Projekt ,,KOMPETENCJE KLUCZOWE DROGĄ DO KARIERY’’

1. biologia Projekt,,KOMPETENCJE KLUCZOWE DROGĄ DO KARIERY’’

2. Spis treści przebiegu zajęć 1.Zapoznanie się z założeniami i tematyką projektu2.budowa mikroskopu optycznego.3.zasady mikroskopowania.4.wykonywanie prostych preparatów mikroskopowych.5.obserwacja zjawisk (plazmoliza i deplazmoliza).6.obserwacje tkanek roślinnych.7.obserwacje tkanek zwierzęcych.8.obserwacje makroskopowe.9.woda jako środowisko życia. Fizykochemiczne właściwości wody. 10.biologiczna rola wody.11.zasoby wodne.12.podstawowe źródła zanieczyszczeń wód.13.ochrona wód.14.fizykochemiczne wskaźniki zanieczyszczenia wód.15.stan czystości wód.16.zanieczyszczenia powietrza.17.źródła zanieczyszczeń powietrza.18.niekorzystne zjawiska związane z zanieczyszczeniem atmosfery.19.zanieczyszczenia wody można zmniejszyć20.porosty jako bioindykatory zanieczyszczenia powietrza. Skala porostowa

3. Rewolwer-obrotowa tarcza zawierająca zestaw obiektywów o różnym rodzaju powiększania i aperturze numerycznej Kondensor-koncentruje wiązkę promieni świetlnych o dużej intensywności formując z nich stożek wystarczający do oświetlenia pola przedmiotowego Śruby regulacyjne-umożliwiają ułożenie próbki znajdującej się na stoliku na odpowiednią odległość tzw. Odległość roboczą od obiektywu. Spis treści

4. Są to ogólne zasady użytkowania i pielęgnacji mikroskopu: • 1)Przed rozpoczęciem mikroskopowania mikroskop należy oczyścić ściereczką (uwaga na części optyczne) • 2)Za pomocą lusterka wklęsłego skierować światło do mikroskopu. Następnie ustawiamy lusterko tak aby pole widzenia było równomiernie oświetlone • 3)Oglądać preparat najpierw pod małym a następnie coraz większym powiększeniu. Pole widzenia pod obiektywem silniejszym jest ciemniejsze dlatego trzeba zwiększyć otwór w przesłonie • 4)Ustawić mikroskop na obraz śrubą makrometryczną a następnie śrubą mikrometryczna wyregulować ostrość • 5)Przy zmianie obiektywu na silniejszy należy podnieść nieco tubus. • 6)nie dotykać soczewek palcami • 7)po skończonej pracy ustawić najmniejsze powiększenie i wyczyścić mikroskop. • Spis treści

5. Plazmoliza - proces tracenia wody w komórce w roztworze hipertonicznym. W wyniku tego następuje obkurczenie cytoplazmy od ścian komórki. Dotyczy ona wyłącznie komórek roślinnych. Proces odwrotny, polegający na pobieraniu wody przez wodniczki z roztworu zewnętrznego o mniejszym stężeniu, nazywa się deplazmolizą. Zarówno deplazmoliza jak i plazmoliza może prowadzić do śmierci komórki. Wyróżniamy plazmolizę: • kątową (a) • wklęsłą (b) • wypukłą (c) • graniczną (d)spis treści

6. tkanki stałe • tkanki miękiszowe: • miękisz zasadniczy • miękisz powietrzny (aerenchyma) • miękisz wodny • miękisz asymilacyjny (palisadowy, gąbczasty i wieloramienny) • miękisz rdzeniowy (drzewny i łykowy) • miękisz spichrzowy • tkanki przewodzące: • drewno (ksylem) • łyko (floem) • tkanki okrywające: • pierwotne: • ryzoderma (epiblema) – skórka korzenia • Epiderma -skórka pędu • Endoderma (śródskórnia) • egzoderma (skórnia) • wtórne: • korek • tkanki wzmacniające: • kolenchyma (zwarcica) • sklerenchyma (twardzica): • stereidy – włókna sklerenchymatyczne • sklereidy – twardziczki • tkanki wydzielnicze: • włoski gruczołowe • miodniki • komórki gruczołowe • rurki mleczne (latycyfery) • Tkanki twórcze tzw. Metystemy • merystemy pierwotne • merystem wierzchołkowy (stożek wzrostu pędu i korzenia) • merystem interkalarny - wstawowy (w węzłach) • merystemy wtórne: • merystem boczny – prokambialny • miazga (międzywiązkowa i śródwiązkowa) • fellogen – tkanka korkotwórcza (miazga korkorodna) • kallus– tkanka twórcza regeneracyjna • merystem archesporialny (archespor) Spis treści

7. tkanka łączna • właściwa • siateczkowata • włóknista • luźna • zbita • ukształtowana • nieukształtowana • zarodkowa • tłuszczowa • oporowa • tkanka chrzęstna • szklista • sprężysta • włóknista • tkanka kostna • gąbczasta • zbita • krew, limfa i hemolimfa • tkanka nabłonkowa • nabłonek jednowarstwowy • płaski • sześcienny (brukowy, kostkowy) • cylindryczny (walcowaty) • wielorzędowy • nabłonek wielowarstwowy • płaski • przejściowy • tkanka mięśniowa • poprzecznie prążkowana • mięśnie szkieletowe • tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana typu sercowego • gładka • tkanka nerwowa Spis treści

8. Właściwości wody fizyczne chemiczne • ciecz • bezbarwna • bezwonna • zmienia swoje stany skupienia • jest polarna • reaguje z metalami • jest rozpuszczalnikiem dla wielu związków organicznych • nie pali się • nie podtrzymuje spalania • Spis treści

9. Woda jest niezbędnym środkiem do życia, tak samo jak tlen i pożywienie. Bez wody umiera każde żywe stworzenie - roślina, zwierzę, człowiek. Jest pewna dziedzina gospodarki , tzw. gospodarka wodna, która zajmuje się metodami i środkami kształtowania zasobów śródlądowych wód, powierzchniowych i podziemnych, w celu zaopatrzenia w wodę. Ochrania przed powodzią oraz służy do ochrony zasobów wodnych przed wyczerpaniem i zanieczyszczeniami. Troska o wodę to jednocześnie troska o życie całego globu. Głównymi konsumentami są przede wszystkim ludzie używający jej do przemysłu, gospodarki komunalnej i rolnictwa. Są też takie przypadki, w które konsumenci jedynie korzystają z zasobów wodnych np. hydroenergetyka, żegluga śródlądowa, turystyka czy sporty wodne.  Spis treści

10. Spis treści

11. a) zanieczyszczenia przemysłowe Zakłady przemysłowe wpuszczają do wody ścieki, w których znajdują się surowce, półfabrykaty, różne substancje trujące. Ścieki przemysłowe to pojęcie bardzo ogólne. Mogą one mieć różny charakter: inne są ścieki z zakładów przemysłu ciężkiego, inne z fabryk chemicznych, jeszcze inne z zakładów spożywczych. Ścieki chemiczne i ścieki przemysłu ciężkiego zawierają często sole metali ciężkich, które nawet w niewielkich koncentracjach są trujące dla organizmów. b) zanieczyszczenia komunalne Zanieczyszczenia te pochodzą z miast i osiedli, związane są z rozwojem sieci kanalizacyjnej. Ścieki komunalne zwiększają w wodach ilość rozkładającej się substancji organicznej, następuje silne zużycie tlenu, powstają warunki uniemożliwiające życie wielu organizmom. Ścieki komunalne zawierają także bakterie chorobotwórcze oraz środki zmydlające - detergenty. c) zanieczyszczenia rolnicze Intensyfikacja i rozwój rolnictwa, a także jego chemizacja w dużym stopniu wpływa na eutrofizację wód. Eutrofizacją nazywamy wzrost żyzności spowodowany zwiększoną koncentracją soli mineralnych (szczególnie tzw. biogenów: fosforu, azotu, węgla) i następujące wskutek tego środowiskowe i biologiczne zmiany jakości wód. Spis treści

12. Możemy wyróżnić następujące sposoby ochrony wód: • Ochrona przed degradacją • Kompletne oczyszczanie ścieków • Zamknięte obiegi wody w zakładach przemysłowych • Zbiorniki retencyjne Metody oczyszczania ścieków: a)Oczyszczanie mechaniczne ( kraty, sita, piaskowniki, odtłuszczacze, odolejacze, osadniki ) – polegające na cedzeniu, rozdrabnianiu, sedymentacji oraz flotacji. b)Oczyszczanie chemiczne ( neutralizacja, utlenianie, redukcja chromu, koagulacja, strącanie ) – polegające na kompleksie chemicznych reakcji różnego typu oraz na procesach fizyko-chemicznych c)Oczyszczanie biologiczne – polegające na rozkładaniu wszelkich zanieczyszczeń o charakterze organicznym przez mikroorganizmy. Spis treści

13. Temperatura • Natlenienie • Zasolenie • Odczyn pH • Obecność substancji biogennych • Obecność zanieczyszczeń specyficznych Spis treści

14. Stan czystości wód określa się m.in.na podstawie występowania lub braku charakterystycznych gatunków (bioindykatorów) m.in. Glonów, owadów, pierwotniaków. Bioindykatory: • Wody czyste (larwa jętki, larwa widelnicy, larwa chruścika) • Wody średnio zanieczyszczone (kiełż zdrojowy, ośliczka, pijawka rybia) • Wody silnie zanieczyszczone (rurecznik, larwa ochotki czerwonej) Spis treści

15. Powietrze zanieczyszczają wszystkie substancje gazowe, stałe lub ciekłe, znajdujące się w powietrzu w ilościach większych niż ich średnia zawartość. Ogólnie zanieczyszczenia powietrza dzieli się na pyłowe i gazowe. Głównymi źródłami zanieczyszczeń są: • Uprzemysłowienie i wzrost liczby ludności • Przemysł energetyczny • Przemysł transportowy • Źródła naturalne (największe źródło) Spis treści

16. Źródłami zanieczyszczeń powietrza są m.in. : • Chemiczna konwersja paliw • Wydobycie i transport surowców • Przemysł chemiczny • Przemysł rafineryjny • Przemysł metalurgiczny • Cementowanie • Składowiska surowców i odpadów • motoryzacja Spis treści

17. Niekorzystne zjawiska związane z zanieczyszczeniem atmosfery Efekt cieplarniany, zwany też szklarniowym, jest naturalnym zjawiskiem związanym z rozwojem życia na Ziemii. Polega on na utrzymywaniu bilansu energetycznego Ziemi dzięki specyficznym właściwościom atmosfery, która w całości przepuszcza promieniowanie słoneczne, natomiast zatrzymuje i odbija promieniowanie cieplne Ziemi o innym zakresie długości fali. Proces ten jest podobny do tego, jaki występuje w szklarni lub w pozostawionym w słońcu zamkniętym samochodzie. Dziura ozonowa to zjawisko ubytku ozonu w ozonsferze, związane z zanieczyszczeniem atmosfery związkami reagującymi z ozonem. Związki te to chlorowcopochodne ' węglowodorów, tzw. freony, chlorek metylu CH3Cl, czterochlorek węgla CCl4, bromek metylu CH3Br i tlenki azotu. Kwaśne deszcze to opady atmosferyczne (o pH niższym niż 5,6), np. śniegu, deszczu, zawierające m.in. produkty przemian tlenków azotu, dwutlenki siarki, tlenków węgla. W procesie wymywania dwutlenku siarki i tlenków azotu z atmosfery następuje szybkie utlenianie tych związków, które w postaci kwasów siarkowego H2SO4 i azotowego HNO3 docierają do powierzchni Ziemi. O powstawaniu kwaśnych opadów w 70% decydują tlenki siarki, a w 30% tlenki azotu. dalej Spis treści

18. Smog (mgła inwersyjna) to szczególnie niebezpieczny rodzaj zanieczyszczenia powietrza powstający w wyniku połączenia się dymu i mgły lub pary wodnej. Klasycznymi przykładami smogów są: smog utleniający typu "Los Angeles" i smog kwaśny typu "londyńskiego". • Smog fotochemiczny (typu "Los Angeles") jest spowodowany zanieczyszczeniem powietrza przez transport samochodowy. Tworzy się w dużych miastach, w warunkach intensywnego promieniowania słonecznego i bezwietrznej pogody. Głównymi składnikami smogu są ozon, azotany organiczne, nadtlenki organiczne i inne substancje powstające w wyniku reakcji fotochemicznych, jakim ulegają tlenki azotu, tlenek węgla i węglowodory zawarte w spalinach samochodowych. Ozon, tlenki azotu, siarka, wodorowęglany kondensują się wokół drobin kurzu, stąd smog przybiera postać żółtej toksycznej chmury. • Smog siarkowy ("londyński") powstaje w wielkich aglomeracjach strefy klimatu umiarkowanego, w warunkach bardzo wysokiej wilgotności powietrza i przy silnej emisji SO2. Oprócz znacznej ilości SO2 charakteryzuje się wysoką koncentracją sadzy oraz tlenku węgla. W kropelkach mgły następuje szybki proces utleniania SO2 do aerozolu kwasu siarkowego, który działa na organizmy parząco, poraża drogi oddechowe, szkodliwie oddziałuje na układ krążenia. Freonyto związki chemiczne, w których skład wchodzi chlor, fluor, węgiel i niekiedy wodór, np. freon - 11, CFCl3, freon - 12 CF2Cl2. Charakteryzuje się dużą prężnością pary w niskich temperaturach i dużym ciepłem parowania, co umożliwia wykorzystanie ich jako substancji chłodzących do produkcji np. urządzeń chłodniczych. Spis treści

19. Zanieczyszczenia wody można zmniejszyć dzięki • Budowaniu nowych oczyszczalni ścieków oraz modernizacji starych • Ograniczaniu ilości zanieczyszczeń wprowadzanych do tych wód • Stosowaniu wodoszczelnych technologii lub technologii o zamkniętych obiegach wody • Racjonalnemu gospodarowaniu wody • Nakładanie filtratorów powietrza na kominy • Stosowaniu w samochodach benzyny bezołowiowej, filtrów oczyszczających gazy • Przeciwdziałaniu erozji • kompostowanie Spis treści

20. Spis treści