BİLGİ TOPLUMU TEKNOLOJİLERİ VE ULUSAL KALKINMA Fatoş T. Yarman Vural ODTÜ

1. BİLGİ TOPLUMU TEKNOLOJİLERİ VE ULUSAL KALKINMA Fatoş T. Yarman Vural ODTÜ

2. Bilim ve Teknoloji Tabanlı Ekonomik Kalkınma Ulusal Kalkınma Ekonomik Kalkınma Bilim ve Teknoloji İhracat Katma Değeri Yüksek Ürün

3. BİLİM VE TEKNOLOJİ GELİŞTİRME PLANLARI EKONOMİK KALKINMA PLANLARI BİLİM VE TEKNOLOJİ GELİŞTİRME PLANLARI ULUSAL YETENEK BUGÜNE KADAR BİLİM VE TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE EKONOMİK KALKINMA HEP AYRI DEĞERLENDİRİLDİ. KRİZ YÖNETİMİ MANTIĞI İLE HEP ARGE’DEN TASARRUF EDİLDİ. BU İKİ TEMEL HEDEF BİRBİRİNİN ÖN KOŞULUDUR. BİLİM ve TEKNOLOJİLERİMİZİ GELİŞTİRMEDEN ULUSAL KALKINMAYI SAĞLAYAMAYIZ. EKONOMİK OLARAK GÜÇLENMEDEN TEKNOLOJİ GELİŞTİREMEYİZ. KALKINMA VE TEKNOLOJİ ANCAK ULUSAL YETENEKLERİMİZ GELİŞTİRİLEREK SAĞLANIR.

4. Bugüne kadar birçok Bilim ve Teknoloji Planları yaptık. • Beş Yıllık Kalkınma Planları • Türk Bilim Politikası: 1983- 2003 Dokümanı ve Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu teşkil edilmesi • “Bilim-Araştırma-Teknoloji Ana Planı” • “Türkiye İleri Teknoloji Teşvik Projesi” İTÜ, 1985 • “Türk Bilim ve Teknoloji Politikası: 1993-2003” • IMF ile kriz yönetimi için ekonomik planlar yaptık. • Fakat planlarımızı bütünleşik bir yaklaşım içinde siyasi kararlılıkla hayata geçiremedik.

5. BÜTÜNSEL KALKINMA Teknoloji geliştirme TEKNO-EKONOMİK KALKINMA Ulusal Yetenekler Ekonomik Kalkınma

6. Ulusal Yetenekler Üniversiteler Kamu Kurumları Yurt Dışındaki Türkler: Teknoloji Vizyoneri, Teknoloji Liderleri Beyin göçü değil beyin dolaşımı Bilişim Sektörü

7. Ancak... • Yeteneklerimiz dağınık, mükerrer, plansız ve kontrolsüz bir şekilde gelişmektedir. • Ne teknoloji geliştirmeyi, ne de kalkınmayı sağlayacak politikalarımız ve bunları istikrarla uygulayacak mekanizmalarımız mevcut değildir.

8. Singapur, Kore, Malezya, Tayvan, Hong Kong, İsrail, İrlanda, Japonya, AB ...

9. Kişi başına düşen yaklaşık milli gelir: 30 yıl önce: Bugün: Singapur: 2,000 $ 20,000 $ Türkiye: 2,400 $ 2,800 $

10. Hindistan: Son 10 yılda yazılım ihracatını 50 Milyon $’dan 15 Milyar $’a çıkardı. Kore: Son 30 yılda Bilgi ve İletişim Teknolojileri payını %10’dan %50’ye çıkartarak Kişi Başına GSMH 2000 $’dan 27.000 $’a çıkardı.

11. AVRUPA ARAŞTIRMA ALANININ ÖNCELİKLİ KONULARI BİLGİ TOPLUMU VE TEKNOLOJİLERİ GENBİLİM VE SAĞLIK BİYOTEKNOLOJİSİ SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA NANOTEKNOLOJİLER, AKILLI MALZEMELER HAVACILIK VE UZAY BESİN GÜVENLİĞİ VE SAĞLIK RİSKLERİ AVRUPA AÇIK BİLGİ TOPLUMUNDA YURTTAŞ 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0

12. Hükümetler bilim ve teknoloji tabanlı ekonomik kalkınma planlarını sürekli güncellediler, kararlılıkla hayata geçirdiler • Bilgi toplumu teknolojilerini ön plana çıkardılar

13. ÖNCELİKLİ TEKNOLOJİ ALAN DAĞILIMI TÜRKİYE’DE DURUM TİDEB Projeleri İstatistikleri ÖNCELİKLİ ALANLAR • Enformatik • Esnek Üretim / Esnek Otomasyon Teknolojileri • İleri Malzeme Teknolojileri • Gen Mühendisliği / Biyoteknoloji • Uzay ve Havacılık Teknolojileri • Çevreye Duyarlı Teknolojiler

14. TÜRKİYE BİLGİ TOPLUMUNA NASIL DÖNÜŞÜR? • Sınırlı olan ulusal kaynaklarını bilgi toplumu teknolojilerine odaklayarak... 2. Uluslararası pazarlarda Türk markalarını rekabetçi yapacak projeler üreterek...

15. ULUSAL PROJELER • Sınırlı yatırım • Kendi kendini finanse edebilen yapı Ulusal yetenek Yatırım e-Dönüşüm Projeleri Projelerin gerçekleştirilmesi Tekno-Ekonomik fizibilite Kamu yönetimi reformu Bilgi toplumunun yaratılması Tekno-Ekonomik Kazanımlar Sosyal Kazanımlar Siyasi Kazanımlar

16. E-Dönüşüm Türkiye Performans Kriterleri SİYASİ KAZANIMLAR • Kamu yönetimi reformunun desteklenmesi • Yolsuzlukların ve kaçakların önlenmesi • AB normlarına uygun altyapı • Uluslararası prestij • Uluslararası sistemlerle entegrasyon, e-Avrupa+ • Yerel yönetimlerle bütünleşme • Halk iradesinin yönetime doğrudan yansılıtması TEKNO-EKONOMİK KAZANIMLAR • Kısa sürede geri dönüş • Artan ihracat • Büyüyen ekonomi • Güçlenen endüstri • Uluslararası rekabet gücü, Türk markaları SOSYAL KAZANIMLAR • Eğitimli ve bilinçli yurttaş • Katılımcı birey • Yüksek ücretli iş alanlarının yaratılması • Devlet - birey arasında kaliteli etkileşim

17. e-Dönüşüm için Temel İlkeler • Siyasi irade ve kararlılık • Evrimsel gelişim • Kurumlararası yatay örgütlenme • Ulusal endüstrinin gelişmesine uygun tercihler • Tekrarlardan kaçınan ortak altyapı Yaklaşım: Merkezi Planlama Dağıtık Uygulama

18. Merkezi Planlama:Teknoloji vizyonerleri ve yöneticileri ile ÜLKELERİN REKABET GÜCÜ ve PAZAR Singapur: DRAM, uydu haberleşmesi, Bilişim servisleri Malezya: Multimedya,LCD,HDTV. Tayvan: CRT, Yarı iletken, bilgisayar, grafik kartları, ağ kartları, Ana kartlar, CD-ROM sürücüleri ... GLOBAL TEKNOLOJİ TRENDLERİ Koblosuz bilgisayar Bilişsel bilgisayar Multimedya Web uygulamarı Modelleme Simulasyon ... TÜRKİYE’NİN YETENEKLERİ Yazılım geliştirme Donanım üretimi Servis Bilimsel Altyapı ... E-DÖNÜŞÜM İHTİYAÇLARI E-Devlet E-Birey ...

19. E-Dönüşüm İhtiyaçları Ülkelerin Rekabet Gücü E-Dönüşüm Türkiye Projeleri Global Teknoloji Trendleri Ulusal Yetenekler

20. E-DÖNÜŞÜM ŞEMSİYE TÜRKİYE PROJELERİ I. Birlikte İşlerlik (Interoperability) Projeleri

21. II. E-Birey Projeleri

22. III. E-Devlet Projeleri

23. IV. E-Servis Projeleri

24. Bu projeler öneri şemsiye projelerdir. • 6. Çerçeve projeleri ile uyumlu bir şekilde geliştirilmiştir.

25. YÖNTEM

26. Yaygınlaştırılmış Ulusal ve Uluslararası Projeler (YUUP) Türkiye’nin ekonomik global rekabet gücünü artırmak amacı ile ülke çapında araştırma gücümüzü ve altyapımızı birleştirerek oluşturduğumuz, kendi ulusal çıkarlarımız doğrultusunda uluslararası ortaklıklara girdiğimiz katma değeri yüksek, e-dönüşüm projeleridir.

27. E-Dönüşüm Projeleri = Araştırma + Yönetim + Finansman + Toplumsal Farkındalık Yaratma + E-Avrupa ile ilişkilendirme

28. Başlangıç Çalıştayı YUUP OLUŞTURMA SÜRECİ 0 - 3 Ay Çerçeve Projelerin Oluşturulması Çağrı ve YUUP Konsorsiyumlarının Oluşturulması 3 - 9 Ay Teklif Hazırlama ve Sunum Kaynak Sağlayıcılarla Sözleşme Konsorsiyum Ortakları Arasında Sözleşme 9 - 12 Ay 12 - 36/48 Ay Proje Performansının Sürekli Ölçülmesi Proje Gerçeklenmesi İlgili Paydaşlara Maledilmesi

29. Herbir Şemsiye Çerçeve Proje Grubu için Başlangıç Çalıştayı • Herhangi bir kurumun sekreteryasında • Tüm paydaşlara açık • Kurumsal yeteneklerin sunulduğu • E- dönüşüm ihtiyaçlarının belirlendiği • Rekabet öncesi işbirliklerinin geliştiği

30. Şartname Değil, Proje Çağrılarının Hazırlanması • Çalıştay sekreteryasının oluşturduğu teknoloji yöneticileri ve vizyonerlerden oluşan ekibin çalıştay sonuçlarının harmanlanması ile oluşturdukları proje çağrılarının yapılması • YUUP konsorsiyumlarının oluşturulması ve tekliflerin hazırlanması

31. YUUP’ların Temel İlkeleri • Çok kurumlu • Çok kaynaklı: Birden fazla ulusal ve uluslararası kaynağı bir araya getiren • Milli olması zorunlu ve kritik teknolojiler üreten • Maliyet etkin, hızla cevap verebilen • Dünya ölçüsünde rekabet edebilir ürün geliştiren • Ülke ekonomisine katkı sağlayan

32. e-Dönüşüm YUUP’larının yapısı

33. Her YUUP iş paketlerinden oluşur Teknik Paket II Milli Firma Teknoloji Transferi Uluslararası Partner Teknik Paket I-A Teknik Paket Teknik Paket I-B Yönetim Paketi Milli Ana Yüklenici Teknoloji Dönüştürme Paketi Teknik Paket I-C Toplumsal Farkındalık Paketi Temel Araştırma Paketi Finansman Paketi

34. AYNI AMAÇ ETRAFINDA ÖRGÜTLENEN FARKLI KİŞİ VE KURUMLARI BİR ARAYA GETİRMEK YARATICILIK VE ÜSTÜN BAŞARI GETİRİR. • TEKNOLOJİK SÜRPRİZLER

35. TEMEL STRATEJİ:ÇİFT KULLANIM (DUAL USE) Örnek: Sivil Yazılım Askeri Yazılım Koruma ve Paketleme

36. TEMEL ÇALIŞMA YÖNTEMİ • Proje Tanımlama: Yukarıdan Aşağıya • TÜBİTAK, DPT, BAKANLIKLAR vs. • GENELKURMAY BAŞKANLIĞI • ÜNİVERSİTELER • SANAYİCİLER TOPLANTI, KONFERANS, ÇALIŞTAY VE PANELLER

37. TEMEL ÇALIŞMA YÖNTEMİ 2. Yetenek Belirleme – Aşağıdan Yukarıya • Yeni fikir, kavram, teknoloji ve sistem geliştirme • Niyet beyanları toplama

38. PROJE GELİŞTİRME KRİTERLERİ • İhtiyaç-problem nedir? • Uluslararası rekabet gücü var mı? • Proje bu ihtiyaçlara nasıl cevap verecek? • Sınırlamalar nedir? • Maliyet etkin mi? • Teknoloji geçiş stratejileri nedir?

39. SONUÇ • TÜRKİYE’NİN E-DÖNÜŞÜM PROJELERİNİ HAYATA GEÇİRMEDE KAYNAK SORUNU YOKTUR. ANCAK KAYNAKLARINI DOĞRU KULLANMADA SORUN VARDIR. • BUNUN İÇİN UZUN VADELİ VİZYON VE STRATEJİLER BELİRLENMELİ VE BU STRATEJİLER SÜREKLİ GÜNCELLENMELİ VE KOŞULLAR NE OLURSA OLSUN KARARLILIKLA UYGULANMALIDIR.

40. Başarmak için YUUP Modeli altında tüm paydaşların bir arada güçlerini birleştirdiği projeleri hayata geçirmemiz zorunludur.

41. TÜRKİYE, HIZLA GELİP GEÇMEKTE OLAN TRENE HALA ATLAYABİLİR. • YA HIZLI AKILCI POLİTİKALARLA KENDİSİNİ BÖLGEDE LİDER YAPACAK ve BİLGİ TOPLUMU TEKNOLOJİLERİNİ ÜRETECEK • YA DA TEKNOLOJİ İTHALATINA DEVAM EDEREK İZLEYİCİ KONUMUNU SÜRDÜRECEK VE GEÇMEKTE OLAN TRENE EL SALLAYACAKTIR. • TÜRKİYE BİLGİ TOPLUMUNA DÖNÜŞMEK İÇİN GEREKLİ ULUSAL YETENEKLERE SAHİPTİR. YETER Kİ KARARLILIKLA İSTEYELİM...

42. SONSÖZ • Yöneticilere: “Bu iş benim işim” değil “Bu işi hangi birimlerle ortak yapmalıyım” “Ben bu işi yaparım” değil “Bu işi yapabilmek için kimlerle çalışmalıyım?”

43. Sanayicilere: Rekabet, düşmanlık değil: işbirliği Yarışmak, ayrışmak değil: hepbirlikte kazanalım.

44. Akademisyenlere: ‘Terfi için’ değil, ‘ürün ve toplumsal fayda için’ yayın yapalım.

45. Kendinden ne kadar çok uzağa bakarsan, o kadar çok şey görürsün Nietzsche

46. Bilim deryası sonsuzdur, içinden çıkaracağın nimetler bitmez. Mevlana