9 ο Μάθημα 15/12/2012

1. 9ο Μάθημα15/12/2012

2. Δημόκριτος ο Αβδηρίτης 470/460-370 (περίπου) π.Χ. Δημόκριτος ο Αβδηρίτης

3. Δημόκριτος ο Αβδηρίτης • Γεννήθηκε στα Άβδηρα της Θράκης. • Ήταν μαθητής του Λεύκιππου. • Κατάγονταν από αριστοκρατική γενιά. • Ήταν ο πρώτος υλιστής. • Ίδρυσε Σχολή στα Άβδηρα. • Έζησε περίπου στα χρόνια του Σωκράτη αν και συνηθίζουν να τον τοποθετούν στα χρόνια των προσωκρατικών φιλοσόφων.

5. Μια θεωρία αναφέρει ότι : Στα Άβδηρα ο Ξέρξης ξεκούρασε τον στρατό του πηγαίνοντας για την Μάχη των Θερμοπυλών και ο πατέρας του Δημόκριτου φιλοξένησε τον Ξέρξη. Το ανέκδοτο αυτό κείμενο φαίνεται ότι αποτελεί μια προσπάθεια σύνδεσης της Αρχαίας Ελληνικής φιλοσοφίας με την Ανατολή, γιατί σύμφωνα με αυτό ο Ξέρξης άφησε στον πατέρα του μάγους για να μυήσουν τον μικρό Δημόκριτο στα δόγματα της φιλοσοφίας τους.

6. Η ζωή του Δημόκριτου: • Από μικρός έδειξε την κλίση του προς την μελέτη της φύσης. • Είχε αφοσιωθεί στον στοχασμό. • Έκανε πολλά ταξίδια σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο (Αίγυπτο, Περσία, Βαβυλώνα, Ινδία, Αιθιοπία, Αθήνα). Ερμηνεύοντας το κλίμα της κάθε περιοχής για 8 περίπου χρόνια. • Στην Μίλητο πρέπει να γνώρισε τον Λεύκιππο. • Είχε δημοκρατικές πεποιθήσεις. • Ονομάστηκε «Γελαστινός» (=γελαστός) διότι αντιμετώπιζε με μεγάλη αισιοδοξία τις δυσκολίες της ζωής και περιγελούσε τις καθημερινές θλίψεις των άλλων.

7. Ο θεμελιωτής της ατομικής θεωρίας. Υποστήριξε ότι το ον εκτός του ότι είναι αιώνιο- άφθαρτο- αναλλοίωτο, είναι και «πολλαπλούν». Κατά τον Δημόκριτο δηλαδή σύγκειται από απειροελάχιστα κομμάτια ύλης, τα άτομα, που είναι αιώνια-άφθαρτα-αναλλοίωτα και αδιάσπαστα και δημιουργούνται από την διαρκή και ακατάπαυστη κίνηση τους. Τα άτομα στροβιλίζονται στο άπειρο και καθώς συνωθούνται σχηματίζουν άπειρους κόσμους. Έτσι δημιουργήθηκε και η Γη κατά Τον Δημόκριτο.

8. Υποστήριξε πως και η ψυχή αποτελείται από λεία, λεπτά και στρογγυλά άτομα , που το σώμα τα εισπνέει από τον αέρα, δίνοντας έτσι και στον ψυχικό βίο υλιστική λειτουργία.

9. Το έργο του Δημόκριτου: • Ασχολήθηκε με : μαθηματικά, μουσική, γεωμετρία, μετεωρολογία, γλωσσολογία, τέχνη του πολέμου, κοσμολογία, αστρονομία, βιολογία, ηθική, αισθητική, ιστορία, παιδεία. Δεν ασχολήθηκε με την θρησκεία και την πολιτική. • Το σύνολο των έργων του είναι 70 κείμενα και είναι γραμμένα στην ιωνική διάλεκτο.

10. Μεταγενέστεροι μελετητές της αρχαιότητας χώρισαν το έργο του σε τετραλογίες εντεταγμένες σε 5 ομάδες έργων: • τα ηθικά- 2 τετραλογίες • τα φυσικά- 4 >> • τα μαθηματικά- 3 >> • τα μουσικά- 2 >> • τα τεχνικά- 2 >> Συν 9 αταξινόμητα και 9 που έχουν τίτλο «Αιτίαι». Ο κατάλογος των έργων του μας παραδίδεται από τον Διογένη Λαέρτιο.

11. Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΟΦΕΛΕΙ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ!!

13. Σημαντικότερα αποφθέγματά του Δημόκριτου: • «’Έλεγε : βούλεσθαι μάλλον μίαν ευρείναιτιολογίαν ή την Περσών βασιλείαν γενέσθαι» (= Έλεγε ότι προτιμούσε να βρεί μια ερμηνεία για ένα φαινόμενο παρά να γίνει ο βασιλιάς της Περσίας). • «ἐνιοί πόλεων μεν δεσπόζουσι, γυναιξί δε δουλεὐσουσί» (=Μερικοί μπορεί να κυβερνούν ολόκληρες πολιτείες, κι όμως είναι δούλοι των γυναικών τους).

14. «ζην ουκ άξιος, ότωμηδείς εστί χρηστός φίλος» (= Η ζωή δεν έχει νόημα χωρίς καλούς φίλους). • «ισχύς και ευμορφίηνεότητος αγαθά, γήραος δε σωφροσύνη ἀνθος» (= Η σωματική δύναμη και η ομορφιά είναι τα καλά της νεότητας, η σωφροσύνη όμως είναι το άνθος των γηρατειών).

15. «ηδοναί άκαιροι τίκτουσιν αηδίας» (=Οι απολαύσεις που δεν έρχονται στην ώρα τους γενούν αποστροφή). • «λόγος έργου σκιή» (= Τα λόγια είναι απλώς η σκιά των έργων). • «μεγάλα βλάπτουσι τους αξυνέτους, οι επαινέοντες» (=Κάνουν μεγάλο κακό στους άμυαλους εκείνοι που τους επαινούν).

16. «ξενιτείη βίου αυτάρκειαν διδάσκει» (=Η ξενιτιά σε μαθαίνει πώς να είσαι αυτάρκεις). • «ο κόσμος σκηνή, ο βίος πάροδος. Ήλθες, είδες, απήλθες» (=Όλος ο κόσμος είναι σκηνή θεάτρου, όλη μας η ζωή σαν το πέρασμα του Χορού από την ορχήστρα : μπαίνεις, βλέπεις και βγαίνεις.

17. «οι εκούσιοι πόνοι την των ακουσίων υπομονήνελαφροτέρανπαρασκευάζουσι» (=Οι κόποι που αποφασίζουμε με την θέληση μας μαςκάνουν να υπομένουμε ευκολότερα τους κόπους που δεν τους έχουμε επιλέξει). • «ομοφροσύνη φιλίηνποιέει» ( Η ταυτότητα των αντιλήψεων γεννά την φιλία).

18. «παιδεία ευτυχούσι μεν εστι κόσμος, ατυχούσι δε καταφύγιον» ( =Η παιδεία είναι κόσμημα για όσους ευτυχούν και καταφύγιο για όσους δυστυχούν). • «πολλοί δρώντες τα αίσχηστα λόγους τους αρίστους ασκέουσι» (=Είναι πολλοί εκείνοι που διαπράτουν αίσχη, αλλά στα λόγια είναι οι καλύτεροι).

19. «Μούνοιθεοφιλέες, όσοιςεχθρόν το αδικέειν.» (= Είναι αγαπητοί στους θεούς μόνο όσοι εχθρεύονται την αδικία). • «Πλείονες εξ ασκήσεως αγαθοί γίνονται ή από φύσεως» (=Οι περισσότεροι γίνονται ικανοί με την άσκηση παρά από τη φύση τους)

20. «Ποθητός είναι μάλλον ή φοβερός κατά βίονπροαιρού. Όν πάντες φοβούνται , πάνταςφοβείτε». (= Σ’ ολη σου την ζωή, πποσπάθησε να κερδίζεις την αγάπη παρά τον φόβο. Όταν όλοι σε φοβούνται, τους φοβάσαι όλους κι εσύ.) • «Πόλλοίπολυμαθέεςνόουν ουκ έχουσιν». (= Είναι πολλόι οι πολυμαθέις που δεν έχουν μυαλό.) • «Το αεί μέλλεινἀτελέας ποιεί τας πρήξιας». (= Με το «θα» και το «θα» δεν ολοκληρώνεται καμία πράξη.)