputerów • Przejęcia danych kart płatniczych • Kopiowanie/ kasowanie informacji • Podglądanie treści, pokoju • Spotkania z obcymi • Dostęp do treści zabronionych i ….. • Publikowanie treści zabronionych i …

18. Zagrożenia wirtualne • - Przejęcie nick’u • - Przejęcie strony • - Przejęcie bloga • - Umieszczenie na „czarnej liście” • - Zablokowanie dostępu do usługi • Zagrożenia osobowościowe • - Uzależnienie od Internetu • Shizofremia (rozdwojenie jaźni) • Zastraszanie, znęcanie psychiczne • Groźby karalne • - Zrzucanie odpowiedzialności na czytającego 18 http://www.interpatrol.pl/

19. Odpowiedzialność karna • Znieważanie narodu lub RP (kara do 3 lat pozbawienia wolności) • znieważanie symboli państwowych (kara do 1 roku pozbawienia wolności) • sprowadzenie niebezpieczeństwa powszechnego (np. instrukcje jak przeprowadzić zamach terrorystyczny) • groźby karalne (kara do 5 lat pozbawienia wolności) • publikowanie danych osobowych bez zgody osoby zainteresowanej • propagowanie totalit. Ustrojów ( 2 lata) • znieważanie osób lub grup (3 lata) • publiczne znieważenie symboli religijnych • obrót narkotykami i środkami psychotropowymi • - Wykradanie numerów kart płatniczych 19 http://www.vagla.pl/

20. 20 • Odpowiedzialność karna - cd • - rozpowszechnianie tzw. twardych treści pornograficznych • Produkcja, utrwalanie CP (do 8 lat) • Rozpowszechnianie CP (do 8 lat) • Sprowadzanie, przechowywanie CP – (do 5 lat) • Publikacja filmów z walki zwierząt • - Spam http://www.interklasa.pl/

21. 21 • Rady – przed… • używaj legalnego oprogramowania • włącz FW • zainstaluj program antywirusowy i często go aktualizuj • dołącz filtry bezpiecznej pracy • pilnuj właściwej konfiguracji komputera (uaktualnienia) http://www.dzieckowsieci.pl/

22. 22 • Rady – w trakcie… • nie odpowiadaj na zaczepki obcych osób na komunikatorach • nie podawaj nikomu obcemu swoich danych • nie wpisuj żadnych danych (takich jak np. nr kary kredytowej rodziców) na nieznanych stronach www • nie otwieraj e-maili od nieznanych ci osób – w załącznikach takich maili ukryte są wirusy!!! • gdy zobaczysz w Internecie coś, co cię zaniepokoi koniecznie zawołaj kogoś dorosłego! • Pamiętaj !!!! • W każdej chwili możesz wylogować się !!!!! http://www.dzieckowsieci.pl/

23. 23 • Bezpieczny Internet –rady dla nauczycieli • Rozmawiaj z dziećmi o Internecie – informuj o tym, że jest źródłem wiedzy, rozrywki ale i zagrożeń. • Bądź czujny na wszelkie wypowiedzi uczniów nt. Internetu – staraj się wychwycić dzieci, które zbyt wiele czasu spędzają przed komputerem, informuj o tym Rodziców. • - Przygotowując lekcje o Internecie korzystaj z materiałów udostępnionych na stronach: • - http://www.dzieckowsieci.pl • - http://www.kidprotect.pl/nauczyciele

24. 24 • Bezpieczny Internet – rady dla Rodziców • Niech Internet będzie Waszym wspólnym odkryciem – Twoim i Twojego dziecka! • Niech komputer stoi we wspólnym miejscu w domu (nie w sypialni dziecka!) • Naucz dziecko, że osoba poznana w sieci nie musi być tym, za kogo się podaje. • Naucz dziecko, żeby nie podawało nikomu swoich danych osobowych ani nie opowiadało o rodzinie. • Ustal, że nie wolno spotykać się z osobami poznanymi w Internecie bez Twojej wiedzy.

25. 25 • Bezpieczny Internet –rady dla Rodziców cd. • Zachęcaj dziecko do tego, by opowiadało Ci, co widziało w Internecie, czego się dowiedziało, z kim rozmawiało itp. • Powiadom odpowiednie służby (Policja, Dyżurnet.pl) o nielegalnych treściach, na które natraficie w sieci. • Nie bój się przyznać przed dzieckiem do swojej niewiedzy. • Przypominaj dziecku, że równieżw Internecie obowiązują zasady dobrego wychowania. • Pamiętaj, że pozytywne strony Internetu przeważają nad jego negatywnymi stronami.

26. 26 • Generalnie –rady dla młodzieży • Wystrzegaj się tych, którzy chcą wiedzieć o Tobie za dużo! • Nie umawiaj się z osobami poznanymi przez Internet. Jeśli koniecznie musisz - weź rodziców, przyjaciela albo koleżankę. Umawiaj się zawsze w miejscu publicznym - obecność innych osób zminimalizuje ryzyko "złych spotkań". • Nie korzystaj z żadnych czatów i stron www bez wiedzy i zgody rodziców. • Mów rodzicom o wszystkim, co Cię w sieci niepokoi i powoduje, że czujesz się zażenowany. Oni będą wiedzieli, jak ci pomóc. • Pamiętaj !!!! • W każdej chwili możesz wylogować się !!!!! http://www.fdn.pl

27. 27 • Bezpieczny Internet – rady dla dzieci • Wystrzegaj się tych, którzy chcą wiedzieć o Tobie za dużo! • Nie umawiaj się z osobami poznanymi przez Internet. Jeśli koniecznie musisz - weź rodziców, przyjaciela albo koleżankę. Umawiaj się zawsze w miejscu publicznym - obecność innych osób zminimalizuje ryzyko "złych spotkań". • Nie korzystaj z żadnych czatów i stron www bez wiedzy i zgody rodziców. • Mów rodzicom o wszystkim, co Cię w sieci niepokoi i powoduje, że czujesz się zażenowany. Oni będą wiedzieli, jak ci pomóc.

28. Edukacyjne zasoby Internetu Celem projektu "Baza edukacyjnych zasobów Internetu" jest utworzenie nowego sprawnie działającego źródła informacji w bibliotekach pedagogicznych.Budowa bazy rozpoczęła się w 2002 r w Dolnośląskiej Bibliotece Pedagogicznej i jej filiach. Do prac w realizacji projektu włączyło się 9 bibliotek z ogólnopolskiej sieci bibliotek pedagogicznych. Strona: http://www.dbp.wroc.pl/linki/index.php?wiersz=72 Badania Gemiusa http://www.internetstandard.pl/news/175387/Gemius.bada.zagrozenia.wobec.dzieci.w.internecie.html 28

29. 32

30. Metoda gemiusFGI – wywiadu grupowego online prowadzonego przez moderatora na specjalnej platformie przypominającej czat internetowy przeprowadzony z pracownikami i użytkownikami kawiarenek Ponad 60 % klientów kawiarenek to dzieci (najmłodsi klienci mają nawet 6-7 lat) Jesteśmy najtańszą opiekunką na rynku – 3 złote za godzinę Świadomość głównie technologicznych zagrożeń lub oszustw na aukcjach internetowych (kilka razy w roku składam zeznania w prokuraturze) Bardzo łatwy dostęp do gier przeznaczonych dla dorosłych To słaby biznes – oprogramowanie filtrujące powinniśmy dostawać za darmo… 33 Badania

31. Rafal: U mnie jakieś 60-70% to dzieciaki do 15 roku reszta to starsi Agar: U mnie dzieciaki siedzą nawet do 22:00 Rafal: Ja miałem raz smyka co miał może ze 4 lata - to podchodzi do mnie i prosi czy bym mu nie pomógł usiąść na siedzeniu:) – odpowiedź padła w kontekście pytania, czy dzieci zwracają się czasem z prośbą o pomoc do pracowników ETlama: jak się liczy 2 latek walący w klawiaturę, to u mnie był 2 latek ;) można to zaliczyć na "aktywny" :) Rafal: Najgorsze są chłopaczki tzw. młodociani przestępcy zwani gimnazjalistami :) ETlama: generalnie większość dzieciaków jest dobra... czasami łajzy małe, ale to głównie przez rodziców... nie są złe same w sobie tylko zaniedbane. brakuje im wytycznych, poleceń… 34 Fragmenty rozmowy…

32. Do 15 lutego 2009 należy zgłosić swój udział poprzez formularz rejestracyjny. Jeśli kawiarenka, która się zarejestrowała chciałaby otrzymać program filtrujący (darmowo program Cenzor) lub materiały promujące bezpieczeństwo dzieci w Internecie, może zgłosić swoje zapotrzebowanie pod adresem kawiarenka@saferinternet.pl. Dyplom „Kawiarenki Przyjaznej Dzieciom” otrzyma każda kawiarenka, która spełnia trzy wymienione wcześniej kryteria oraz do 20 marca 2009 r. prześle na adres kawiarenka@saferinternet.p dokumentację zdjęciową z działań podjętych w kawiarence. Kawiarenki otrzymają materiały promocyjne świadczące o przyłączeniu się do akcji (plakaty, ulotki, naklejki, kubki, podkładki pod myszkę). Informacja o przyłączeniu się kawiarenek do akcji wraz z ich adresami będzie promowana na stronie projektu Saferinternet.pl w serwisie przeznaczonym kampanii. 35 Harmonogram Kampanii

33. 36

34. 29 Podsumowanie – działania Dyżurnet.pl 1. Telefon do oficera bezpieczeństwa ISP/ICP 2. Email do administratora lub innego zespołu hotline 3. Pismo do Policji 4. Prośba o: - blokadę dostępu do serwisu - usunięcie treści z serwera

35. 30 Jak zgłosić nielegalne treści... - e-mail: dyzurnet@hotline.org.pl - formularz: www.dyżurnet.pl - listownie - fax: +48 22 523-10-55 - telefon: +48 22 523-10-50 lub: NASK 02-796 Warszawa ul. Wąwozowa 18 „HOTLINE”

36. 31 Dziękujemy. www.dyżurnet.pl