DENETİM HİZMETLERİ BAŞKANLIĞI

1. DENETİM HİZMETLERİ BAŞKANLIĞI

2. 4483 SAYILI MEMURLAR VE DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN YARGILANMASI HAKKINDA KANUN

3. AMAÇ VE KAPSAM • Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlardan dolayı yargılanabilmeleri için izin vermeye yetkili mercileri belirtmek ve izlenecek usulü düzenlemektir. - Görev - Suç - Görev Sebebiyle İşlenen Suç • Bu Kanun asli ve sürekli görevleri ifa eden memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlar hakkında uygulanır. - Memurlar - Diğer kamu görevlileri • Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali genel hükümlere tabidir. • Disiplin hükümleri saklıdır.

4. DİSİPLİN HÜKÜMLERİ • Kamu görevlileri için ilgili mevzuatla öngörülen “disiplin hükümleri” bu Kanun kapsamında değildir. • Fiilin ayrıca disiplin suçu olması halinde, ilgili mevzuata göre disiplin soruşturması yapılır. • Soruşturma izni verme yetkisi; İdarece yapılan “ön inceleme” sonucunda iddia edilen suçu işlediği kanaati üzerine ilgili memur ve diğer kamu görevlileri hakkında ilgili Cumhuriyet Başsavcısına, CMK hükümlerine göre “soruşturma” yapmasına izin verme yetkisidir.

5. YETKİLİ MERCİLER Madde 3 – Soruşturma izni yetkisi, a) İlçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında kaymakam, b) İlde ve merkez ilçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında vali, c) Bölge düzeyinde teşkilatlanan kurum ve kuruluşlarda görev yapan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında görev yaptıkları ilin valisi, d) Başbakanlık ve bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili kuruluşlarında görev yapan diğer memur ve kamu görevlileri hakkında o kuruluşun en üst idari amiri, …. Yokluklarında ise vekilleri tarafından bizzat kullanılır. • Yetkili mercilerin saptanmasında, memur veya kamu görevlisinin suç tarihindeki görevi esas alınır. Danıştay 1. Daire 2009/633 E.N, 2009/877 K.N. «Görev yeri ve unvanı değişen memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında suçun işlendiği tarihteki görevin esas alınması suretiyle izin vermeye yetkili merciin saptanması gerektiği» • Ast memur ile üst memurun aynı fiile iştiraki halinde izin, üst memurun bağlı olduğu merciden istenir.

6. ÖN İNCELEME KAPSAMINDAKİ SUÇLAR • Nitelikli dolandırıcılık (TCK, md.158) • Mühür bozma (TCK, md. 203) • Resmi belgede sahtecilik (TCK, md. 204) • Resmi belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek (TCK, md. 205) • Denetim görevinin ihmali (TCK, md. 251) • Yetkili olmadığı bir iş için yarar sağlama (TCK, md. 255) • Zor kullanma yetkisine ilişkin sınırın aşılması (TCK, md. 256) • Görevi kötüye kullanma(TCK, md. 257) • Göreve ilişkin sırrın açıklanması (TCK, md. 258)

7. ÖN İNCELEME KAPSAMINDAKİ SUÇLAR • Kamu görevlisinin ticareti (TCK, md. 259) • Kamu görevinin terki veya yapılmaması (TCK, md. 260) • Kişilerin malları üzerinde usulsüz tasarruf (TCK, md. 261) • Gerçeğe aykırı bilirkişilik ve tercümanlık (TCK, md. 276) • Suçu bildirmeme (TCK, md. 278) • Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi (TCK, md. 279) • Sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi (TCK, md. 280) • Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme (TCK, md. 281) • 3628 sayılı Kanun kapsamına giren suçları Müsteşar, Vali ve Kaymakamların işlemesi ( 3628 s.K, md.17).

8. ÖN İNCELEME KAPSAMINDA OLMAYAN SUÇLAR a) Suçun niteliği yönünden kanunlarla özel soruşturma ve kovuşturma usulüne tabi tutulmuş suçlar: • 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Kanun kapsamına giren suçlar; Gerçeğe aykırı mal bildiriminde bulunma, Mal bildiriminde bulunmama, Haksız mal edinme, Mal kaçırma ve gizleme, Mal bildirimini açıklama, Basit ve nitelikli zimmet (TCK 247) İrtikâp (TCK 250) Rüşvet (TCK 252) Devlet sırlarının açıklanması ve açıklanmasına sebebiyet verme suçu (TCK 329,330) İşkence ve efrada kötü muamele (TCK 94, 95, 256) Görev sırasında veya görevinden dolayı kaçakçılık (TCK 174)

9. ÖN İNCELEME KAPSAMINDA OLMAYAN SUÇLAR • Sıkıyönetim Kanunu kapsamına giren suçlar • Atatürk aleyhine işlenen suçlar • İcra İflas Kanunu kapsamına giren suçlar • Seçim suçları • Kaçakçılık suçları • Evlendirme memuru suçları • Jandarma teşkilatı mensuplarının adli görevlerinden doğan suçları • Orman Kanununda düzenlenen orman suçları • Adli görev nedeniyle işlenen suçlar; • Sivil savunma ile ilgili suçlar

10. ÖN İNCELEME KAPSAMINDA OLMAYAN SUÇLAR b)Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali olması ile ilgili işlenmiş olan suçlar c)Disiplin suçları d)İşkence, eziyet veya zor kullanma yetkisine ilişkin sınırın aşılması suçları ile Cumhuriyet Savcılarının yazılı veya sözlü istem ve emirlerini yerine getirmeme suçu e)Memur veya diğer kamu görevlisinin görev sebebiyle işlemediği suçlar f)Faili memur ve diğer kamu görevlisi olmayanların işlediği suçlar

11. OLAYIN YETKİLİ MERCİE İLETİLMESİ Madde 4 – Cumhuriyet başsavcıları, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin bu Kanun kapsamına giren suçlarına ilişkin herhangi bir ihbar veya şikayet aldıklarında veya böyle bir durumu öğrendiklerinde ivedilikle toplanması gerekli ve kaybolma ihtimali bulunan delilleri tespitten başka hiçbir işlem yapmayarak ve hakkında ihbar veya şikayette bulunulan memur veya diğer kamu görevlisinin ifadesine başvurmaksızın evrakın bir örneğini ilgili makama göndererek soruşturma izni isterler. Diğer makam ve memurlarla kamu görevlileri de, bu Kanun kapsamına giren bir suç işlendiğini ihbar, şikayet, bilgi, belge veya bulgulara dayanarak öğrendiklerinde durumu izin vermeye yetkili mercie iletirler. Danıştay 1.Daire K.No:2000/59, Esas No:200/29 «Bakanlığının veya kurumunun merkezi dışında bir birimin denetimi sırasında ihbar alan ya da bu Yasa kapsamına giren suç islendiğine ilişkin delillere rastlayan müfettişin, Bakanlığının veya kurumunun onayını almaksızın durumu izin vermeye yetkili mercie iletmesi zorunludur. Bu halde müfettişlerin suç islendiğine ilişkin delilleri toplayıp değerlendirmelerini de içeren bir tevdi raporu ile olayı izin vermeye yetkili mercie iletmelerinde yasal bir sakınca olmadığı gibi, Yasanın hükümlerinin uygulanmasına katkı sağlayacağına da kuşku bulunmamaktadır.»

12. İHBAR VE ŞİKAYETLER • Bu Kanuna göre memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında yapılacak ihbar ve şikâyetler; Soyut ve genel nitelikte olmamalı, İhbar veya şikâyetlerde kişi veya olay belirtilmeli, İddiaların ciddî bulgu ve belgelere dayanmalı, İhbar veya şikâyet dilekçesinde dilekçe sahibinin doğru ad, soyad ve imzası ile iş veya ikametgâh adresi bulunmalıdır. • Gerekli şartları taşımayan ihbar ve şikâyetler Cumhuriyet başsavcıları ve izin vermeye yetkili merciler tarafından işleme konulmaz ve durum, ihbar veya şikâyette bulunana bildirilir. • Ancak; İddiaların sıhhati şüpheye mahal vermeyecek belgelerle ortaya konulmuş olması halinde ad, soyad ve imza ile iş veya ikametgâh adresinin doğruluğu şartı aranmaz. • Başsavcılar ve yetkili merciler ihbarcı veya şikâyetçinin kimlik bilgilerini gizli tutmak zorundadır.

13. ÖN İNCELEMECİLER Cumhuriyet başsavcılıkları ile izin vermeye yetkili merciler; - Bir konu hakkında daha önce yapılmış ve sonuçlandırılmış bir ön inceleme varsa, bu konu ile ilgili yeni ihbar ve şikayetleri işleme koymazlar. - Ancak ihbar veya şikâyet eden kişilerin konu ile ilgili olarak daha önceki ön incelemenin neticesini etkileyecek yeni belge sunması halinde müracaatı işleme koyabilirler. Ön inceleme; -İzin vermeye yetkili merci tarafından bizzat, -Görevlendireceği denetim elemanları, -Görevlendireceği hakkında inceleme yapılanın üstü olan memur ve kamu görevlileri tarafından yapılabilir. -Yargı mensupları ile yargı kuruluşlarında çalışanlar ve askerler, başka mercilerin ön incelemelerinde görevlendirilemez.

14. ÖN İNCELEME YAPANLARIN YETKİSİ VE RAPOR Ön inceleme ile görevlendirilen kişi veya kişiler, bakanlık müfettişleri ile kendilerini görevlendiren merciin bütün yetkilerini haiz olup, bu Kanunda hüküm bulunmayan hususlarda Ceza Muhakemeleri Kanununa göre işlem yapabilirler, Hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisinin ifadesini de almak suretiyle yetkileri dahilinde bulunan gerekli bilgi ve belgeleri toplayıp, görüşlerini içeren bir rapor düzenleyerek durumu izin vermeye yetkili mercie sunarlar. Yetkili merci bu rapor üzerine soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine karar verir. Bu kararlarda gerekçe gösterilmesi zorunludur.

15. ÖN İNCELEME YAPANLARIN YETKİSİ CMK’nunda düzenlenen yetkiler: • Yeminli Katip Bulundurma. • Belge Toplama. • Tutanak Düzenleme. • İhbar yada Şikayetçinin İfadesini Alma. • Hakkında Ön İnceleme Yapılanların İfadesini Alma. • Tanık İfadesi Alma. • Bilirkişi İncelemesi Yaptırma. • Keşif Yapma. • Yer Gösterme. • Bilgi İsteme. • İstinabe Usulü Kullanma.

16. ÖN İNCELEMECİLERİNKULLANAMAYACAĞI YETKİLER • Gözlem Altına Alma. • Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alma. • Moleküler Genetik İnceleme. • Fizik Kimliğinin Tespiti. • Ölü Kimliğini Belirleme, Adli Muayene, Otopsi. • Zehirlenme Şüphesi. • Yakalama ve Gözaltı. • Tutuklama. • Adli Kontrol. • Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimi Denetleme. • Gizli Soruşturmacı Görevlendirme ve Teknik Araçlarla İzleme.

17. RAPORLAR • 4483 sayılı Kanuna göre yapılan ön inceleme sonucunda “ön inceleme” raporu düzenlenir. • Ayrıca, - İddia konusu eylemin 4483 sayılı Kanun kapsamına girmemesi ve diğer bazı nedenlerle “araştırma raporu”, - İddia konusu eylem tazmini gereken bir zarara neden olmuşsa “tazmin raporu”, - İddia konusu eylem genel hükümlere göre soruşturulması gerekiyor ise “tevdi raporu”, -İddia konusu eylem ayrıca disiplin suçu ise “disiplin raporu”, düzenlenir.

18. KARAR VE SÜRE 4483 sayılı Kanuna göre yapılan ön inceleme ve düzenlenen ön inceleme raporuna istinaden yetkili merciler tarafından; • Soruşturma izni verilmesine, • Soruşturma izni verilmemesine, kararlarından biri verilir. Madde 7 – Yetkili merci, soruşturma izni konusundaki kararını suçun 5 inci maddenin birinci fıkrasına göre öğrenilmesinden itibaren ön inceleme dahil en geç otuz gün içinde verir. Bu süre, zorunlu hallerde onbeş günü geçmemek üzere bir defa uzatılabilir. Yetkili merci, herhalde yukarıdaki fıkrada belirtilen süreler içinde memur veya diğer kamu görevlisi hakkında soruşturma izni verilmesi veya verilmemesi konusunda karar vermek zorundadır. Madde 8 – Soruşturma izni, şikayet, ihbar veya iddia konusu olaylar ile bunlara bağlı olarak ileride soruşturma sırasında ortaya çıkabilecek konuları kapsar. Soruşturma sırasında izin verilen olay ve konudan tamamen ayrı veya farklı bir suç olarak nitelendirilebilecek bir fiil ortaya çıktığında, yeniden izin alınması zorunludur. Suçun hukuki niteliğinin değişmesi, yeniden izin alınmasını gerektirmez.

19. DENETİM HİZMETLERİ BAŞKANLIĞI TEŞEKKÜRLER GÜRDAL GÜMÜŞ - K.GÜRSOY SÜLEK Başdenetçi Denetçi