530 likes | 912 Views
BLOKADY CENTRALNE ZO, PP. Odwracalne przerwanie przewodnictwa w rdzeniowych korzeniach nerwowych, po wstrzyknięciu do przestrzeni pp lub zo, środków znieczulających miejscowo. Historia. 1898 AUGUST BIER pierwsze znieczulenie PP (kokaina) 1921 PAGES pierwsze znieczulenie ZO
E N D
BLOKADY CENTRALNEZO, PP Odwracalne przerwanie przewodnictwa w rdzeniowych korzeniach nerwowych, po wstrzyknięciu do przestrzeni pp lub zo, środków znieczulających miejscowo.
Historia • 1898 AUGUST BIER pierwsze znieczulenie PP (kokaina) • 1921PAGES pierwsze znieczulenie ZO • 1935 SISE pierwsze zastosowanie do PP środka hiperbarycznego • 1944TOUCHY pierwsze ciągłe znieczulenie przez cewnik • 1979 pierwsze zastosowanie opioidów do PP • 1980pierwsze zastosowania opioidów do ZO • po 1980 początek stosowania leków nieopioidowych do ZO i PP
Ważne szczegóły anatomiczne • Objętość płynu mózgowo-rdzeniowego waha się od 42,7 do 81,1 ml • Unaczynienie rdzenia (tętnica rdzeniowa przednia, tętnice rdzeniowe tylne) • Pomiędzy odejściem nerwów rdzeniowych po każdej ze stron jest 10-15 mm dystans
ŚZM podany do przestrzeni PP działa na: • Przednie i tylne korzenie nerwów rdzeniowych • Zwoje korzeni tylnych • Włókna układu autonomicznego • Mieszane pnie nerwowe • Powierzchowne drogi przewodzące rdzenia kręgowego
Rozległość blokady PP zależy od: • Ciężaru właściwego leku • Wysokości miejsca wkłucia • Dawki leku (objętość/stężenie) • Pozycji chorego podczas blokady i po jej wykonaniu • Szybkości podawania leku (grubości igły) • Techniki podawania (barbotaż) • Wzrostu pacjenta
Zalety znieczulenia pp • umożliwia przy stosowaniu bardzo niskiej dawki śzm regulację zasięgu, z widoczną blokadą czuciową i ruchową bez objawów toksycznego działania ogólnego, • możliwe do stosowania przy operacjach, wymagających niezawodnej pełnej blokady ruchowej, np.. zabiegi na trzewiach lub implantacja endoprotezy biodrowej.
Wady znieczulenia pp • Możliwość wystąpienia popunkcyjnych bólów głowy • Ograniczona możliwość zastosowania w różnych sytuacjach klinicznych
Jednostronne znieczulenie PP • Utrzymanie pozycji bocznej przez 20-30 min • po wykonaniu blokady • Zmniejszenie objętości ŚZM do 0,2 mg/kg = 1,2-1,7 ml • Zastosowanie środka hyperbarycznego • Powolne podawanie ŚZM – przez 2-3 minuty
Zalety jednostronnego znieczulenia PP • Ograniczenie obszaru znieczulenia • Ograniczenie blokady współczulnej • Ograniczenie blokady ruchowej • Mniejsze zaburzenia w układzie krążenia • Ograniczenie podaży płynów, w tym również możliwość ominięcia wstępnej podaży płynu
Zalety jednostronnego znieczulenia PP • Mniejsze wypełnienie pęcherza moczowego - redukcja częstości cewnikowań • Zmniejszenie ryzyka powikłań, zwłaszcza neurologicznych • Zmniejszenie ryzyka działań ubocznych po ŚZM • Zwiększenie komfortu chorego po operacji • Skrócenie czas pobytu w szpitalu i kosztów leczenia
Ważne szczegóły anatomiczne • Przestrzeń zo zawiera: • Tk. łączną, tk. tłuszczową, naczynia krwionośne • /sploty żylne i tętnicze/ i limfatyczne oraz korzenie • Nn rdzeniowych. • Sploty żylne znajduja się głównie po stronie bocznej • i z przodu przestrzeni zo. • Naczynia żylne są cienkie, elastyczne bez zastawek, • połączone z naczyniami miednicy, jamy brzusznej i klatki piersiowej
Ważne szczegóły anatomiczne • Kształt przestrzeni ZO • owalny – odcinek piersiowy i górny lędźwiowy • trójkątny – środkowy i dolny odcinek lędźwiowy • Zmienna szerokość przestrzeni ZO • w różnych odcinkach kręgosłupa • Luka więzadłowa w środkowej centralnej części więzadła żółtego
ŚZM podany do ZO: • Działa na korzenie nerwów rdzeniowych • Osiąga maksymalne stężenie w płynie m-r po 10-20 min • Jest częściowo tracony przez otwory międzykręgowe • Kolejno występują: blokada współczulna, czuciowa i ruchowa
Zakres blokady ZO zależy od: • Objętości podanego leku / stężenia • Miejsca wkłucia • Grubości korzeniC8,L5,S1 • Wieku pacjenta • Ciąży
Zalety znieczulenia zo • Możliwość uzyskania zróżnicowanej i segmentarnej blokady czynności współczulnych, czuciowych i ruchowych • Możliwość prowadzenia ciąglej blokady przez wiele dni a nawet tygodni
Wady znieczulenia zo • Niska jakość znieczulenia/zasięg trudny do przewidzenia, brak gwarancji pełnej blokady ruchowej i czuciowej/ • Duże zapotrzebowanie na śzm • Niebezpieczeństwo toksycznych reakcji o charakterze uogólnionym
Połączone znieczulenie podpajęczynówkowo-zewnątrzoponowe • Połączenie zalet blokady PP i ZO • Wyeliminowanie wad • Możliwość zastosowania w: ginekologii - położnictwie • ortopedii • urologii • chirurgii naczyniowej
BLOKADY CENTRALNE - Blokada współczulna - najwyższa Blokada czuciowa - 2-4 segmenty niżej Blokada ruchowa - 2 segmenty niżej niż czuciowa
Kolejność występowania blokady • Włókna czucia temperatury (czucie zimna wcześniej) • Włókna przewodzące ból (ból po ukłuciu igłą) • Włókna przewodzące ból silniejszy od ukłucia igłą • Przedzwojowe włókna współczulne • Włókna przewodzące czucie dotyku • Włókna przewodzące czucie głębokie • Włókna ruchowe • Włókna przewodzące czucie wibracji i ułożenia
BLOKADY CENTRALNE • MIEJSCOWA BLOKADA NERWOWA, W OBSZARZE ODPOWIADAJĄCYM ZAKRESOWI UNERWIENIA • OGÓLNE SKUTKI BLOKAD CENTRALNYCH
BLOKADY CENTRALNE - Fizjologia : blokada współczulna – przewaga ukł. przywspółczulnego Ukł.krążenia – rozszerzenie naczyń, spadek oporu obwodowego i powrotu żylnego Do Th4 – aktywność współ.wł.sercowych i skurcz naczyń k.g Powyżej Th4 – blokada sercowych wł.współ.- spadek HR, CO, RR
BLOKADY CENTRALNE - Ukł.oddechowy – porażenie mm międzżebrowych, zachowana czynność przepony (C3-C5 n.przeponowy) Mniejsza skuteczność kaszlu (POCHP) Pęcherz moczowy – atonia pęcherza, zwiększone napięcie zwieracza cewki moczowej/blokada przywspółczulnych segmentów krzyżowych S2-S4
BLOKADY CENTRALNE - Jelita – przewaga układu przywspółczulnego /jelita są obkurczone,małe, zachowują perystaltykę Nerki – przepływ utrzymany przez auturegulację, z wyjątkiem głębokiego spadku RR Termoregulacja – predyspozycja do hipotermii
BLOKADY CENTRALNE - Ukł.nerwowo-hormonalny – częściowe hamowanie odpowiedzi stresowej poprzez blokadę wł.współ prowadzących do rdzenia nadnerczy oraz blokada wł.współ. i somatycznych przewodzących ból
BLOKADY CENTRALNE - Wskazania Zależą od: • Stanu ogólnego pacjenta • Rodzaju i czasu trwania operacji • Możliwości nadzoru pooperacyjnego
BLOKADY CENTRALNE - Wskazania Ad1. • ASA I-III, czasami ASA IV-zależy od operacji • Ch.ukł. oddechowego – b.korzystne niż zn.ogólne • Ch.nerek i wątroby gdzie metabolizm i/lub wydalanie leków jest ograniczone są wskazaniami do zn.przewodowych, pod warunkiem braku zab.krzepnięcia • Ch.ukł.krążenia – ostrożnie – zależy od zasięgu znieczulenia
BLOKADY CENTRALNE - Wskazania U pacjentów z objawami klinicznymi chorób serca nie wykonujemy wysokiego znieczulenia rdzeniowego.
BLOKADY CENTRALNE - Wskazania • Ad 2. • Miejsce operacji - poziom znieczulenia • czas trwania operacji - pp czy ZO • utrata krwi
BLOKADY CENTRALNE - Wskazania • Znieczulenie do operacji ginekologicznych (cięcia cesarskie - nieudane intubacje 7x częściej), urologicznych, ortopedycznych. • W połączeniu ze znieczuleniem ogólnym w rozległych operacjach j.brzusznej i klatki piersiowej • znieczulenie porodu • leczenie p/bólowe w bólach ostrych i przewlekłych • blokady współczulne (OZT, odmrożenia, dystrofia współczulna)
BLOKADY CENTRALNE - przeciwwskazania Bezwzględne: • Brak zgody pacjenta • zab.krzepnięcia • infekcja w miejscu wkłucia • ciężkie wady wrodzone serca (stenoza Ao) • posocznica • hipowolemia, wstrząs
BLOKADY CENTRALNE - przeciwwskazania Względne: • choroby neurologiczne • deformacje kostne • choroby układu krążenia
BLOKADY CENTRALNE - powikłania • I. Natychmiastowe • II. Wczesne • III późne
BLOKADY CENTRALNE - powikłania Powikłania natychmiastowe : 1.reakcje toksyczne 2.spadek ciśnienia 3.nudności i wymioty 4.porażenie oddychania – całkowite zn.rdzeniowe 5.ból przy podawaniu leku
BLOKADY CENTRALNE - powikłania Powikłania wczesne : 1.porażenie ruchowe 2.zatrzymanie moczu
BLOKADY CENTRALNE - powikłania Powikłania późne : 1.uszkodzenia neurologiczne 2.ból głowy : • w 24-48h po znieczuleniu • przebicie opony twardej, niskie ciśnienie pł.m-r • leczenie: płyny, leżenie, NLPZ płyny, leżenie, biseptol łata z 10ml krwi własnej pacjenta podana do ZO
BLOKADY CENTRALNE - powikłania Uszkodzenia neurologiczne – przyczyny: • uraz: igła, cewnik,drażniące wstrzyknięcie leku • neurotoksyczność ś.z.m., środków dezynfek. • zaburzenia krzepnięcia – krwiak • zab. ukrwienia rdzenia kręg.- spadek BP, miażdżyca, leki obkurczające naczynia • infekcja
BLOKADY CENTRALNE - powikłania Uszkodzenia neurologiczne: 1. Zespół ogona końskiego Objawy: zatrzymanie moczu nietrzymanie kału utrata czucia w okolicy krocza zab. czynności płciowych Częściej po pp i cewniku
BLOKADY CENTRALNE - powikłania 2.Zespół t.rdzeniowej przedniej: Przyczyna : miażdżyca + spadek BP = niedostateczny przepływ przez t.Adamkiewicza Objawy: natychmiastowa paraplegia
BLOKADY CENTRALNE - powikłania 3.Zapalenie pajęczynówki Wstrzyknięcie do pp lub ZO drażniącego roztworu Początek 0-7 dni Objawy: ubytki neurologiczne- niedowłady, porażenia, ból, zab.funkcji pęch.mocz.,jelit
BLOKADY CENTRALNE - powikłania 4.Zapalenie rdzenia: Wstrzyknięcie ś.z.m. do rdzenia Ból przy wykonywaniu blokady Objawy jak w zap.pajęczynówki
BLOKADY CENTRALNE - powikłania 5.Neuropatie, radikulopatie po uszkodzeniu mechanicznym (igłą, cewnikiem, ś.z.m.) Początek 0-2 dni Cechy: ból w trakcie wprowadzania igły, cewnika, podawania leku
BLOKADY CENTRALNE - powikłania 6.Krwiak Objawy: ból pleców, ubytki neurologiczne (parestezje, paraplegia), retencja moczu, wzmożone napięcie mięśniowe Diagnoza: konsultacja neurologiczna, NMR Leczenie: operacja do 8h Częstość: 7:1 mln przy ZO 5:1 mln przy pp
BLOKADY CENTRALNE - powikłania 6.Krwiak cd. Profilaktyka: przestrzeganie zasad zakładania i usuwania cewnika rdzeniowego w stosunku do heparyny, tzn : Zakładanie i usuwanie cewnika 12h po ostatniej dawce heparyny Po usunięciu cewnika kolejną dawkę heparyny podajemy po 2h
BLOKADY CENTRALNE - powikłania 7.Ropień Częstość: 2:170tys Leczenie: operacja do 36h Usposabiają: cukrzyca, ch.nowotworowa, niewydolność nerek, sterydoterapia, alkoholizm Profilaktyka: ASEPTYKA