İnsan Hakları Nedir?

1. İnsan Hakları Nedir? İnsan hakları, olmadığı koşulda, kişilerin insan olarak onurlarıyla yaşabilmelerinin mümkün olmadığı temel ilkelerdir. İnsan hakları özgürlük, adalet ve barışın dayanaklarıdır. İnsan haklarına uyulması, birey ve toplumun bütünüyle gelişmesine olanak tanır

2. İnsan haklarının gelişimi köklerini dünyanın her yerindeki özgürlük ve eşitlik için yapılan mücadelelerde bulur. İnsan hayatına ve insan onuruna saygı gibi, insan haklarını oluşturan temeller birçok din ve felsefede bulunmaktadır.

3. Bu haklar İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde ilan edilmiştir. Uluslararası İnsan Hakları Sözleşmeleri gibi belgeler, vatandaşlarının insan haklarına saygı göstermeleri için, hükümetlerin ne yapmaları gerektiğini ve aynı zamanda ne yapmamaları gerektiğini belirlemiştir.

4. İnsan haklarının özellikleri • İnsan hakları satın alınmamalı, kazanılmamalı ya da miras yoluyla kalmamalıdır, insan hakları sadece insan oldukları için insanlara aittir – insan hakları ‘doğal olarak’ her insan içindir.

5. İnsan hakları ırk, cinsiyet, din, siyasi veya başka bir düşünce, ulus veya sosyal köken gözetilmeksizin tüm insanlar için aynıdır. Hepimiz özgür ve onur ve haklar bakımından eşit doğarız – insan hakları ‘evrenseldir’.

6. İnsan hakları geri alınamaz – hiç kimsenin her hangi bir nedenle bir başkasını insan haklarından yoksun bırakmaya hakkı yoktur. Kendi ülkelerinin kanunları onları görmezden geldiği veya onlara aykırı davrandığı zaman dahi bireylerin insan hakları vardır – örneğin , esaret zamanında dahi esirlerin bu hakları ihlal ediliyor olsa bile hakları vardır – insan hakları ‘devredilemez’.

7. Onurlu bir şekilde yaşamak için, tüm insanlar özgür, güvenlik içinde ve yeterli yaşam standartlarında yaşamak hakkına sahiptir – insan hakları ‘bölünemez’.

8. Hakların Kategorileri Haklar hakkında düşünmenin birçok yolu vardır. Sık kullanılanbir yolu, hakları üç gruba ayırmaktır:

9. 1-Sivil ve siyasi haklar: Bunlar ‘özgürlüğe-yönelik’ haklardır ve bireylerin yaşam hakkını, özgürlük ve güvenlik haklarını; işkence ve esaretten korunmasını; siyasi katılımını; düşünce, fikir, ifade, vicdan ve din özgürlüğünü; örgütlenme ve toplantı özgürlüğünü içerir.

10. Ekonomik ve sosyal haklar: Bunlar ‘güvenliğe-yönelik’ haklardır, örneğin çalışma, eğitim görme, makul yaşama standardı, yiyecek, korunma ve sağlık hizmetleri hakları

11. Çevresel, kültürel ve gelişim hakları: Temiz ve harap olmamış bir çevrede yaşama hakkını ve kültürel, siyasi ve ekonomik gelişme haklarını kapsar.

12. Her bireyin insan hakları olduğunu söylediğimiz zaman, aynı zamanda her bireyin diğerlerinin insan haklarına saygı gösterme sorumluluğu olduğunu da belirtiyoruz.

13. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi • Dünyada insan haklarının kabul görmüş en geniş ifadesi BM İnsan Hakları Evrensel Bildirgesidir (İHEB). İHEB’in temel mesajı her insan varlığının tabiatında var olan değerlerdir. Bildirge Birleşmiş Milletler tarafından 10 Aralık 1948’de (8 devletin çekincesine rağmen) oybirliği ile kabul edilmiştir.

14. Bildirge ırk, renk, cinsiyet, dil, din, politik veya diğer görüş, ulusal ve sosyal köken, mülkiyet, doğum veya diğer statüleri her ne olursa olsun dünyadaki tüm insanlar için temel haklarının bir listesini sıralar. Hükümetlerin, bazı hakları sadece kendi vatandaşlarına değil, diğer ülkelerin vatandaşlarına da sağlamaya söz verdiğini belirtir.

15. Bir başka deyişle, diğer ülke vatandaşlarının haklarını elde etmelerine yardım etmek için ulusal sınırlar bir engel değildir. 1948’den beri Uluslararası Bildirge insan hakları için uluslararası bir standart olmuştur. 1993’te dünya nüfusunun %99’ını temsil eden 171 devletin katıldığı dünya konferansı insan haklarına yönelik yükümlülüklerini yeniden teyit etti.

16. Yasal Durum • Birçok uluslararası insan hakları yasaları için İHEB esin kaynağı olmuşsa da, kendisi yasal olarak bağlayıcı bir belge değildir. Buna rağmen genel olarak dünyada kamuoyu görüşünde etkisi vardır. İlkeleri, Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi (UMSHS) ve Uluslararası Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi (UESKHS) ile yasal bir güce dönüştüler. Bu Sözleşmeleri onaylayan ülkeler, onayladıkları insan haklarını korumak için ülkelerinde yasal düzenlemeler yapmaya söz vermişlerdir. Buna rağmen dünyadaki ülkelerin yarısı (UMSHS) ve (UESKHS) ‘i onaylamamışlardır.

17. Bunun yanında İHEB’nden esinlenmiş İnsan ve Halkların Hakları Afrika Senedi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve İnsan Hakları Amerika Sözleşmesi gibi Bölgesel İnsan Hakları Belgeleri de vardır. Birçok ulusal yasalar da insan haklarını garanti eder.

18. Sorumluluk Adalet Özgürlük Eşitlik Hoşgörü Dayanışma Güvenlik Kimlik Barış • İnsan Hakları Eğitimi Nedir? İnsan Hakları eğitimi insan hakları hakkındadır, fakat aynı zamanda insan hakları içindir. Örneğin, İnsan hakları eğitimi: İnsanları işkence gibi insan hakları ihlalleri hakkında veya yasalar hakkında eğitir, bu insan hakları hakkındaki eğitimdir. İnsanlara, haklara nasıl saygı duyulacağını ve nasıl koruyacaklarını öğretir. Bu bağlamda siz insan hakları için eğitim vermektesinizdir.

19. İnsan Hakları Eğitimi, kişilerin insan haklarını anladıkları ve önemli olduklarını, saygı görmeleri ve korunmaları gerektiğini hissettikleri noktaya kadar gelişmelerine yardım etmektir.

20. Genel İnsan Hakları Eğitimi Konuları • Aşağıdaki konular, özellikle insan hakları eğitimi aktiviteleri planlayan kişilerin aklındaki sorulardır. Burada verilen cevaplar kısadır, ancak hakkında endişe duyduğunuz bazı soruların açıklanmasına yardım edebilir. • Konu:“Genç insanlara haklar değil sorumluluklar öğretilmeli.” Kaynak:Uluslar arası Af Örgütü Türkiye Şubesi