İCRA YARGILAMASI

1. İCRA YARGILAMASI Prof. Dr. Mustafa ÇEKER Çukurova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi mceker@cu.edu.tr

2. GENEL OLARAK • İcra dairesi ve icra müdürlerinin yaptıkları uygulamalar ile kararlara ilişkin olarak ortaya çıkan uyuşmazlıklar, “İcra Mahkemesi”nde görülür. • İcra Mahkemelerinin kararları kesin değildir. • Taraflar diledikleri takdirde “temyiz” yoluna da başvurabilirler. • İcra mahkemesi kararlarının temyiz yeri “Yargıtay”dır.

3. İCRA MAHKEMESİ • İcra dairesinin işlemlerinin doğru ve kanuna uygun olup olmadığını denetleyen mahkemedir. • İcra mahkemesinin başında tek hakim bulunur. • İcra mahkemesi, maddi incelemeden ziyade şekli inceleme yapar.

4. ŞİKAYET • Şikayet, icra dairelerinin hukuka aykırı işlemlerinin iptali veya düzeltilmesini sağlamak için kabul edilmiş olan kendine özgü bir kanun yoludur. • Şikayet bir dava değildir. • Şikayetin karşı tarafını işlemi yapan icra dairesi oluşturur. Ancak şikayet dava olmadığı için icra dairesi hasım olarak gösterilmez. • Şikayet, şikayete konu işlemi yapmış olan icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesince incelenir ve karara bağlanır. • Şikayet yoluna, şikayete konu işlemin iptal ettirilmesinde hukuken korunmaya değer yararı olan, alacaklı, borçlu veya üçüncü kişiler başvurabilir.

5. ŞİKAYET NEDENLERİ • Kanuna aykırı işlemler • (örn. İlan yapılmaksızın hacizli malın satışa çıkarılması) • Olaya uygun olmayan işlemler • (örn. Haczi caiz olmayan malın haczedilmesi) • Bir hakkın yerine getirilmemesi • (örn. Takip talebinin haksız olarak kabul edilmemesi) • Bir hakkın sebepsiz yere sürüncemede bırakılması • (örn. Ödeme emrinin 3 gün içinde gönderilmemesi)

6. ŞİKAYET SÜRESİ • Kural olarak şikayet süresi, şikayet konusu işlem veya durumu öğrenme tarihinden itibaren 7 gündür. • Şikayete konu işlem, ilgiliye tebliğ edilmişse, süre tebliğ tarihinden itibaren işlemeye başlar. • Şikayet süresi hak düşürücü nitelik taşır. • Ancak kanun iki durumda “süresiz şikayet” olanağı tanınmıştır.

7. SÜRESİZ ŞİKAYET HALLERİ • Bir hakkın sürüncemede bırakılması • Bir hakkın yerine getirilmemesi • İşlemin kamu düzenine aykırı olması

8. Kamu Düzenine Aykırılık Örnekleri •  -“ ‘Apartman (site) yöneticisinin pasif dava ve takip ehliyeti bulunmadığı’ hususunun süresiz şikayet yoluyla ileri sürülebileceği (‘pasif husumet ehliyeti) bulunmayan ‘… Sitesi Yöneticiliği’ aleyhine yapılan takibin süresiz şikayet yolu ile iptalinin istenebileceği” (12. HD. 17.2.2003 T. 1996/2496) • -“Avukatın (borçlu vekilinin) görev ve yetkilerini kötüye kullanarak, müvekkiline ait taşınmazı yapılan ihalede kendi adına satın alması işleminin, süresiz şikayet yoluyla ihalenin feshine neden olacağı” (İİD. 27.2.1967 T. 1330/2031) • -“ ‘İlamın kesinleşmeden takip konusu yapılamayacağına ilişkin şikayetin, süreye bağlı olmadığı” (12. HD. 6.11.1986 T. 1404/11816)

9. ŞİKAYET PROSEDÜRÜ • Şikayet yeri: icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesidir. • İnceleme süresi: 10 gündür. • Hukuki sonuçları: 1. Şikayet, icrayı durdurmaz. 2. Mahkeme dilerse icranın geri bırakılmasına karar verebilir. 3. Şikayet haklı görüldüğü takdirde, gereğinin yapılması için icra dairesine emir verilir.

10. SÜRELER • İcra işlerinde süreler, hak düşürücü süre niteliği taşır. • Sürelerin Hesabı: Gün olarak belirtilen sürelerde ilk gün hesaba katılmaz. • Ay veya yıl olarak gösterilen sürelerde, aynı günün sonunda süre bitmiş sayılır. • Resmi tatil günleri sürenin hesabına dahildir. • Son gün tatile rastlarsa, tatili izleyen ilk işgünü son gün sayılır. • Öğle sonrası tatil ise, o gün bir işgünü olarak sayılır.

11. TATİL GÜNLERİ • Tatil günlerinde haciz ve tebligat yapılabileceği gibi, koruma önlemleri de alınabilir. • Tatil saatleri, güneş batımından 1 saat sonra başlar, güneşin doğumundan 1 saat önce sona erer. • Kural olarak gece saatlerinde icra takip işlemi yapılamaz. • İstisnaları: • Gece çalışılan yerler • Mal kaçıran borçlular • Gündüz başlayan haciz işlemleri • Tebligat işlemleri

12. İCRA İŞLERİNİN ERTELENMESİ • Borçlunun kendisi, eşi veya usul-fürundan biri ölürse takip 3 gün süreyle ertelenir. • Borçlu ağır bir hastalığa tutulmuşsa, takip işleri hastalık sonrasına ertelenir. • Borçlunun tutuklanması, askere gitmesi veya hüküm giymesi halinde temsilci tayin ettirilir.

13. İCRA TAKİBİNİN TARAFLARI • Taraf Ehliyeti: İcra takibinde taraf olabilmek için hak ehliyetinin bulunması yeterlidir. • Takip Ehliyeti: Bizzat takipte bulunabilmek için, fiil ehliyetine sahip olmak gerekir . • Temsil Ehliyeti: • İradi temsilci: Sadece Avukatlar • Kanuni temsilci: 1. Veli 2. Evlat edinen 3. Vasi veya Kayyım

14. TAKİP ARKADAŞLIĞI • İcra takibinin alacaklı veya borçlu tarafında birden fazla kişinin bulunduğu hallerde takip arkadaşlığı söz konusu olur. • Mecburi Takip Arkadaşlığı: • Miras ortaklığı • İştirak halinde mülkiyet (elbirliği mülkiyeti) • Teselsülsüz müşterek hesaplar • İhtiyari Takip Arkadaşlığı: • Müteselsil alacak veya borçlar • Müşterek mülkiyet • Teselsüllü müşterek hesaplar