AMELİYATHANELERDE RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ

1. AMELİYATHANELERDE RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ Hilal IŞIK Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

2. Ameliyathanede oluşan riskler; 1. Biyolojik riskler, 2. Fiziksel riskler, 3. Kimyasal riskler, 4. Psikososyal riskler olarak sınıflandırılabilir.

3. Yaşam boyu karşılaşılan riskler için gerekliönlemleralınmazsabirçokkazameydanagelir. • İnsanlargününüçtebirindenfazlasınıişyerlerindegeçirdiklerinden en çokrisklerleburadakarşıkarşıyagelirler. • İş ortamlarındakiişsağlığıvegüvenliğiiçinrisklerideğerlendirmekvegerekliönlemlerialmakbüyükönemtaşımaktadır.

4. Hastaneler • Hastaneler sundukları sağlık hizmetlerini 24 saat devam ettiren karmaşık yapılardır. • Risk değerlendirme sürecinin 5 adımı dikkatli bir şekilde uygulanmalıdır.

5. Ameliyathaneler • Ameliyathane hastanenin özel bölümü ve kalbidir. • Ameliyathaneler özel tasarımlarla yapılmış, içeri giriş/çıkışlar ile burada çalışmanın belli ve katı kuralları vardır.

6. Tehlike ve Risk Nedir? • Tehlike: Çalışma ortam ve şartlarında zarar, hasar veya yaralanma oluşturabilme potansiyeli bulunan kaynak durum, • Risk: Tehlikeli durumun meydana gelme ihtimali ile gerçekleşmesi durumunda ortaya çıkaracağı zarar, hasar veya yaralanmanın şiddetinin bileşkesi, • Kabul edilebilir risk: Kanuni zorluklar ile işletmenin kendi “İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası” dikkate alındığında, kabul edebilecek düzeye indirilmiş risk,

7. AMELİYATHANELERDE RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ 1. Risk Değerlendirme Süreci • Tehlikelerden kaynaklanan riskin büyüklüğünü tahmin etmek ve mevcut kontrollerin yeterliliğini dikkate alarak riskin kabul edilebilir olup olmadığına karar vermek için kullanılan süreç olarak tanımlanmıştır. • Risk yönetim surecinin en önemli aşaması risk değerlendirme aşamasıdır.

8. Risk değerlendirme faaliyetlerinde aşağıdaki adımlar uygulanır. I 1. Adım: Tehlike kaynaklarının belirlenmesi 2. Adım: Risk değerlendirme belirtilen konularda test edilen tehlikelerden kimlerin ve ne şekilde etkilenebileceği uygun matris kullanılarak gerçekleştirilmelidir 3. Adım: Kontrol tedbirlerin karar verme Risk değerlendirmesinde, belirlenen risklerin ağırlık oranları hesaplanarak derecelendirme yapılır ve önlem alınmasının gerekli olup olmadığına karar verilir.

9. Risk değerlendirme faaliyetlerinde aşağıdaki adımlar uygulanır. II 4. Adım: Kontrol tedbirlerinin uygulanması İşyerindeki riskleri kontrol altına alma yöntemleri, önceliğin derecesine göre ve en öncelikli olandan daha az öncelikli olana doğru sıralanmak üzere olmalıdır. 5. Adım: İzleme ve tekrar etme Bu adımda İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonrasında uygulamaya alınan kontrol tedbirlerinin etkinlikleri izlenir ve tekrar gözden geçirilir.

10. Ameliyathanelerde Karşılaşılan Tehlikeler ve Riskler Ameliyathanelerde çalışan personelin ve hastaların karşılaştığı tehlikeleri ve riskleri 4 ana başlık altında toplayabiliriz. 1. Biyolojik Tehlikeler 2. Fiziksel Tehlikeler 3. Kimyasal Tehlikeler 4. Psikososyal Tehlikeler

11. 1. Biyolojik Tehlikeler; Birinci grup kan ve kanlı vücut sıvıları ile temas sonucu bulaşan etkenlerdir. En önemlileri Hepatit B, Hepatit C ve HIV virüsleridir. İkinci grupta yer alan etkenler damlacık ve damlacık çekirdeği olarak hastalar tarafından salınan solunum salgılarıyla bulaşırlar: Nezle, grip, tüberküloz, kızamık, kızamıkçık, suçiçeği bu gruptadır. Sağlık çalışanları toplumun diğer kesimlerine göre üç kat daha fazla hepatit C riskine maruz kalmaktadırlar.

12. 2.Fiziksel Tehlikeler; Gürültü, aydınlatma, havalandırma, elektrik, ısıtma, ıslak-kayganzemin, iyonize edikci, iyonize etmeyen, ultraviyole radyasyon, Kesici-delici-batıcı cisim yaralanmaları, lazer, patlayıcı-yanıcı maddeler, kırık cam, tüp ya da araçlar, manyetik alanlar, radyoaktif atıklar, mikro dalgalar, yüksek basınçlı hava, yetersiz dinlenme odaları, el yıkama birimlerinin yetersizliği, atıkların yanlış yok edilmesi, kişisel koruyucuların bulunmaması, kişisel koruyucuların yetersizliği, kesici-delici-batıcı cisimler için uygun muhafaza kabı olmaması, araç-gerecin doğru steril edilmemesi veyangınsayılabilir.

13. 3. KimyasalRiskler Ameliyathanelerdeçalışanlarınkarşılaştığıkimyasalrisklerarasında; • Etilenoksit, • Dezenfektanlar, • Formaldehit, • Antiseptikler ve Gluteraldehitsayılabilir.

14. 4. Psikososyal Riskler • Ameliyathaneler çok stresli ve izole bir ortam olması, bu birimde çalışanların ruh sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir, Stres bireylerde; migren, hipertansiyon, koroner arter hastalıklarına, davranışsal ve psikolojik sorunlar ortaya çıkarmaktadır. • Travma ve tükenmişlik sendromuna bağlı olarak; verim düşmekte, madde bağımlılığı (sigara, alkol, kimyasal bağımlılık), obsesif davranışlar, anksiyete ve depresyon gibi durumlara neden olmaktadır.

15. Ş (Şiddet) : Zarar, Hasar veya Yaralanmanın Şiddeti, O (Olasılık): Tehlikeli olayın meydana gelmesi olasılığı, R (Riskin Ağırlığı):Ş*O Şiddet: 1 puan (Çok hafif), 2 puan (Hafif), 3 puan (Ciddi), 4 puan (Çok Ciddi), 5 puan (Felaket) / Olasılık: 1 puan (Çok küçük), 2 puan (Küçük), 3 puan (Orta derece), 4 puan (Yüksek), 5 puan (Çok yüksek) 1 ≤ R.D. < 6:Kabul edilebilir Risk; 8 ≤ R.D. < 12:Dikkate Değer Risk; 14 ≤ R.D. < 25:Kabul Edilemez Risk,

16. Ş (Şiddet) : Zarar, Hasar veya Yaralanmanın Şiddeti, O (Olasılık): Tehlikeli olayın Meydana gelmesi olasılığı, R (Riskin Ağırlığı): Ş*O Şiddet: 1 puan (Çok hafif), 2 puan (Hafif), 3 puan (Ciddi), 4 puan (Çok Ciddi), 5 puan (Felaket) / Olasılık : 1 puan (Çok küçük), 2 puan (Küçük), 3 puan (Orta derece), 4 puan (Yüksek), 5 puan (Çok yüksek) 1 ≤ R.D. < 6:Kabul edilebilir Risk; 8 ≤ R.D. < 12:Dikkate Değer Risk; 14 ≤ R.D. < 25:Kabul Edilemez Risk,

17. Ş (Şiddet) : Zarar, Hasar veya Yaralanmanın Şiddeti, O (Olasılık): Tehlikeli olayın Meydana gelmesi olasılığı, R (Riskin Ağırlığı):Ş*O Şiddet: 1 puan (Çok hafif), 2 puan (Hafif), 3 puan (Ciddi), 4 puan (Çok Ciddi), 5 puan (Felaket) / Olasılık : 1 puan (Çok küçük), 2 puan (Küçük), 3 puan (Orta derece), 4 puan (Yüksek), 5 puan (Çok yüksek)

18. 1 ≤ R.D. < 6:Kabul edilebilir Risk; 8 ≤ R.D. < 12:Dikkate Değer Risk; 14 ≤ R.D. < 25:Kabul Edilemez Risk,

19. Ş (Şiddet) : Zarar, Hasar veya Yaralanmanın Şiddeti, O (Olasılık): Tehlikeli olayın Meydana gelmesi olasılığı, R (Riskin Ağırlığı):Ş*O Şiddet: 1 puan (Çok hafif), 2 puan (Hafif), 3 puan (Ciddi), 4 puan (Çok Ciddi), 5 puan (Felaket) / Olasılık : 1 puan (Çok küçük), 2 puan (Küçük), 3 puan (Orta derece), 4 puan (Yüksek), 5 puan (Çok yüksek) 1 ≤ R.D. < 6:Kabul edilebilir Risk; 8 ≤ R.D. < 12:Dikkate Değer Risk; 14 ≤ R.D. < 25:Kabul Edilemez Risk,

20. Sonuç olarak • Hastanelerin en önemli ve kritik yeri olan ameliyathaneler; tehlike ve risk açısından en çok kaynağı barındıran ortamdır. Bu kaynakların etkisini ve risklerini azaltmak üst yönetimin temel görevleridir. • Ameliyathanedekitehlikeverisklerdaimakontrolaltındatutulurvezararlarıazaltılırsagüvenlibirortamoluşturulur. • Güvenlibirameliyathane, çalışanlarvehastalariçingüvenlidemektir.

21. TEŞEKKÜRLER