170 likes | 535 Views
MADDENİN ISI ETKİSİYLE DEĞİŞİMİ. Isınma_soğuma Hal değişimi Bozulma . ISINMA_SOĞUMA.
E N D
MADDENİN ISI ETKİSİYLE DEĞİŞİMİ Isınma_soğuma Hal değişimi Bozulma
ISINMA_SOĞUMA * Isı enerjisi alan maddenin sıcaklığı artar.* Maddenin sıcaklığının artması ısınma sonucunda gerçekleşir.* Örneğin;Yanmakta olan ocağın üzerinde bulunan çorba ya da yemek bir süre sonra ısınır.* Yiyeceklerin pişmesi ısınma ile gerçekleşir.
* Demir,cam vb .maddelerin ısınması işlenmesini kolaylaştırır.* Isı enerjisini kaybeden maddeler soğur.* Madde yeterince soğursa donma ve yoğunlaşma olur.* Karayolları soğumanın yol açtığı buzlanma nedeniyle bozulur.* Soğuk havada mikroplar etkinlik göstermez,yaşamaz.* Soğuyan maddeler sertleşir.
* Isınma ve soğuma olayları art arta gerçekleştirir ve sütteki mikroplar yok edilir.(Pastorize sütler)* Dondurulmuş besinler uzun süre saklanır.* Uzun süre soğukta kalan canlılar ölebilir.
Havadaki ısınma ve soğuma;* Yağışların* Rüzgarların* Toprak oluşumunun* Şimşek ve yıldırımların oluşmasına neden olur.
HAL DEĞİŞİMİ * Maddeler bir halde diğerine geçebilirler.* Örneğin su sıvıdır.Buzluğa koyduğumuzda Donar ve katılaşır.Isıttığımızda ise gaz halini alır.* İşte bu değişime Hal değişimi denir.
Hal değişimleri: Erime,donma,buharlaşma,yoğunlaşma ve süblimleşme şeklinde olur
Erime ve Donma * Katı haldeki bir madde yeterince ısı alırsa sıvı duruma geçer.Bu olaya erime denir.* Her madde kendine göre bir sıcaklık derecesinde erir.
Bu maddelerden bazıları aşağıda verilmiştir.Madde Erime Sıcaklığı (ºC)Buz 0Civa -39Naftalin 79Tuz 800Demir 1532
* Yeterince soğuyan sıvı maddelerin katı hale geçmesine de Donma (katılaşma) denir.* Donma olayı erimenin tersidir.Bir maddenin erime ve donma sıcaklıkları aynıdır.* Eriyen maddenin hacmi büyür.Donan maddenin hacmi küçülür.
* Erime ile çözünme olayı çok farklıdır. * Erime ısı etkisi ile gerçekleşir.Çözünme ise katı maddelerin sıvı içinde çok küçük parçacıklar biçiminde dağılmasıdır.
Buharlaşma ve Yoğunlaşma * Yeterince ısınan sıvı maddelerin gaz haline geçmesine buharlaşma denir * Buharlaşma her sıcaklık derecesinde gerçekleşir.Bundan dolayı buharlaşma derecesi yoktur.* Islak maddelerin kuruması; bu maddedeki suyun buharlaşarak uzaklaşması sonucunda olur.
Bazı etkenler buharlaşmayı hızlandırır.Bunlar;* Sıcaklığın artması* Yüzeyin büyümesi* Basıncın azalması* Havanın rüzgarlı olması* Havanın kuru olması
Kaynama Kaynama; buharlaşmanın hızlı halidir.Buharlaşma olayı sının yüzeyinde gerçekleşir.* Kaynamakta olan bir sıvının ise her noktasında buharlaşma görülür.* Her madde belli sıcaklıklarda kaynar.* Örneğin su 100°C de, Hava -191°C de, Civa 357°C de kaynar..
* Basıncın artması kaynama hızını arttırır.* Örneğin; düdüklü tencereler basınçlı olduğundan yemekler daha hızlı pişer.* İstanbul’da hava basıncı Ankara’dan daha yüksek olduğundan; İstanbul’da sıvılar daha yüksek sıcaklıkta kaynar.
Bozunma (Bozulma) * Isı bazı maddelerin yapısında değişikliğe yol açar.* Isı etkisiyle maddenin yapısında olan bu değişikliğe bozunma(Bozulma)denir.* Örneğin; pişirilen yiyeceklerin yapısı değişir.Oda sıcaklığında bekletilen bazı yiyecekler kokuşur.
* Isıtılan şeker kömürleşerek bozunur.* Odun kömürü odunun ısıtılması sonucunda oluşur.* Kullandığımız kömür,petrol canlı yapılarının milyonlarca yılda bozunmasından oluşur