Wpływ regulacji ostrożnościowych na sytuację banków spółdzielczych dr Andrzej Stopczyński

1. Bankowy Fundusz GwarancyjnyFundacja Rozwoju Bankowości SpółdzielczejRawa Mazowiecka – 21 maja 2009 r. Wpływ regulacji ostrożnościowych na sytuację banków spółdzielczych dr Andrzej Stopczyński Dyrektor Zarządzający Pionem Nadzoru Bankowego Urząd Komisji Nadzoru Finansowego

2. Wpływ regulacji ostrożnościowych na sytuację banków spółdzielczych Cel - bezpieczeństwo banków spółdzielczych i stabilność sektora normy ostrożnościowe - środkiem realizacji celów nadzorczych

3. Regulacje, które - w ostatnim czasie – w największym stopniu oddziaływały na sposób funkcjonowania banków spółdzielczych. • Normy dotyczące funduszy własnych, zwłaszcza w kontekście zmian kursu złotego w stosunku do euro art. 128. ust 1. pkt 1 ustawy Prawo bankowe • Normy dotyczące płynności uchwała nr 386/2008 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 17 grudnia 2008 roku w sprawie ustalenia wiążących banki norm płynności (Dz.U. KNF z 2008 r. Nr 8 poz. 40)

4. Fundusze własne

5. Współczynnik wypłacalności banków spółdzielczych – stan na 31.12.2008 r.

6. Fundusze własne - liczba banków spółdzielczych nie spełniających minimum kapitałowego jako funkcja kursu PLN/EUR (dane wyjściowe: marzec 2009 r.)

7. Fundusze własne - liczba banków spółdzielczych nie posiadających funduszy własnychw wymaganej wysokości 1 mln euro według stanu na koniec marca 2009 r.

8. Fundusze własne - liczba banków spółdzielczych nie posiadających funduszy własnychw wymaganej wysokości 1 mln euro – wg zrzeszeń

9. Fundusze własne – sposoby podwyższania • zaliczenie do funduszy własnych zysku netto za 2008 r., • zaliczenie do funduszy własnych zweryfikowanego zysku roku bieżącego, • zaliczenie do funduszy własnych, za zgodą KNF, środków pochodzących z banku zrzeszającego bądź innych podmiotów na zasadach pożyczki podporządkowanej, • dokonanie wpłat na udziały przez bank zrzeszający, • zwiększenie ilości członków oraz dokonanie wpłat na kolejne udziały przez dotychczasowych członków, • zaliczenie do funduszy własnych kwoty dodatkowej odpowiedzialności członków (1 przypadek).

10. Współczynnik wypłacalności banków spółdzielczych oraz główne wskaźniki efektywności według wielkości funduszy własnych– stan na 31.12.2008 r.

11. Płynnośćfinansowa Cel wprowadzenia regulacji: • realizacja dyspozycji ustawy Prawo bankowe, • wprowadzenie do otoczenia regulacyjnego narzędzia mobilizacji banków do bardziej efektywnego i ostrożnego zarządzania płynnością, • podniesienie bezpieczeństwa depozytów w bankach, w obliczu potencjalnego obniżenia się poziomu płynności rynku, • dokonanie przez banki oceny adekwatności własnego kapitału pod kątem dostosowania go do własnej sytuacji płynnościowej oraz płynności rynku, na którym działają.

12. Płynnośćfinansowa Jednolite normy płynności jako źródło informacji dla banków zrzeszających i nadzoru bankowego • normy płynności w dużej mierze bazują na doświadczeniu banków w zakresie regulowania płynności, • normy określone zostały w sposób elastyczny, • normy zostały dostosowane do formy prawnej, w jakiej bank prowadzi działalność, • zróżnicowane podejście odpowiednio dla banków, oddziałów instytucji kredytowych i banków spółdzielczych, • wydłużony okres wprowadzenia w życie uchwały pozwalający na odpowiednie przygotowanie się banków, a nadzorowi bankowemu na odpowiednio wczesną reakcję na ewentualne trudności, • uwzględnienie w ścisłej normie prawnej, elementów jakościowych, znajdujących się wcześniej w Rekomendacji P, mającej charakter zbioru dobrych praktyk, pozwoliło na wzmocnienie ich statusu i w konsekwencji skuteczniejsze ich egzekwowanie.

13. Wypełnianie nadzorczych miar płynnościprzez banki spółdzielcze W okresie objętym analizą tj. od 30.06.2008 r. do 15.03.2009 r. problem z przestrzeganiem nadzorczych miar płynności miało łącznie 46 banków spółdzielczych, w tym: • 38 banków - których średnia miesięczna wartość sumy bilansowej na koniec każdego miesiąca w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie przekroczyła 200 mln zł, • 8 banków - o sumie bilansowej powyżej 200 mln zł.

14. Wypełnianie nadzorczych miar płynności przez banki spółdzielcze

15. Wypełnianie nadzorczych miar płynności przez banki spółdzielcze

16. Wypełnianie nadzorczych miar płynności przez banki spółdzielcze o sumie bilansowej poniżej 200 mln zł Według stanu na 30.06 2008 roku nadzorczych miar płynności M1 i M2 nie przestrzegało: • M1-12 banków, • M2 -1 bank. W pozostałych miesiącach dane dotyczące braku przestrzegania nadzorczych norm płynności przedstawiały się następująco:

17. Wypełnianie nadzorczych miar płynności przez banki spółdzielcze o sumie bilansowej poniżej 200 mln zł Charakter przekroczeń w stosunku do omawianych banków oceniono jako przejściowy: • liczba banków nie spełniających nadzorczych miar płynności ulegała systematycznemu zmniejszaniu, • według stanu na dzień 15 marca 2009 r nie odnotowano przypadku nie przestrzegania miar płynności: M1 i M2, • banki podjęły odpowiednie działania mające na celu wypełnienie nadzorczych miar płynności.

18. Wypełnianie nadzorczych miar płynności przez banki spółdzielcze o sumie bilansowej poniżej 200 mln zł

19. Wypełnianie nadzorczych miar płynności przez banki spółdzielcze o sumie bilansowej powyżej 200 mln zł Według stanu na 30 czerwca 2008 roku nadzorczych miar płynności nie przestrzegało: • M1- 5 banków, • M2- 5 banków, • M3- 1 bank, • M4- 6 banków. W pozostałych miesiącach dane dotyczące braku przestrzegania nadzorczych norm płynności przedstawiały się następująco:

20. Wypełnianie nadzorczych miar płynności przez banki spółdzielcze o sumie bilansowej powyżej 200 mln zł • charakter przekroczeń w stosunku do 4 omawianych banków oceniono jako przejściowy, natomiast w stosunku do pozostałych 4 jako ciągły, • największym problemem było wypełnianie nadzorczej normy płynności M4, niemniej liczba banków nie spełniających miarę M4 stopniowo zmniejszała się, • ilość banków, które nie wypełniały norm płynności, w analizowanym okresie, systematycznie spadała.

21. Wypełnianie nadzorczych miar płynności przez banki spółdzielcze o sumie bilansowej powyżej 200 mln zł

22. Przyczyny wystąpienia problemów z wypełnieniem nadzorczych miar płynności Jako przyczyny wystąpienia problemów z wypełnieniem nadzorczych miar płynności banki wskazały: • brak dostatecznej kwoty depozytów przy dużym zapotrzebowaniu kredytowym, • wzmożony wypływ środków z rachunków instytucji budżetowych, • nagłe wycofywanie depozytów, • zmniejszenie wartości środków zgromadzonych na rachunkach bieżących oraz lokat międzybankowych, • duże przelewy z rachunków klientów banku, • spadek wpływów na rachunki rolników spowodowany klęską suszy, • konieczność udzielenia rolnikom tzw. kredytów klęskowych, • zakup nieruchomości, • niedostosowanie struktury bilansu do zgłaszanego zapotrzebowania na płynność.

23. Zagrożenia płynności banków spółdzielczych W ciągu I kwartału 2009 r. zobowiązania netto banków spółdzielczych wobec sektora niefinansowego spadły o 1,1% czyli o 457 mln, przy czym: • w 341 bankach nastąpił spadek zobowiązań o 4,3%, czyli o 1013,0 mln zł • w tym w 15 bankach o funduszach własnych większych niż równowartość 5 mln euro (wg stanu na grudzień 2008 r.) o 4,4% (o 216,0 ml zł) • w 238 bankach wystąpił wzrost zobowiązań o 3,1%, czyli o 556,0 ml zł, • w tym w 21 bankach o funduszach własnych większych niż równowartość 5 mln euro (wg stanu na grudzień 2008 r.) o 2,4% (o 144,0 mln zł)

24. Bank będąc instytucją zaufania publicznego, jest zobowiązany do szczególnej dbałości o bezpieczeństwo działania.