ÖZEL DURUMLARDA AİLE PLANLAMASI DANIŞMANLIĞI

1. ÖZEL DURUMLARDA AİLE PLANLAMASI DANIŞMANLIĞI

2. AP’de özel yaklaşım gerektiren gruplar:1 • Doğum sonrası dönemdeki kadınlar, • Düşük sonrası dönemdeki kadınlar, • Gençlerin –bekar ve evlenmemiş kadınları

3. AP’de özel yaklaşım gerektiren gruplar:2 Perimenopozal dönemindeki kadınlar Erkekler Doğurganlığını tıbbi nedenlerden ötürü sonlandırması gereken kadınlar

4. AP’de özel yaklaşım gerektiren gruplar:3 Kötü yaşam koşullarındaki örneğin mülteciler, doğal afetlerden zarar görenler, mahkumlar,baskı altındaki azınlıklar gibi gruplar, Zeka özürlü kişiler Sağlık personeli ile aynı dili konuşmayan başvuranlar

5. Özellikleri Olan Gruplar: • Özellikleri olan başvuranlara danışmanlık hizmeti vermek için gereken beceri ve davranışlar diğer başvuranlara danışmanlık hizmeti verirken gereken beceri ve davranışlarla aynıdır. • Danışmanın ek bilgilere ihtiyacı vardır.

6. Gebe ve Postpartum Kadınların Özel Gereksinimleri:1 • Gebe bir kadın öncelikle ve en çok kendisinin ve bebeğinin sağlığı ile ilgilidir. • Yeni doğum yapmış kadın da öncelikle ve en çok kendisinin ve bebeğinin sağlığı ile ilgilidir, aynı zamanda dinlenmeye ihtiyacı vardır.

7. Gebe ve Postpartum Kadınların Özel Gereksinimleri:2 Emzirme gebe ve postpartum kadınların önem verdiği bir konudur. Genellikle aile planlaması yöntemi kullanmanın emzirme üzerindeki etkisi konusunda endişe duyulur.

8. Gebe ve Postpartum Kadınların Özel Gereksinimleri:3 • Gebe ve postpartum kadınlar aile planlaması konusunda konuşmak isteyebilirler . • Bazı gebe ve postpartum kadınlar sağlık kuruluşlarından çok yararlanırlar ve aile planlaması hakkında bilgi edinebilirler.

9. Gebe ve Postpartum Kadınların Özel Gereksinimleri:4 Bazı kadınlar ise sağlık birimine sadece doğum için gelebilir ya da doğumunu evde yapabilirler; aile planlaması hakkında bilgileri azdır. Gebe ve postpartum kadınlar bir takım psikolojik değişiklikler, fiziksel rahatsızlıklar geçirirler ve bazı baskılar altındadırlar.

10. Gebe ve Postpartum Kadınların Özel Gereksinimleri:5 • Gebe ve postpartum kadınların cinsel hayatları ve eşlerinin cinsel ihtiyaçlarını karşılama ile ilgili endişeleri olabilir.

11. Gebe ve Postpartum Kadınların Özel Gereksinimleri:6 Gebelik sırasında cinsel ilişkiye girmenin güvenli olup olmadığını bilmeyebilirler. Kendileri gebe iken, eşlerinin başkaları ile cinsel ilişkiye girip girmediğini merak edebilirler.

12. Gebe ve Postpartum Kadınların Özel Gereksinimleri:7 • Eşlerinin doğumun hemen ardından eve döndükten sonra cinsel ilişkiye girmek isteyeceklerinden endişe duyuyor olabilirler. • Gebe ve postpartum kadınlar cinsel hayatları ile ilgili bu konuları sağlık personeli ile konuşmaya istekli olmayabilirler

13. Gebe ve Postpartum Kadınların Özel Gereksinimleri:8 Kadınların büyük çoğunluğu postpartum dönemde cinsel perhiz ile ilgili olarak kültürel ya da tıbbi normlara uymaktadırlar ancak bazıları bu normlara uymayabilmektedir.

14. Gebe ve yeni doğum yapmışsa:1 • Doğurganlığın geri dönüşü ile igili bilgi verilir. • LAM ile ilgili bilgi verilir. • Emzirme eğitimi yapılır.

15. Gebe ve yeni doğum yapmışsa:2 AP danışmanlığı yapılır. *Doğum sonu danışmanlığı doğum öncesi başlaması uygun olur. *Doğumun başlangıç evresinde danışmanlık yapılabilir. *Travayda danışmanlık yapılmaz. *Doğum sonrası danışmanlık yapılabilir.

16. Postpartum Tüp Ligasyonu: • Bu yöntem için danışmanlık hizmeti vermenin en iyi zamanı prenatal dönemdir. Bu dönemde danışmanlık verilmesi seçimini dikkatli bir şekilde düşünmesi için zaman verir.

17. Postpartum Tüp Ligasyonu: • Kadının uygulamayı kesinlikle isteyip istemediğinden emin olmalıdır. Kadının herhangi bir şüphesi varsa işlem gerçekleştirilmemelidir. • Erken postpartum dönem başvuranın doğurganlığını sona erdirme kararını alması için uygun değildir.

18. Postpartum Tüp Ligasyonu: • Sezaryen yapılacağı önceden kararlaştırılmışsa, kadın yöntemi istiyorsa ve operasyondan önce yeterli danışmanlık hizmeti almışsa, tüp ligasyonu gerçekleştirilebilir. • Sezaryen acil müdahale olarak gerçekleştirilmişse, genellikle tüp ligasyonu uygulanmaz. Ancak tıbbi nedenlerden ötürü gerçekleştirilir.

19. Doğum sonu RİA uygulama:1 • Erken postpartum uygulama: RİA'nınvajinal doğumdan sonra ya da sezaryen sırasında, plasentanın çıktıktan sonra 10 dakika içinde yerleştirilmesi. • Postpuerperal uygulama:Yerleştirmenin doğumdan sonraki 48 saat içinde yapılması. • İnterval yerleştirme: Doğumdan altı hafta ya da daha uzun süre geçtikten sonra yerleştirme.

20. Doğum sonu RİA uygulama:2 • İstenmeyen gebelik oranı intervalRİA'nınkilere yakındır. • Atılma oranı interval uygulamalardakinin yaklaşık iki katıdır.

21. Doğum sonu RİA uygulama:3 Çoğunlukla uygulamadan sonraki birkaç hafta içinde atılır. Sezaryen doğumları ve düşükleri izleyen uygulamalarda atılma oranları, doğum sonrası vajinal uygulamalara göre biraz daha düşüktür.

22. Doğum sonu RİA uygulama:1 Aşağıdaki Kadınlar İçin Uygun Değildir: • Zarların erken yırtılması(24 saatten fazla süre geçmişse) • Yüksek ateş, karın ağrısı ya da pelvik enfeksiyonun başka belirtileri • Eylem esnasında kanama veya doğum sonrası kanama

23. Doğum sonu RİA uygulama:2 Eklampsi veya preeklampsi +kanama Aktif durumda cinsel yolla bulaşan hastalığı ya da CYBE riski yüksek olanlar Tekrarlayan PEH'i olanlar

24. Doğum sonu RİA uygulama:3 Şiddetli anemisi olanlar (Hb: 9 g/dl, Htc :27). Papsmear sonucunda tedavi gerektiren bir patolojik durumu olanlar ya da genital kanserin başka belirtileri olanlar İzlem muayenesi için bir sağlık merkezine ulaşamayacak olanlar

25. Emzirende Aile Planlaması:1 Cu-RİA : • Doğum sonrası ilk 10 dakika; • Normal doğum veya sezaryeni izleyen ilk 48 saat içinde veya doğum sonrası altıncı haftadan itibaren uygulanabilir. • Emziren kadınlarda adet başlamışsa, gebelik olmadığı kesinlikle belirlenmelidir.

26. Emzirende Aile Planlaması:2 Kondom: • Doğumdan sonra herhangi bir zaman kullanılmaya başlanabilir. • Emziren kadınlarda vajinal kuruluk sık görüldüğü için kayganlaştırılmış kondomlar önerilebilir.

27. Emzirende Aile Planlaması:2 Tüp Ligasyonu: • Doğum sonrası hemen, ilk 7 gün içinde doğum sonrası altıncı haftadan itibaren uygulanabilir. • Doğumdan sonraki ilk 48 saat içinde uterusinvolüsyonu hemen tamamlanmadığından fallop tüplerine daha rahat ulaşılabilir ve postpartumminilaparotomi kolaylıkla uygulanabilir.

28. Emzirende Aile Planlaması:3 Diyafram, Servikal Başlık: • Doğum sonrası altıncı haftadan önce kullanılmamalıdır. • Doğum öncesi kullanılan diyafram küçük gelebilir,tekrar değerlendirme yapılmalıdır.

29. Emzirende Aile Planlaması:1 • Doğal Aile Planlaması/Uygun olmayabilir. • Vazektomi • Herhangi bir zamanda eşe uygulanabilir. • Kombine Oral Kontraseptifler Ve Kombine Enjekte Edilen Kontraseptifler

30. Emzirende Aile Planlaması:2 Tüm steroidler sütten bebeğe geçer; östrojen sütü azaltır. Emziren kadınlarda 6 aydan önce bu yöntemler önerilmez. Sadece Progesteron İçeren İmplant Ve DMPA Emziren kadınlarda güvenle kullanılabilir.Hatta bazı çalışmalara göre süt miktarını artıran bir etkisi vardır. Doğumdan altı hafta sonra başlanabilir.

31. Emzirmeyende Aile Planlaması:1 Emzirmeyen kadınlar yöntem kullanmaya doğumdan hemen veya 3 hafta sonra başlayabilir. Kombine Oral Kontraseptifler Ve Kombine Enjekte Edilen Kontraseptifler: Doğum sonrası üçüncü haftadan sonra önerilebilir. Sadece Progesteron İçeren İmplant Ve DMPA: Doğum sonrası hemen başlanabilir.

32. Emzirmeyende Aile Planlaması:2 Kondom Uzun etkili bir yönteme geçinceye kadar iyi bir seçenektir. Diyafram, Servikal Başlık Doğum sonrası altıncı haftaya kadar beklenmelidir.

33. Emzirmeyende Aile Planlaması:3 • Tüp Ligasyonu • Postpartum hemen ilk 7 gün içinde veya doğum sonrası altıncı haftada uygulanabilir. Doğumdan sonraki ilk 48 saat içinde postpartumminilaparotomi kolaylıkla uygulanabilir.

34. Emzirmeyende Aile Planlaması:4 Doğal Aile Planlaması Kadınlar düzenli menstrüasyonları başlamadan kllaanamazlar. Vazektomi Herhangi bir zamanda eşe uygulanabilir.

35. Düşük Sonrası Kadınların Özel Gereksinimleri:1 • Yeni düşük yapmış bir kadının ilk düşündüğü şey sağlığı ve düşükişlemidir. • Kadın düşük sonrası cinsel ilişkide bulunmaya başlamayı düşünmüyor olabilir. • Kadın korkmuş, sedasyon altında ya da ağrılı olabilir. • Kadın özellikle gebeliğini kendi sonlandırdıysa, suçluluk hissediyor olabilir.

36. Düşük Sonrası Kadınların Özel Gereksinimleri:2 Kadın gebeliğini sonlandırma girişiminin farkedilmesinden endişeli olabilir. Yöntem başarısızlığı nedeniyle gebe kalmış kadın aile planlaması yöntemlerine güvenmiyor olabilir. Pekçok kadın düşükten kısa bir süre sonra doğurganlıklarının geri geleceğinin farkında değildir. Düşükten sonra iki hafta içindeovülasyon gerçekleşebilir.

37. Düşük Sonrası AP Danışmanlığı:1 • Tüm düşüklerin yarısından çoğunu oluşturan isteyerek düşükler bir çiftin çocuk istemeyişinin en somut ifadesidir. • İsteyerek düşük hizmeti veren kuruluşların tümünde aile planlaması hizmetleri de sunulmalıdır.

38. Düşük Sonrası AP Danışmanlığı:2 • Kadın sedasyonun etkisi altında ya da ağrı çekiyor olmamalıdır. • Kadının bir sonraki adetine kadar hamile kalma ihtimali olduğunu anladığından emin olunmalıdır. • Kadının istenmeyen gebeliği ya da düşük kararını ahlaki yönden değerlendirmeye kalkılmamalıdır.

39. Düşük Sonrası AP Danışmanlığı:3 Kadın aile planlaması hakkında konuşmak istemiyorsa zorlanmamalıdır. Kadının yöntem kullanımını etkileyeceği için, gebeliğin nedeninin yöntem başarısızlığından kaynaklanıp kaynaklanmadığı belirlenmelidir.

40. Düşük Sonrası AP Danışmanlığı:4 Kadının durumuna bağlı olarak düşükten önce, düşükten sonra kadın hala klinikteyken ya da kontrole geldiğinde aile planlaması danışmanlığı verilebilir.

41. Düşük Sonrası AP Danışmanlığı:5 Kadın aile planlaması hakkında konuşmak istemiyorsa zorlanmamalıdır. Kadının yöntem kullanımını etkileyeceği için, gebeliğin nedeninin yöntem başarısızlığından kaynaklanıp kaynaklanmadığı belirlenmelidir.

42. Düşük Sonrasında AP Yöntemleri: • Herhangi bir komplikasyon yoksa, isteyerek düşük sonrasında tüm aile planlaması yöntemlerine hemen başlanmalıdır. Komplikasyonsuz gebelik sonlandırılmasını takiben: • Cu-RiA, LNG-RİA, • Düşük dozlu kombine oral hormonalkontraseptifler, • Enjekte edilen kombine hormonal veya sadece projestin içeren kontraseptifler,

43. Düşük Sonrasında AP Yöntemleri:2 İmplant, Bariyer yöntemler , Tüp ligasyonu ya da vazektomi kullanılabilir. Ancak, adet düzeni normale dönmeden doğal aile planlaması yöntemleri kullanılmamalıdır.

44. Bekar Adolesanların Özel Gereksinimleri:1 • Adolesanlar cinselliklerini etkileyen fiziksel, duygusal ve hormonal değişiklikler geçirirler. Adolesanlarda cinsel ilişki genellikle nadir ve plansızdır. • Adolesanlar risk almaktan korkmazlar ve talihsiz olayların hep başkalarının başına geldiğine inanırlar.

45. Bekar Adolesanların Özel Gereksinimleri:2 Adolesanlar ve özellikle genç kızlar cinsel olarak aktif olduklarını reddederler Aile planlaması yöntemi kullanarak cinsel aktivitelerini planlamak istemeyebilirler.

46. Bekar Adolesanların Özel Gereksinimleri:3 • Kendiliğinden gelişen cinsel olayları kabullenmek daha kolaylarına gelebilir. • Gençler sadece arada bir cinsel ilişki kuruyor olabilir. • Genç bir daha cinsel ilişkiye girmemeyi planlayabilir, ama planını uygulayamayabilir.

47. Bekar Adolesanların Özel Gereksinimleri:4 Bir genç istemediği bir cinsel davranışa, zorla veya baskıyla maruz bırakılıyor olabilir Adolesanların cinsel aktiviteleri genellikle cinsel ihtiyacını karşılamaya yönelik olmaktan çok, kabul edilme ya da şefkat görme ihtiyacına dayalıdır.

48. Bekar Adolesanların Özel Gereksinimleri:5 Adolesanlar yakın çevrelerinden etkilenmeye çok açıktırlar. Aile planlaması yöntemi kullandıklarının aileleri veya arkadaşları tarafından farkedilmesinden endişe duyarlar.

49. Bekar Adolesanlara AP Danışmanlığı Verilmesi:1 • Kullanıldığının farkedilmesi güç olan, sadece cinsel birleşme sırasında kullanılan ya da elde edilmesi kolay olan yöntemleri kullanmayı tercih edebilirler. • Özel bir mekanda gizlilik sağlanarak danışmanlık hizmeti verebilmek için, danışmanın genellikle belirli bir yer ve zaman ayarlaması gerekebilir.

50. Bekar Adolesanlara AP Danışmanlığı Verilmesi:2 Adolesanların bir arada oldukları okul, klüp ya da gençlik merkezlerinde danışmanlık hizmeti verilebilir ve bilgilendirme toplantıları yapılabilir. Adolesanlar yakın çevrelerine danışmanlık hizmeti vermek üzere eğitilebilirler.