450 likes | 599 Views
PAŃSTWOWY FUNDUSZ REHABILITACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Ekonomiczne aspekty zatrudnienia i rehabilitacji z awodowej Osób Niepełnosprawnych.
E N D
PAŃSTWOWY FUNDUSZ REHABILITACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Ekonomiczne aspekty zatrudnienia i rehabilitacji zawodowej Osób Niepełnosprawnych
RYNEK PRACY OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W POLSCE- 5,5 MLNOSÓB W POLSCE STANOWIĄ OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE- OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE STANOWIĄ 9,3 %POPULACJI OSÓB WWIEKU PRODUKCYJNYM-UDZIAŁ W ZATRUDNIENIU OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH WYNOSI 3,8%- OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE W WIEKU PRODUKCYJNYM : - Z LEKKIM STOPNIEM NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI 41,5%. - ZE ZNACZNYM STOPNIEM NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI 18,7 %Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności GUS 2008
Zatrudnienie osób niepełnosprawnych System finansowania zatrudnienia i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych opiera się na ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 ( z późniejszymi zmianami) i aktach wykonawczych do tej ustawy z uwzględnieniem warunków dopuszczalności pomocy publicznej (Dz. U. z 2011 r., Nr 127, poz. 721, z późn. zm.)
DEFINICJA NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI: Osoba niepełnosprawna to taka, której stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy zawodowej, jeżeli uzyskały orzeczenie:1) zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności (znaczny, umiarkowany, lekki),2) o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, 3) o niepełnosprawności – dotyczy to osób które nie ukończyła 16 roku życia.
ORZECZENIA O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI :Orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (znacznym, umiarkowanym lub lekkim) - wydawane są przez powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności . Orzeczenia równoważne – Ustawa uznaje równoważność orzeczeń wydanych przez zespoły orzekające i lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 5) oraz orzeczeń o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów wydanych przed dniem 1 stycznia 1998 r. jeżeli nie utraciły ważności (art. 62).
Orzeczenia lekarza orzecznika ZUS o: –całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust.2 i niezdolność do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118) traktuje się na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności; –całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy wymienionej powyżej traktuje się na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności; –częściowej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 3, oraz celowości przekwalifikowania, o których mowa w art. 119 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r . o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118) traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności, z wyjątkiem orzeczeń o częściowej niezdolności do pracy, wydanym w okresie od 1 stycznia do 16 sierpnia 1998 r., które traktowane są na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.
Orzeczenia o zaliczeniu do grupy inwalidzkiej (wydane przed 1 stycznia 1998r., jeżeli nie utraciły mocy) traktuje się na równi z odpowiednim orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności. Oznacza to, że orzeczenie o zaliczeniu do: –I grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności; –II grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności; –III grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności. Orzeczenie o stałej albo długotrwałejniezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym(wydane przed dniem 1 stycznia 1998 r. i nie utraciło mocy po tym dniu)jeżeli uprawnia do zasiłku pielęgnacyjnego, traktuje się na równiz orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Pozostałe orzeczenia traktuje się na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.
SYMBOLE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI:Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy I Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z dnia 8 sierpnia 2003 r.) 01-U -upośledzenie umysłowe; 02-P - choroby psychiczne; 03-L - zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu; 04-O - choroby narządu wzroku; 05-R - upośledzenie narządu ruchu; 06-E - epilepsja; 07-S - choroby układu oddechowego i krążenia; 08-T - choroby układu pokarmowego; 09-M - choroby układu moczowo-płciowego; 10-N - choroby neurologiczne; 11-I - inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego.,12-C – całościowe zaburzenia rozwojowe
Czy mogę zatrudnić osobę jeśli: Przypadek 1: "Żadna praca„ Zapis ten widnieje czasem na orzeczeniach ZUS wydawanych do roku 1997. Wiele osób przyzwyczaiło się do niego, a właściwie do myśli, że ma zakaz pracy. Przypadek 2: "Zatrudnienie - nie dotyczy" Powiatowe Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności stosują podział na trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki. Oprócz tego określają wskazania, w tym dotyczące zatrudnienia. Często (szczególnie dawniej) osobom ze znacznym stopniem niepełnosprawności wpisywano: "Zatrudnienie - nie dotyczy". Mogło to oznaczać, że na wniosek zainteresowanego Zespół nie rozpatrywał możliwości pracy. Jak jednak zapis taki odbierze pracodawca?Przypadek 3: "Całkowicie niezdolny do pracy" obecnie wydawane przez ZUS orzeczenia posiadają zapis "całkowicie niezdolny do pracy i samodzielnej egzystencji", lub "całkowicie niezdolny do pracy„.
Czy mogę zatrudnić osobę jeśli:NIE MA PRZESZKÓD PRAWNYCH, ABY PRACODAWCA ZATRUDNIŁ OSOBĘ NIEPEŁNOSPRAWNA W RAMACH UMOWY O PRACĘ KAŻDA OSOBA NIEPEŁNOSPRAWNA MOŻE ZOSTAĆ ZATRUDNIONA NAWET JEŻELI PRACODAWCA NIE ZAPEWNIA WARUNKÓW PRACY CHRONIONEJ. art. 4 ust. 5 Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. "Zaliczenie do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności osoby, nie wyklucza możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadku przystosowania przez pracodawcę miejsca pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej".
Formy wsparcia zatrudnienia osób niepełnosprawnych : zwrotu kosztów przystosowania stanowiska pracy- art.26 Zwrot kosztów utworzenia stanowiska pracy- 26e zwrotu kosztów zatrudniania asystenta niepełnosprawnego pracownika – 26d Dofinansowanie do kosztów płacy zatrudnionych pracowników niepełnosprawnych- art. 26 a-c
PRZYSTOSOWANIE STANOWISKA PRACY DLA OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJz dnia 11 marca 2011r.w sprawie zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych(Dz.U z 2011 nr 62 poz. 316)
PRZYSTOSOWANIE STANOWISKA PRACY -art.26Zwrot kosztów dotyczy osób niepełnosprawnych:1)bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych do pracy przez powiatowy urząd pracy,2)pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy.
PRZYSTOSOWANIE STANOWISKA PRACY- art.26Pracodawca, który przez co najmniej 36 miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne, może otrzymać zwrot kosztów:a)adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności;b)adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy;
PRZYSTOSOWANIE STANOWISKA PRACY- art.26c)zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności;2. Rozpoznanie przez służby medyczne pracypotrzeb związanych z adaptacją lub zakupem urządzeń czy oprogramowania.
PRZYSTOSOWANIE STANOWISKA PRACY-art.26Zwrot kosztów nie może przekraczać dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej. (3 366,11zł x 20= 67 332, 20 zł.)Kwota zwrotu kosztów poniesionych w związku z rozpoznaniem potrzeb osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 15 % kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych. ( tj. 10 099,83 zł. )
Zwrot kosztów rozpoznania mieszczący się w kosztach, o których mowa powyżej obejmuje niezbędne badania mające na celu ustalenie odpowiednio: 1)zdolności do wykonywania pracy na danym stanowisku z uwzględnieniem potrzeb wynikających z niepełnosprawności; • koniecznych elementów składowych wyposażenia danego stanowiska oraz zakresu obowiązków na tym stanowisku pracy, dających podstawę do oceny możliwości wykonywania pracy przez osobę niepełnosprawną; • konieczności adaptacji lub nabycia urządzenia ułatwiającego osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy • zakresu niezbędnego przystosowania pomieszczeń zakładu pracy w celu jego adaptacji do potrzeb osób niepełnosprawnych. • Konieczność zakupu oprogramowania oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności pracownika
Wniosek składa się do:1) Funduszu — w przypadku wniosków składanych przez starostę;2) starosty właściwego ze względu na:a) miejsce zarejestrowania osoby niepełnosprawnejjako bezrobotna albo poszukująca pracyniepozostająca w zatrudnieniu — w przypadkugdy zwrot kosztów dotyczy tej osoby,b) miejsce zatrudnienia osoby niepełnosprawnej,miejsce siedziby albo miejsce zamieszkaniapracodawcy — w pozostałych przypadkach.
TWORZENIE MIEJSC PRACY DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
TWORZENIE MIEJSC PRACYROZPORZĄDZENIEMINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJz dnia 11marca 2011 r.w sprawie zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej(Dz. U. nr 62 poz.316 )
TWORZENIE STANOWISK PRACY – ART. 26e Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcyzatrudni osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w Powiatowym Urzędzie Pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostającą w zatrudnieniu, może otrzymać, na wniosek, ze środków Funduszu zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. (3 366,11 zł. x 15 = 50 491,65 zł. )
TWORZENIE STANOWISK PRACY – ART. 26eRefundacja kosztów obejmuje:1)udokumentowane koszty zakupu lub wytworzenia wyposażenia stanowiska pracy, na którym będzie wykonywać pracę osoba niepełnosprawna;2) kwotę niepodlegającego odliczeniu:a) podatku od towarów i usług,b) podatku akcyzowego,związanych z przedmiotami opodatkowania stanowiącymi wyposażenie stanowiska pracy.
TWORZENIE STANOWISK PRACY – ART. 26eWniosek składa się do:1)Funduszu - w przypadku wniosków składanych przez starostę.2)starosty właściwego ze względu na miejsce zarejestrowania osoby niepełnosprawnej jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu.
Jeżeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 36 miesięcy, pracodawca jest obowiązany zwrócić Funduszowi za pośrednictwem starosty środki w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc brakujący do upływu okresu 36 miesięcy, jednak w wysokości nie mniejszej niż 1/6 tej kwoty. Pracodawca dokonuje zwrotu w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną.
ASYSTENT OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJz dnia 11 marca 2011r.w sprawie zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych(Dz.U z 2011 nr 62 poz. 316)
„ASYSTENT OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ”- ART. 26d Pracodawca, który zatrudnia pracownika niepełnosprawnego, może otrzymać ze środków Funduszu zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu • w pracy w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, • a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy.
„ASYSTENT OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ „Wysokość zwrotu stanowi:- iloczyn kwoty najniższego wynagrodzenia- i ilorazu liczby godzin w miesiącu przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu- i miesięcznej liczby godzin pracy pracownika niepełnosprawnego w miesiącu, z zastrzeżeniem zapisu poniżej. Liczba godzin przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu nie może przekraczać liczby godzinodpowiadającej 20 % liczby godzin pracy pracownika w miesiącu.( 160 godzin ( 1 etat) x 20%= 32 godziny)32 godziny :160 godziny = 0,2 x 1276,00 =255,20 zł.
Wniosek składa się do:1) Funduszu — w przypadku wniosków składanychprzez starostę;2) starosty właściwego ze względu na:a) miejsce zarejestrowania osoby niepełnosprawnejjako bezrobotna albo poszukująca pracyniepozostająca w zatrudnieniu — w przypadkugdy zwrot kosztów dotyczy tej osoby,b) miejsce zatrudnienia osoby niepełnosprawnej,miejsce siedziby albo miejsce zamieszkaniapracodawcy — w pozostałych przypadkach
DOFINANSOWANIE DO KOSZTÓW PŁACY ZATRUDNIONYCH PRACOWNIKÓW NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Art. 26 a-c Ustawy o rehabilitacji (.....)Rozporządzenie Ministra pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 stycznia 2009r. w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (Dz. U. z 2009r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.)Pomoc w formie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia niepełnosprawnych pracowników- realizuje Biuro PFRON- Oddziały PFRON
SYSTEM SODIR – art 26 a-c Minimalne wynagrodzenie Zgodnie z art. 2 pkt 1 Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (tekst jednolity: Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 z późn. zm.) przez najniższe wynagrodzenie użyte jako podstawa do wyliczenia kwoty należnego dofinansowania należy rozumieć minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w styczniu danego roku, ustalone na podstawie odrębnych przepisów. Podstawę do wyliczenia kwoty miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeniawlatach2011 i 2012 stanowi minimalne wynagrodzenie za pracę z grudnia 2009roku tj.:1276,00 zł
SYSTEM SODIR – art 26 a-c Kwota miesięcznego dofinansowania, przypadku pracodawcy wykonującego działalność gospodarczą, nie może przekroczyć kwoty 75 % faktycznie poniesionych miesięcznych kosztów płacy. Koszty płacy, to wynagrodzenie brutto oraz finansowane przez pracodawcę obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe naliczone od tego wynagrodzenia i obowiązkowe składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (nowy art. 2 pkt 4a ustawy o rehabilitacji).
KOMU PRZYSŁUGUJE DOFINANSOWANIE DO WYNAGRODZEŃZATRUDNIONYCH OSÓB NIERPEŁNOSPRAWNYCH:1. Miesięczne dofinansowanie przysługuje pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%.2. Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje pracodawcy zatrudniającemu mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy.3. Zakładom Pracy Chronionej
Pomoc w formie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia niepełnosprawnych pracowników Maksymalnekwoty dofinansowania za rok 2011 wynoszą:
Pomoc w formie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia niepełnosprawnych pracowników Od 2009 – 2011 roku: Pracodawcy prowadzący zakłady pracy chronionej otrzymają dofinansowaniew wysokości: 1.160 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności; 2.140 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności; 3.60 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Kwoty dofinansowania zwiększa się o 40 % najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych, u których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, epilepsję, całościowe zaburzenia rozwojowe oraz niewidomych,
Pomoc w formie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia niepełnosprawnych pracownikówOd stycznia 2012 roku:Pracodawcy prowadzący zakłady pracy chronionej otrzymają dofinansowaniew wysokości:1.170 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności; 2.125 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności; 3.50 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Pomoc w formie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia niepełnosprawnych pracownikówOd lipca 2012 roku:Pracodawcy prowadzący zakłady pracy chronionej otrzymają dofinansowaniew wysokości:1.180 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności; 2.115 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności; 3.45 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Pomoc w formie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia niepełnosprawnych pracownikówOd stycznia 2013 roku:Pracodawcy prowadzący zakłady pracy chronionej otrzymają dofinansowaniew wysokości:1.180 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności; 2.100 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności; 3.40 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Pomoc w formie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia niepełnosprawnych pracowników W 2011r. i 2012r.: 1) pracodawcy zatrudniający w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników oraz pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 % przysługuje miesięczne dofinansowanie w wysokości: a) 70 % kwot, o których mowa w art. 26a ust. 1, b) 90 % kwot, o których mowa w art. 26a ust. 1 i 1b 2) pracodawcy prowadzącemu zakład pracy chronionej przysługuje 100 % kwot dofinansowania, o których mowa w art. 26a ust. 1 i 1b ustawy
SYSTEM SODIR – art 26 a-c Kwota miesięcznego dofinansowania do kosztów płacy,uzależniona jest od wymiaru czasu pracy pracownika niepełnosprawnego oraz: 1.stopnia niepełnosprawności zatrudnionego, 2.szczególnych schorzeń osoby zatrudnionej, 3.typu pracodawcy, u którego niepełnosprawny jest zatrudniony, 4. wymiaru czasu pracy, 5. wieku- w przypadku osób ze stopniem lekkim i umiarkowanym,
Formy wsparcia zatrudnienia osób niepełnosprawnych : Zwrot kosztów utworzenia stanowiska pracy- art.26e zwrotu kosztów przystosowania stanowiska pracy- art.26 zwrotu kosztów zatrudniania asystenta niepełnosprawnego pracownika – art. 26d Dofinansowanie do kosztów płacy zatrudnionych pracowników niepełnosprawnych – art.26 a-c