TANECİKLER ARASI ETKİLEŞMELER

1. TANECİKLER ARASI ETKİLEŞMELER

2. Tanecikler Arası Etkileşmeler

4. Moleküller arası etkileşimlere zayıf etkileşimler denir. • Zayıf etkileşimler, maddenin katı, sıvı ve gaz halinde olmasını belirler.

7. KALICI VE GEÇİCİ (İNDÜKLENMİŞ ) DİPOLLER • Polar moleküllerde kalıcı dipoller oluşur. Örneğin ; HCl, HBr, NH3 ve H2O da kalıcı dipoller oluşur. Apolar moleküllerde ( N2, O2, CH4, BF3 ) geçici dipoller oluşur.

8. Apolar moleküllerde ve soygaz atomlarında elektron yoğunluğu eşit olarak dağılmıştır. Bundan dolayı kalıcı dipoller oluşmaz.

9. Bu tür maddelere dışarıdan elektriksel etki yapıldığında elektronlar atomun veya molekülün bir bölgesinde toplanır.

10. Bu sayede apolar moleküller veya soygazlar polar yapı kazanır. Bu şekilde oluşan dipollereindüklenmiş( geçici dipol ) denir.

11. Örneğin helyuma dışarıdan yapılan bir etki sonucunda elektronlar bir bölgede toplanır ve geçici olarak polar özellik kazanır.

13. İndüklenmiş DipollerdePolarlık Kuvveti • Apolar moleküllerin polarlığının büyüklüğü, geometrik şekline ve elektron sayısına bağlıdır.

14. Apolar molekülde ne kadar fazla elektron varsa indüklenmiş dipolünpolarlığı o kadar fazla olur.

15. Aynı sayıda karbon ve hidrojen atomu bulunduran moleküllerde dallanma arttıkça polarlık azalır.

16. VANDER WAALS ETKİLEŞİMİ : • Polar veya apolar moleküllerin hem kendi aralarında hem de başka taneciklerle yapmış olduğu fiziksel bağlar van der waals etkileşimi olarak adlandırılır.

17. Bu etkileşimler maddenin yoğun fazında (katı ve sıvı) etkilidir.

18. Van der waals etkileşimleri

20. A) DİPOL DİPOL ETKİLEŞİMİ • Polar moleküller arasında oluşan etkileşimlere denir. Bir molekülün artı(+) kutbu ile diğer molekülün eksi (–) kutbu arasında gerçekleşen çekim kuvvetleridir.

21. Bu etkileşimde polar iki molekülün zıt kutupları birbirini çekerler. • Ortamdaki moleküllerin polarlığının artması dipol-dipol etkileşimin artmasına neden olur.

22. İyon- dipol etkileşiminden daha kuvvetlidir. • Polar moleküllerden oluşan sıvıların birbiri içerisinde çözünmesi dipol-dipol etkileşimi ile açıklanır.

23. Etanol ve suyun her oranda karışabilmesi bu olaya örnektir.

24. H2S ,HCl ve HBr..vb bileşiklerde dipoldipol etkileşimi etkindir. • Dipoldipoletkilşşimlerinde hem çekme hem de itme kuvvetleri bulunur.

25. B) İYON- DİPOL ETKİLEŞİMLERİ • Kalıcı dipollerin pozitif kutbu ile negatif iyonlar ve kalıcı dipolün negatif kutbu ile pozitif iyonlar arasında bir elektriksel çekim kuvveti oluşur. Bu çekim kuvvetine iyon-dipol etkileşimleri denir.

26. İyonik katılar( NaCl, KF, CaBr2), su gibi polar çözücülerde çözündüğünde iyon - dipol etkileşimleri oluşur.

27. C) İNDÜKLENMİŞ DİPOLLER ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLER • Apolar moleküllerin ve soygazların uygun koşullar sağlandığında sıvı veya katı hale geçebildiği görülmüştür.

28. Bu da apolar moleküller ve soygaz atomları arasında bir etkileşim oluştuğunu gösterir.

29. Apolar moleküllerde ve soygazlarda anlık geçici dipoller oluşur. Farklı atom veya moleküllerin anlık kısmi yükleri birbirini çeker ve böylece moleküller arası bağlar oluşur.

30. Oluşan bu etkileşime indüklenmiş dipol-indiklenmişdipoletkileşimi denir.

31. İndüklenmiş dipoller arasındaki çekim kuvveti ilk kez FRİTT London tarafından açıklandığı için bu kuvvetlere London kuvvetleri de denir

32. . London kuvvetleri, moleküller arası etkileşimin en zayıfıdır.

33. LONDON etkileşimi tüm moleküllerde bulunur; fakat sadece London etkileşiminin bulunduğu maddeler soygazlar, moleküler elementler ( N2- O2- Cl2 ) ve apolar moleküllerdir.

34. Atomların ve moleküllerin molekül ağırlığı ve yüzey alanı büyüdükçe ( dallanma azaldıkça ) London etkileşimi güçlenir.Bu da kaynama noktasının yükselmesine neden olur.

35. Apolar moleküllerin elektron sayısı arttıkça polarlığı artar ve kaynama noktaları yükselir. • İndüklenmiş dipoller arasında sadece çekme kuvveti vardır.

37. D)İyon-indüklenmiş dipol etkileşimi: • Geçici indüklenmiş moleküller (apolar molekül) ile iyonik bir maddenin iyonları arasında oluşan anlık çekim kuvvetlerine denir.

38. Bu etkileşim çok zayıftır ve iyonları birbirinden ayırarak çözmeye yeterli değildir.

39. Örneğin apolar olan CH4 molekülü ile iyonik yapılı NaCl karıştırıldığında anlık çok zayıf iyon-indüklenmiş dipol bağları oluşur .

40. Fakat bu bağlar Na+ ve Cl- arasındaki kuvvetli iyonik bağları koparamadığından çözünme gerçekleşmez.

41. E)Dipol- indüklenmiş dipol etkileşimi : • Polar moleküller ile indüklenmiş dipoller arasında oluşan anlık çekim kuvvetleri dipol- indüklenmiş dipol etkileşimleridir..

42. dipol- indüklenmiş dipol etkileşimleri, polar moleküller arasındaki güçlü dipol –dipol etkileşimlerini koparmaya yetmediğinden çözünme olmaz.

43. Örneğin, polar H2O ve apolarCH4 molekülleri birbiri içinde çözünmez.

44. 2) HİDROJEN BAĞI • Elektronegatifliği yüksek olan N, O ve F’ ye bağlı hidrojen atomu bu bağı bozmadan başka bir molekülde bulunan ortaklanmamış elektron çifti taşıyan diğer bir atomla da bağlanabilmektedir.

45. Hidrojen atomu bu durumda iki molekül arasında köprü oluşturmuş olur. Bu şeklide hidrojenin oluşturduğu bağa hidrojen bağı denir.

46. Bileşiğin yapısında – OH-, -COOH ve NH2- varsa moleküller arası hidrojen bağı oluşturabilir.

50. H2O, HF ve NH3 ‘ün kaynama noktasının gruptaki diğer atomlardan daha yüksek olması hidrojen bağından kaynaklanmıştır.