1 / 46

Dr Nebojša Crnogorac

RAZVOJ PROJEKTA ZDRAVSTVENE ZAŠTITE ŽENA U OBLASTI PREVENCIJE, RANOG OTKRIVANJA I LEČENJA RAKA DOJKE I RAKA GRLIĆA MATERICE U CRNOJ GORI U PERIODU 2007 do 2017. Dr Nebojša Crnogorac. Loš dan u životu?. Pada kiša... Dosta je da neko pomisli da je bolestan! Ili da ne pomisli.

ona
Download Presentation

Dr Nebojša Crnogorac

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. RAZVOJ PROJEKTA ZDRAVSTVENE ZAŠTITE ŽENA U OBLASTI PREVENCIJE, RANOG OTKRIVANJA I LEČENJA RAKA DOJKE I RAKA GRLIĆA MATERICE U CRNOJ GORI U PERIODU 2007 do 2017 Dr Nebojša Crnogorac

  2. Loš dan u životu? • Pada kiša... • Dosta je da neko pomisli da je bolestan! • Ili da ne pomisli...

  3. Situacija u RCG • Ima li zakonske regulative?? • Ima li sprovodjenja? • Dobijate li redovne pozive za MMG i gin. pregled? • Nemamo Registra za rak uopšte (i ove tumore)! • Nemamo Nacionalni Program, Strategiju i Akcioni plan u onkološkoj zaštiti žena!

  4. ZAKONSKA REGULATIVA • Zakon o zdravstvenoj zaštiti 31. maj 2004. • Zakon o zdravstvenom osiguranju 31. maj 2004.

  5. Na osnovu člana 17 Zakona o zdravstvenom osiguranju (“Službeni list RCG”, broj 39/04), • Vlada Republike Crne Gore, na sjednici od 13. oktobra 2005. godine, donijela je • UREDBUo obimu prava i standardima zdravstvene zaštite iz obaveznog zdravstvenog osiguranja

  6. 1. 5. Obim preventivnih usluga za žene (Član 12) • pregled za otkrivanje raka na grliću materice (test PAPa) i to na 3 godine jedanput u dobi od 20. do 75. godine života, • pregledi za rano otkrivanje raka dojke i to jedanput u 3 godine sa kliničnim pregledom dojke i po potrebi sa mamografijom. Kod žena u ugroženoj grupi (sa rakom dojke kod majke, sestre, kćerke) pregledi se obavljaju svake godine, • do dvije patronažne posjete kod babinjare, • jednu patronažnu posjetu žena, koje nijesu bile na pregledu više od 3 godine, zbog otkrivanja, odnosno sprječavanja raka grlića materice.

  7. CAD je ZNAČAJAN MEDICINSKI PROBLEM • Najčešći malignitet kod žena (uz rak pluća) • U NEKIM DOBNIM GRUPAMA (40-50) NAJČEŠĆI UZROK UMIRANJA • Loša vest: relativno je čest • Dobra: može se na vreme otkriti i uspešno lečiti

  8. Koliko su česti problemi žena sa dojkama i da li je to uvek rak? • Svaka druga žena jednom u životu zatraži pomoć lekara zbog problema sa dojkama • 4/5 su benigne promene • Rak dojke je najčešći maligni tumor kod žena (1/4) • 75% su žene starije od 50 godiina! • 5% mladje od 40 godina!

  9. Incidenca CAD u svetu standardizovana po dobina 100,000 žena, 2002 - značajan problem Kod nas oko 200 godišnje! Source: Globocan 2002

  10. Stadijum bolesti u vreme dg • U našoj seriji 1412 lečenih od 1996 – 2003 samo 18 ca in situ (1, 27%)! • Značajno manje uznapredovalih : ranim CAD u drugih 4 godine (2000 – 3) • Porast broja lečenih u CG od 124 do 200 godišnje • U svetu 25% in situ • Skrining • Rana dijagnoza nepalpabilnih lezija • Manje uznapredovalih stadijuma! • Manje mastektomija

  11. Stadijum bolesti u vreme dg • U našoj seriji 1412 lečenih od 1996 – 2003 samo 18 ca in situ (1, 27%)! • Značajno manje uznapredovalih : ranim CAD u drugih 4 godine (2000 – 3) • Porast broja lečenih u CG od 124 do 200 godišnje • U svetu 25% in situ • Skrining • Rana dijagnoza nepalpabilnih lezija • Manje uznapredovalih stadijuma! • Manje mastektomija

  12. Rezultati: BROJ novo LEČENIH

  13. RANI (PG1-3) : UZNAPREDOVALIM (PG4-5) Korišćenjem χ 2 testa potvrdjena je radna hipoteza da je učestalost ranih CADvisoko statistički značajna (p < 0,01) u periodu 2000. g. do 2003.g.

  14. In situ Ca Svega 18/1412 1,27% U svetu je 20- 25% novotkrivenih CIS!

  15. 1000 žena SM 100 pozove 20 biop 7 CAD Pregled dijagnostičkog procesa

  16. SKRINING PROCEDURE • Postupci kojima se otkriva bolest u preklinički manifestnoj fazi • RANO otkrivanje tumora : edukacija u samopregledu dojke, klinički pregled • POKRETNI MAMOGRAF ILI VIŠE STACIONARNIH u CG?! • Liga za RORAŽ

  17. Kako se to postiže? • Skrining za RD: sistematska mamografija • Svaka žena od 50 godine (40?) • Posle: operacije nepalpabilnih lezija- mikrokalcifikati obeleženi žicom ili ROLL

  18. DISTRIBUCIJA ŽENA RCG PO DOBI (137 552) za 2004. Oko 100 000 Oko 140 000

  19. BROJ POTREBNIH SKRINING MAMOGRAFIJA • Na 2 godine 70 000 žena • Godišnje 200 radnih dana • Dnevno 350 mamografija • Cena po 10 eura= 3500¤ • Godišnje 700 000¤

  20. Koji tumori se mogu rano otkriti i kako? • Kod žena: • Rak dojke (samopregled, klinički pregled, mamografija) • Rak grlića materice (PAPA test) • Kod žena i muškaraca • Rak debelog creva (digitalni rektalni pregled) • Maligni melanom (pregled kože) • Kod muškaraca • Rak prostate (PSA test i digitalni pregled) • Tumori testisa (Samopregled testisa)

  21. Profilaksa i rano otkrivanje maligne i premaligne promjene grlića materice

  22. Koliko je često oboljenje rak grlića materice? • najčešći karcinom ženskih genitalnih organa • na drugom mjestu po učestalosti u ženskoj populaciji • na petom mjestu u cjelokupnoj populaciji • čini 5,7% svih malignih bolesti u populaciji

  23. Širom svijeta svaka 2 minuta jedna žena umre od raka grlića materice! Vrijeme je da se razmisli o tome.

  24. Godišnje u svijetu od raka grlića materice oboli oko 500 000 žena a umre oko 200.000 *** U Crnoj Gori godišnje oboli 60 – 70 žena, a umre 10 – 15.

  25. Šta treba znati o karcinomu grlića materice? • uzročnik bolesti za sada nije poznat • bolest se razvija iz prethodno nastalih premalignih promjena i ne nastaje naglo • nastavak bolesti može se spriječiti liječenjem premalignih promjena • izlečenje u početnoj fazi razvoja maligne bolesti (nulti stadijum – Ca in situ) je 100%, sa minimalnim operativnim zahvatom (konizacija grlića materice – uklanjanje dijela grlića materice koji je obolio)

  26. HSV 1 HSV 2 CMV Hepatitis B, C, D, virusi HIV Chlamidia trachomatis izazivači bakterijske vaginoze Trichomonas vaginalis Candida Vaginalne infekcije i rak grlića materice Karcinom grlića materice je seksualno prenosiva bolest !? Neki tipovi HPV su glavni karcinogeni !? Kokarcinogeni:

  27. Humani papilloma virus • Danas je poznato preko 80 tipova • oko 35 tipova su anogenitalni • oko 22 se mogu naći na genitalnim organima žene i muškarca nisko onkogeni: visoko onkogeni: umjereniji onkogeni potencijal: 31, 33, 35, 39, 51, 52, 58 6, 11 16,18,

  28. Šta treba znati o karcinomu grlića materice? • razvoj iz premalignih promjena u karcinom grlića materice traje godinama (3 – 5 godina, nekada 10 i više godina) • u fazi premaligne bolesti (CIN I, CIN II i CIN III) žena nema nikakve simptome bolesti • kod CIN I u 50% žena promjene same nestaju (samoizlečenje), a kod druge polovine napreduju u viši stepen bolesti

  29. Koji su simptomi karcinoma grlića materice? • krvarenje • vaginalni iscjedak koji može biti sukrvičav i neprijatog mirisa • bol Treba zapamtitida su svi ovi simptomi – kasni simptomi bolesti !!!

  30. Kako se postavlja dijagnoza karcinoma grlića materice? • kliničkim pregledom • citološkim pregledom (PAPA test) • kolposkopskim pregledom • biopsijom grlića materice • konizacijom grlića materice • u novije vrijeme koriste se i testovi na HPV (dokazivanje prisustva visoko rizičnih HPV za grlić materice) Dijagnozu postavlja ljekar specijalista – ginekolog zajedno sa citologom i patohistologom.

  31. Koja je terapija karcinoma grlića materice? • hirurška • radiološka (zračenje) • citostatska

  32. Šta treba svaka žena da uradi, kako bi na vrijeme bilo otkriveno postojanje premaligne ili maligne bolesti grlića materice? • Potrebno je da jednom godišnje ode na pregled kod ginekologa, da se uradi PAPA test i kolposkopija. • Sa takvim pregledima treba početi sa početkom seksualne aktivnosti

  33. Šta treba svaka žena da uradi, kako bi na vrijeme bilo otkriveno postojanje premaligne ili maligne bolesti grlića materice? • Ako su PAPA nalaz i kolposkopski nalaz uredni, kasniji ritam pregleda može biti na 2 – 3 godine (ritam pregleda određuje ljekar specijalista – ginekolog) • U koliko je postavljena dijagnoza premaligne bolesti (CIN I, CIN II ili CIN III), ritam pregleda mora biti na 6 – 12 mjeseci.

  34. Profilaksa raka grlića materice? • Uvodjenje polivalentne rekombinatne vakcine za HPV • U Brazilu i SAD započeta primjena • Kod nas?

  35. Širom svijeta svaka 2 minuta jedna žena umre od raka grlića materice! Vrijeme je da se razmisli o tome.

  36. Preporuke CDPRa za rano i prekliničko otkrivanje rakakod žena

  37. 1. Samopregled dojki • Odrasle žene posle 25 g. a naročito starije od 40 g. • Potrebno je da sve žene, naročito posle 40. godine mjesečno same pregledaju svoje dojke.

  38. Najbolje vrijeme za pregled je 7. - 10. dana posle početka poslednje periode. • Ako je žena u menopauzi (nema više ciklus svakoga mjeseca) označiti poseban dan u svome kalendaru. • O svakoj promjeni u dojci obavjestiti svoga lekara.

  39. 2. Klinički pregled dojki • Sve žene jednom godišnje • Kod ljekara edukovanog u ovoj oblasti

  40. 3.Mamografija • Od 50 do 69 godina u grupi visokog rizika* • Svake druge godine izmedju 50. i 69. Žene mladje od 50 godina ili starije od 69 treba da se konsultuju sa svojim ljekarom oko mamografije. • Lekar planira kontrolne mamografije, obično je prva (bazična) oko 40 godine.

  41. Grupa visokog rizika obuhvata: • Rodjake prvog stepena (majka, kćerka, sestra) sa rakom dojke ili porodična pojava raka. • Žene sa prvim ciklusom pre 12. g., • poslednjim posle 50. g., • prvi porodjaj posle 30. g.

  42. Papa test/ Ginekološki pregled • Žene od adolescencije • Papanikolau test (citološki pregled razmaza sekreta sa grlića materica) i pregled ginekologa se obavljaju redovno sa početkom seksulalne aktivnosti, obično svake godine

More Related