260 likes | 485 Views
Programma van de ochtend. 9:00u Casus langdurig hoesten 9:40u Medische besliskunde: de diagnostiek 10:30u Pauze 11:00u Oefenen in subgroepen 12:00u Plenaire nabespreking 12:30u Lunch. Diagnostisch klinisch redeneren Casus ‘langdurig hoesten’ Kennemer Meer dagen 31 maart 2012
E N D
Programma van de ochtend • 9:00u Casus langdurig hoesten • 9:40u Medische besliskunde: de diagnostiek • 10:30u Pauze • 11:00u Oefenen in subgroepen • 12:00u Plenaire nabespreking • 12:30u Lunch
Diagnostisch klinisch redeneren Casus ‘langdurig hoesten’ Kennemer Meer dagen 31 maart 2012 Henk de Vries huisarts
Patiënt Vrouw, 68 jr Voorgeschiedenis: • 61 jr: maagklachten bij aspirinegebruik, geen gastroscopie • 62 jr: varicesoperatie • O.h.a. zelden bij de HA Medicatie: • Femoston (oestrogeen met cyclisch progestageen) - Penicillineallergie Sociaal: - huidtherapeut, nog werkzaam 3 dg/wk, gescheiden, 1 dochter (arts)
Hoofdklacht Tel asse: 2 wk hoesten met veel slijm, geen koorts, geen keelpijn, niet verkouden Advies: expectatief, z.n. over 3 dg consult afspreken
Hoofdklacht, vervolg na 2 wk • Spreekuur: 4 wk hoesten, aanvankelijk verkouden, soms droge hoest, soms met opgeven van veel slijm • Wat wilt u nog meer weten?
Hoofdklacht, beschrijvend • Spreekuur: 4 wk hoesten, aanvankelijk verkouden, soms droge hoest, soms met opgeven van veel slijm • Wat wilt u nog meer weten? A - transparant slijm - 2 x met sliertje helder rood bloed T - dag en nacht hoesten, I - soms bijna braken zoveel slijm S - temp. niet gemeten - roken: ca. 10 pakjaren in verleden - geen dyspnoe - in VG geen longaandoeningen Conclusie: langdurig hoesten met opgeven veel helder slijm en 2x hemoptoë
Hypothesegerichte vragen? • Hypothesen: Vragen: • .. .. • .. .. • .. ..
Hypothesegerichte vragen Hypothesen: Vragen: • Pneumonie ziek voelen, sputum echt niet gekleurd, koorts? - • COPD/astma piepen, hooikoorts, familie (geen hemoptoe!) seizoensafhankelijkheid?- • Bronchuscarcinoom gewichtsverlies, thoracale pijn - • Longembolie pijn bij ademen, dyspnoe, kuitpijn, (hormonen!) enkeloedeem? - • Tuberculose nachtzweten, gewichtsverlies, koorts? - • (Hartfalen onwaarschijnlijk gezien lft en blanco cardiale VG) • (Bronchiectasieën onwsl want helder sputum)
Conclusie uit de anamnese • 68-jarige vrouw met 4 wk hoesten en opgeven van veel helder slijm, 2x klein beetje helderrood bloed en bij de anamnese geen aanknopingspunten voor een specifieke oorzaak • DD?
Waarschijnlijkheidsdiagnose • Virale luchtweginfectie • Pneumonie* • Acute bronchitis* • atypische presentatie • Belangrijke uit te sluiten oorzaak: bronchusca!
Zeldzamere oorzaken langdurig hoesten • Reflux oesofagitis - nachtelijke hoest! Houdingsafhankelijk • Postnasal drip door chronische sinusitis – rhinorrhoe, LO • Corpus alienum - anamnese • Irritatie meatus ext oor (reflectoir) - LO • Longabces – purulent sputum • Sarcoidose – dyspnoe • Lucht/industriëlevervuiling, m.n. fijnstof en chemicalien - anamnese • ACE-remmers en betablokkers (incl. oogdr!) - medicatie • Ornithosis (droge hoest, koorts, vogelcontact, LO gda) – anamnese • Allergische alveolitis – context (boer, duiven, ..) • Diafragmaprikkeling (subfrenisch abces of levertumor) • Somatisatie - droge hoest, vage klachten, ps soc problemen, hoge med. consumptie • Beleid HA: Wel aan denken bij anamnese, bij clues o.h.a. specialistisch onderzoek nodig
Lichamelijk onderzoek • Algemene indruk! -> niet zieke indruk • Pols -> geen tachycardie • KNO-gebied -> geen postnasal drip, geen drukpijn sinussen • Longen -> geen tachypnoe, li a o rhonchi, geen demping Conclusie?
Conclusie na anamnese en LO • Pneumonie links achter basaal • Atypisch, want geen zieke indruk, geen gekleurd sputum, geen koorts, geen dyspnoe/tachypneu en geen tachycardie Overwegingen voor verder diagnostisch beleid • 1. Is uitsluiten bronchuscarcinoom urgent? • 2. Wat zijn de mogelijke verwekkers van de pneumonie?
Urgentie mbt uitsluiten bronchuscarcinoom? • 10 pakjaren • 2x sliertje bloed • Pluis-gevoel: geen zieke indruk, geen gewichtsverlies, geen dyspnoe, geen thoracale pijn, werkt nog gewoon Conclusie HA+pate: nadere diagnostiek naar bronchusca is op zich gerechtvaardigd, maar effect behandeling afwachten is reëel
Atypische pneumonie Milder verloop, vaker bij adolescenten • Mycoplasma pneumoniae • Chlamydia soorten • Bordetella pertussis = kinkhoest • Viraal • … • Beleid?
Beleid • Antibiotica: meestal doxycycline of clarithromycine, in dit geval ivm optie kinkhoest: erythromycine 1 week Beloop: • Echter geen verbetering na kuur: hoesten, veel slijm, geen bloed meer gezien, li a o rhonchi onveranderd • Beleid?
Aanvullend onderzoek • X-thorax: geen infiltraat, nodus li longtop: CT thorax geadviseerd • Geen sputumkweek bij Community AcquiredPneumonia, want: empirisch antibioticabeleid 99% succesvol en opbrengst sputumkweek gering (22%), veel commensalen • Lab: ontstekingsparameters: geen info over verwekker; • Bloedkweek: alleen bij patiënten opgenomen ivm ernstig ziek zijn
CT-thorax • Fibreuze streeptekening beide longtoppen • Links achter onder infiltraat • Conclusie?
Conclusie • Traag genezende atypische pneumonie • Wat nu?
Therapeutisch beleid • Overleg microbioloog: sputumkweek niet zinvol, afwachten, geen nieuwe kuur a.b. • Overleg internist: eens met diagnostische overwegingen, beleid, ev. keelwat voor PCR kinkhoest, eens met afwachtend beleid, ev. alsnog doxycycline (ivm Mycoplasma of Chlamydia) • Wat zou je nu zelf doen en waarom?
Beloop • HA+pate: Geen nieuwe a.b. kuur • Na 2 maanden geen klachten meer • PCR kinkhoest negatief • Conclusies: • 1. traag genezende atypische pneumonie • 2. terughoudend beleid t.a.v. diagnostiek bronchusca en t.a.v. antibiotica achteraf gerechtvaardigd
Algemene conclusies mbt besliskunde in HApraktijk (1) • Onzekerheid speelt in alle fasen een grote rol • Huisarts weegt kansen globaal af • Bij in eerste instantie vage klachten vaker atypische presentatie veelvoorkomende aandoening dan zeldzame aandoening • Gebruik maken van de tijd als diagnosticum • Aspecifieke beelden gaan over • Specifieke beelden kristalliseren zich uit
Terughoudend beleid • Afhankelijk van ervaring • Kan doorschieten • Is als geneeskunst ‘het mooist’, want • HA: veel denken en weinig doen • Patiënt: iatrogene schade zo klein mogelijk • Heeft echter voorwaarden: - zeer bewust zijn van DD - goed afstemmen met patiënt - frequent vervolgen - ev. consultatie vragen aan specialisten
Conclusies mbt diagnostiek langdurig hoesten • Geen gouden standaard voor de diagnose van (community acquired) pneumonie • Physische diagnostiek longen: wel specifiek (niet sensitief) • X-thorax: beperkingen bij diagnose pneumonie en longkanker (sensitiviteit 20-60%) • Sputumkweek in eerste lijn niet zinvol • CT-thorax is goede optie voor HA voor exclusie longkanker