Sürdürülebilir Kalkınma Perspektifinden Türkiye Üzerine Notlar

1. HAKAN YETKİNER İZMİR EKONOMİ ÜNİVERSİTESİ 01 KASIM 2013 İZMİR TÜRKİYE Sürdürülebilir Kalkınma Perspektifinden Türkiye Üzerine Notlar

2. Konuşma Planı • Sürdürülebilir Kalkınma/ Büyüme Üzerine Genel Tespitler • Ekonomik Kalkınma/ Büyüme Perspektifinden Türkiye Ekonomisi Üzerine Notlar • 2023 Yılına Kadar Türkiye Neler Başarmalı? • Sonuç Yerine

3. BÖLÜM 1 • SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA/ BÜYÜME ÜZERİNE GENEL TESPİTLER

4. Sürdürülebilir Kalkınma • Sürdürülebilir Kalkınma (sustainabledevelopment) insani ihtiyaçların karşılanmasında doğal sistemlerin ve çevrenin sürdürülebilirliğini amaçlayan gelişme yaklaşımının adıdır. Bu yaklaşım, bugünün ihtiyaçları kadar gelecek nesillerin ihtiyaçlarını da garanti altına almayı hedeflemektedir.

5. Sürdürülebilir Kalkınma • Sürdürülebilir Kalkınma eskiden üç başlık (çevresel, ekonomik ve sosyal) altında toplanırken bugün başka başlıklar da eklenmiştir (örneğin politik, kültürel, kurumsal ve yönetişimsel sürdürülebilirlik).

6. Sürdürülebilir Kalkınma • Arrow ve diğerleri (2004), diğer pek çok ekonomist gibi, sürdürülebilir kalkınma için aşağıdaki ölçütü önermişlerdir: «toplumsal servetin (beşeri sermaye, bilgi stoku, ve doğal ve yeniden-üretilebilir sermayenin) zaman içinde azalmaması.

7. Genel Tespitler: Sürdürülebilir Kalkınma bir Realitedir

8. Genel Tespitler: Kalkınma Hızı Her Ülke için Aynı Değildir

9. Genel Tespitler: Gelişmiş Ülkeleri Yakalamak Mümkündür

10. Sürdürülebilir Kalkınmanın Önemli Belirleyicileri • Sermaye Birikimi • Teknolojik Gelişme/ Değişme (AR-GE) • Beşeri Sermaye • Ekonominin Dış Ticarete Açıklığı • Enerji • Cinsiyet Eşitliği • Ulaşım, vd…

11. Genel Tespitler: Enerji Fiyatları Balon Üretmeye Devam Edecektir

12. Genel Tespitler: Enerji Fiyatları Balon Üretmeye Devam Edecektir

13. Genel Tespitler: Enerji Fiyatlarında Balon Devam Edecektir

14. Genel Tespitler: Enerji Fiyatlarında Balon Devam Edecektir

15. Genel Tespitler: Cinsiyet Eşitliği

16. Genel Tespitler: Cinsiyet Eşitliği

17. Genel Tespitler: Ulaşım

18. BÖLÜM 2 • SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA PERSPEKTİFİNDEN TÜRKİYE ÜZERİNE NOTLAR

19. Temel Özellikler • Gelişmiş Batı ekonomileri ile yerleşik ekonomik, siyasi ve sosyal ilişkilere sahiptir • Jeo-politik ve ekonomik konumu nedeniyle gelişmiş Batı ekonomileri ve (i) Orta Doğu, (ii) Kuzey Afrika, ve (iii) Türki Cumhuriyetler ekonomileri arasında köprü görevi görmektedir. • 1996’dan beri AB Gümrük Birliği Üyesi; 1999’dan beri AB aday ülkesidir ve 2005’den beri katılım müzakereleri sürmektedir

20. Temel Makro Ekonomik Özellikleri • Türkiye ekonomisinin büyümesi talep-bağımlıdır (tüketim ve konut yatırımı harcamaları iki önemli öğedir) • Dış ticaret açığı yapısaldır • Tasarruf (çok) düşüktür • İşsizlik yapısaldır

21. TÜRKİYE’NİN SERMAYE BİRİKİMİ ÜZERİNE Kişi Başı RGSYH İçinde, 2005 Sabit Fiyatları

22. TÜRKİYE’NİN AR-GE PERFORMASI ÜZERİNE • PATENT TESCİLLERİ:

23. TÜRKİYE’NİN AR-GE PERFORMASI ÜZERİNE

24. TÜRKİYE’NİN AR-GE PERFORMASI ÜZERİNE

25. TÜRKİYE’NİN AR-GE PERFORMASI ÜZERİNE • Dünya Ölçeğinde Patent tescilleri

26. TÜRKİYE’NİN AR-GE PERFORMASI ÜZERİNE • AR-GE HARCAMALARI:

27. TÜRKİYE’NİN AR-GE PERFORMASI ÜZERİNE • AR-GE HARCAMALARI:

28. TÜRKİYE’NİN AR-GE PERFORMASI ÜZERİNE • ÜNİVERSİTELERİMİZİN SIRALAMASI (En İyi 10-URAP 2011 Eylül):

29. TÜRKİYE’NİN AR-GE PERFORMASI ÜZERİNE

30. TÜRKİYE’NİN AR-GE PERFORMASI ÜZERİNE

31. TÜRKİYE’NİN AR-GE PERFORMASI ÜZERİNE • ÜNİVERSİTELERİMİZİN DÜNYA ÜNİVERSİTELERİ ARASINDAKİ YERİ (URAP):

32. BEŞERİ SERMAYE • AR-GE PERSONELİ:

33. BEŞERİ SERMAYE • YAŞIT NÜFUS İÇİNDE ÜNİVERSİTEYE GİRİŞ ORANI (OECD):

34. BEŞERİ SERMAYE • PISA 2009 MATEMATİK PERFORMANSI KARŞILAŞTIRMASI PISA: The OECD ProgrammeforInternationalStudentAssessment

35. TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ ÜZERİNE 2005 Sabit Fiyatları

36. TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ ÜZERİNE Türkiye dış ticarete açıklık oranlarında ABD’den iyi olmakla birlikte Güney Kore ve İspanya’nın (ve Almanya ve Çin’in) gerisindedir. Çin çok gerilerden gelip 2000’li yılların başında Türkiye’yi geçmiştir.

37. TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ ÜZERİNE

38. TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ ÜZERİNE Türkiye’nin dış ticaretinde toplamda yapısal olarak hiçbir olumlu gelişme yoktur. Elbette kompozisyon yıllar itibari ile çok değişmiştir. Ekonomik gruplara göre ihracatın ithalatı karşılama yüzdesi Türkiye ekonomisinin kırılganlığının arkasındaki nedeni ortaya koymaktadır: Yatırım Malları ve Hammadde.

39. TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ ÜZERİNE

40. TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ ÜZERİNE Türkiye Yatırım Malları ve Hammadde ithal edip, bunu nihai mal olarak yurtiçinde ve yurtdışında satan bir ülkedir. AR-GE ile yatırım malları üretmeye başlamadıkça, ya da zengin petrol ve maden yatakları bulamadığı sürece dış ticaret kırılganlığı devam edecektir.

41. 2023 TÜRKİYE İHRACAT STRATEJİSİ VEEYLEM PLANI

42. 2023 Dış Ticaret Vizyonu 2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) işbirliği ile hazırlanmıştır. • Teknoloji • İnovasyon • Ar-Ge • Girişimcilik üzerine odaklanmıştır.

43. 2023 Dış Ticaret Vizyonu 4’er yıllık 3 Aşama tanımlanmıştır: • Atılım • Yatırım • Liderlik 2023 Türkiye İhracat Stratejisi • 19 Stratejik hedef • 72 eylem ve ölçüt planı içermektedir. Bütünsel bir eylem planı içeren ve basit ve anlaşılır hedefleri olan bir devlet projesi haline gelmiştir.

44. 2023 Dış Ticaret Vizyonu--Hedefler • 2 trilyon dolar GSYH • 10. Büyük ekonomi • 5oo milyar dolar ihracat • 600/900 milyar dolar ithalat • Toplam dış ticaret 1,1 /1,4 trilyon dolar • İhracatın her yıl %12 artması • Dünya ihracatındaki payın %0,8’den %1,5’e çıkması

45. 2023 Dış Ticaret Vizyonu--Hedefler • Teknolojik dönüşümünü sağlamış • Lojistik ve mevzuat altyapısı güçlü • En yeni üretim teknolojilerine hakim • Uluslararası pazarlarda güçlü bir Türkiye

46. Projeksiyon: Türkiye İhracatı %11, ithalatı %12,5 büyüyen bir Türkiye sürdürülemez bir dış ticaret patikasına sahiptir.

47. Projeksiyon: Türkiye Türkiye’nin 2012 yılında %0,8 olan dünya ihracatından aldığı pay 2023 yılında %1,5’e; 2030 yılında %2,5’e yaklaşacaktır.

48. Cinsiyet Eşitliği Turkey vs. US

49. Dünya Ekonomik Büyüme Performansı • Türkiye Ekonomisi Dünya Ortalamasının Üzerinde büyümektedir:

50. KİŞİ BAŞI REEL GELİR ÜZERİNE PPP Converted GDP Per Capita (Chain Series), at 2005 constant prices