Struktura kopiowanych materiałów w punktach kserograficznych

1. Struktura kopiowanych materiałów w punktach kserograficznych dr hab. Jan Jerschina, emerytowany prof. UJElżbieta LesińskaDorota MicekŁukasz Pytliński Kraków, maj 2014

2. Plan prezentacji • Informacja o wykonawcy – CEM Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej • Informacja o badaniu – cele, metodologia i organizacja badania • Wyniki • Dyskusja

3. CEM – Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej • Założony w 1990 r. przez profesora Jana Jerschinę i grono jego współpracowników, pracowników naukowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. W początkach działalności CEM wykonywał głównie sondaże społeczne i polityczne śledząc przemiany zachodzące w Polsce w latach dziewięćdziesiątych XX w. W kolejnych latach, dzięki współpracy z wybitnymi ekonomistami, wprowadziliśmy do naszej oferty badania rynkowe. Obecnie wykonujemy zarówno sondaże społeczne, jak i badania marketingowe z wykorzystaniem zaawansowanych metod i technik badawczych. Stosujemy nowoczesne techniki analizy i wizualizacji danych. • Własna pracownia wywiadów telefonicznych (CATI) i system do badań internetowych (CAWI) pozwalają na szybką realizację badań i minimalizację kosztów. Mamy także doświadczenie w prowadzeniu badań międzynarodowych. • Od początku istnienia przestrzegamy zasad kodeksu badań społecznych i marketingowych opracowanego przez ESOMAR – międzynarodową organizację działającą na rzecz rozwoju badań marketingowych. Uczestniczymy także w programie kontroli jakości pracy ankieterów OFBOR – polskiego stowarzyszenia firm badawczych.

4. Informacje o badaniu Nota metodologiczna

5. Wstęp i cele badania Cele badania: • Pierwotnym celem badania było oszacowanie udziałów poszczególnych typów utworów w całości zwielokrotnianych materiałach podlegających ochronie z tytułu praw autorskich. • Badanie uwzględniło oszacowanie udziału utworów autorów polskich, zagranicznych i tłumaczeń z języków obcych na polski. • Dodatkowo celem badania było ustalenie wydawców powielanych materiałów (w badaniach od 2007 r.). • Ustalenie kraju pochodzenia powielanych materiałów rozumianego jako kraju siedziby wydawcy (od 2007 r.). • Oszacowanie proporcji liczby stron kopiowanych utworów, które stanowią element książek w stosunku do liczby stron utworów zawartych w czasopismach (od 2008 r.). • W 2013 r. poszerzono cele badania o zakodowanie dziedziny nauki, której dotyczy kopiowany materiał. Ponadto wprowadzono następujące zagadnienia: • oszacowanie intensywności kopiowania utworów; • oszacowanie średniej ceny za kopię strony A4; • oszacowanie liczby kopii formatu A4 kopiowanych rocznie na terenie Polski.

6. Cele od fali 2008

7. Dobór miast w kolejnych falach

8. Dobór punktów obserwacji • Dobór punktów kserograficznych na uczelniach: • spis wszystkich uczelni i wszystkich jednostek uczelnianych w badanych miastach; • spis wszystkich punktów ogólnodostępnych kserograficznych we wszystkich jednostkach uczelni; • losowanie proste próby punktów kserograficznych. • Dobór punktów tzw. miejskich: • podział terytorium miast na prostokąty wg siatki geograficznej; • wyodrębnienie obszaru „centrum” i „poza centrum”; • losowanie prostokątów; • spis wszystkich ogólnodostępnych punktów kserograficznych w wylosowanych prostokątach; • losowanie do obserwacji.

9. Metodologia badania • Jednostką analityczną pozwalającą identyfikować udziały poszczególnych typów utworów w tych badaniach była liczba stron utworu. • W przypadku materiałów o wielkości do A4 jednostką analityczną była strona utworu bez względu na to, ile ma znaków czy centymetrów kwadratowych. Natomiast w przypadku materiałów wielkoformatowych jednostką analityczną była powierzchnia równa stronie A4. W przypadku, gdy na jednej odbitce ksero znajdowały się dwie strony utworu (co jest często praktykowane w przypadku powielania książek), do celów analitycznych zostały przyjęte dwie strony utworu. W obliczeniach stosowano ułamkowe części stron w zależności od ich zapełnienia treścią. • W badaniach uwzględniono materiały w formie elektronicznej (wydruki komputerowe, kopie elektroniczne) – stanowiły one nadal niewielki udział w całości powielonego materiału.

10. Zestawienie liczby punktów obserwacji 1 Tylko w mieście nowowłączonym do badania (Katowice). 2 Tylko w centrum. 3 Założona liczba obserwowanych punktów w dużym mieście/Liczba obserwowanych punktów w mniejszym mieście.

11. Metoda podwójnej kopii – możliwie bliskie odwzorowanie rzeczywistości Badanie polegało na zebraniu w wylosowanych punktach kserograficznych drugiej kopii wszystkich materiałów, z wyjątkiem dokumentów osobistych i notatek własnych, kopiowanych przez klientów w okresach półgodzinnych oraz informacji o wszystkich kopiowanych materiałach bez względu na formę (papierową lub elektroniczną). Kopie gromadzone przez badaczy były następnie poddane analizie.

12. Obserwacje punktów • Dni tygodnia oraz godziny badania zostały dla każdego punktu ksero dobrane losowo. • W przypadku, gdy w okresie badania dany punkt sprzedawał materiały powielone wcześniej, zadaniem badacza było uzyskanie drugiej kopii takiego sprzedawanego materiału lub, w przypadku niemożności uzyskania kopii, dokładnych informacji o powielonym materiale. • Obserwacji podlegały wszystkie urządzenia reprograficzne w wylosowanych punktach ksero (standardowe maszyny kserograficzne, kserografy wielkoformatowe, skanery, plotery, drukarki, kopiarki nośników elektronicznych) bez względu na ich liczbę w danym punkcie. • Badacze oprócz pozyskiwania drugiej kopii mieli za zadanie wypełnić kwestionariusze opisujące powielane materiały (m.in. rodzaj powielonego materiału, dane bibliograficzne, liczba stron). Kwestionariusze stanowiły podstawę kodowania w przypadku braku możliwości uzyskania drugiej kopii. • Obserwację w 5 fali prowadzono w okresie od 21 października od 1 grudnia 2013 r.

13. Kodowanie materiału – typ utworu • Na podstawie przygotowanej listy kodowej, opracowanej w pierwszych falach badań w porozumieniu ze Stowarzyszeniem Kopipol oraz Kancelarią Traple, Konarski, Podrecki, zakwalifikowano powielone utwory do różnych kategorii, których ochrona należy do zainteresowanych stowarzyszeń. • Lista kodowa uwzględniała rodzaj utworu: • (STL) Utwory twórców ludowych; • (KOPIPOL) Utwory naukowo-techniczne; • (ZAIKS) Utwory muzyczne, słowno-muzyczne i literackie; • (SARP) Utwory architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne, urbanistyczne; • (ZPAF) Utwory fotograficzne; • (ZPAP) Utwory plastyczne; • Inne, takie których nie można zakwalifikować.

14. Kodowanie utworów naukowo-technicznych – dziedzina nauki • Obszar nauk humanistycznych • Dziedzina nauk humanistycznych • Dziedzina nauk teologicznych • Obszar nauk społecznych dziedzina nauk społecznych • Dziedzina nauk społecznych • Dziedzina nauk ekonomicznych • Dziedzina nauk prawnych • Obszar nauk ścisłych • Dziedzina nauk matematycznych • Dziedzina nauk fizycznych • Dziedzina nauk chemicznych • Obszar nauk przyrodniczych • Dziedzina nauk biologicznych • Dziedzina nauk o Ziemi • Obszar nauk technicznych • Dziedzina nauk technicznych • Obszar nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych • Dziedzina nauk rolniczych • Dziedzina nauk leśnych • Dziedzina nauk weterynaryjnych • Obszar nauk medycznych i nauk o zdrowiu oraz nauk o kulturze fizycznej • Dziedzina nauk medycznych • Dziedzina nauk farmaceutycznych • Dziedzina nauk o zdrowiu • Dziedzina nauk o kulturze fizycznej

15. Zasady kodowania • Ponadto utwory klasyfikowano według języka oryginału (utwór polski, utwór obcojęzyczny w oryginale, tłumaczenie, przy czym w szczególności wyróżniono następujące języki: angielski, niemiecki, francuski, norweski). • Procedura polegała na przeglądaniu wszystkich stron powielonych utworów i klasyfikowaniu poszczególnych jego elementów – w przypadku przynależności poszczególnych elementów utworu do różnych kategorii, dokonywano pomiaru powierzchni tych elementów i klasyfikowano na podstawie tego pomiaru. Jeśli element kwalifikował się jednocześnie do dwóch kategorii, zostały przypisywany do nich po połowie. • W przypadku braku drugiej kopii powielonego utworu, koderzy, na podstawie zebranych informacji w punktach kserograficznych, udawali się do bibliotek i tam dokonywali przeglądu materiału, o którym wiadomo, że był powielony w trakcie badań. • Procedura kodowania była przeprowadzono dwukrotnie, przez dwa zespoły koderów, w celu zminimalizowania efektu subiektywnej oceny.

16. Ważenie danych do struktury punktów • Konieczność ważenia danych wynikała ze wstępnego przyjęcia równych liczebności punktów do badań ze względu na miasta oraz ich położenie w centrum oraz poza centrum. • Ponadto, ze względu na szczególne znaczenie punktów uczelnianych, zrealizowano uszczegóławiające odrębne badanie tylko takich punktów (równe liczebności w miastach). • Taka sztuczna struktura zrealizowanej próby musiała być skorygowana przez odniesienie do rzeczywistej. Przyjęto, że dostatecznym przybliżeniem struktury rzeczywistej jest oszacowana struktura ze względu na uwzględnione kryteria. • Ważenie polegało na utworzeniu w bazach (punktów kserograficznych oraz utworów) dodatkowej zmiennej (wagi), przez którą przemnażane były wyniki w trakcie liczenia. Obliczano ją w zależności od tego, w jakiego typu segmencie zrealizowana była obserwacja. Jej wartość stanowił stosunek udziału danego segmentu w rzeczywistej strukturze punktów (wg oszacowania) do udziału tego typu punktów w zrealizowanej próbie. Ponieważ jednostką analizy była strona, tak obliczoną wagę przypisywano każdej stronie w zależności od typu punktu. • Procedurę ważenia zastosowano do obserwacji wszystkich fal łącznie. Wyniki prezentowane dalej są oparte na połączonej bazie danych z wynikami obserwacji trzech fal z uwzględnieniem ważenia.

17. Wyniki badania

18. Kopiowanie na uczelniach i poza uczelniami • Najwięcej kopii wykonuje się w punktach ksero zlokalizowanych na uczelniach lub w obszarze ich oddziaływania. Udział stron kopii ksero (bez względu na typ dokumentu) wykonanych w trakcie badań na uczelniach i poza nimi (próba ważona 2007‑2013)

19. Udział utworów w kopiowaniu • W punktach ksero kopiuje się głównie utwory. Udział stron A4 utworów i innych dokumentów w całości powielonych materiałów (próba ważona 2007-2013)

20. Kopiowanie utworów • Utwory kopiuje się głównie na uczelnia lub w obszarze ich oddziaływania. Udział stron kopii utworów wykonanych w trakcie badań na uczelniach i poza nimi w okresie półgodzinnym (próba ważona 2007-2013)

21. Udział utworów naukowo-technicznych • Wśród powielanych utworów dominują utwory naukowo-techniczne Udział stron kopii utworów naukowo-technicznych i innych typów utworów łącznie (próba ważona 2007-2013)

22. Oszacowanie struktury utworów

23. Oszacowanie struktury utworów

24. Dziedzina nauki • Wśród utworów naukowo-technicznych dominują utwory z dziedziny nauk humanistycznych.

25. Proporcja książek i czasopism lub gazet Szacunkowa proporcja kopii wykonanych z książek i czasopism lub gazet (próba ważona skorygowana na danych 2008-2013)

26. Dziękujemy za uwagę