330 likes | 573 Views
KIRIM-KONGO HEMORRAJ İ K FEVER EP İ DEM İY OLOJ İSİ. Dr. Nazif ELALDI. Cumhuriyet Üniversitesi, Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı SİVAS. Viral Hemorrajik Fever, insanlarda farklı viruslar tarafından oluşturulan , ateş ve kanama ile karakterli bir klinik sendrom.
E N D
KIRIM-KONGO HEMORRAJİK FEVER EPİDEMİYOLOJİSİ Dr. Nazif ELALDI Cumhuriyet Üniversitesi, Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı SİVAS
Viral Hemorrajik Fever, insanlarda farklı viruslar tarafından oluşturulan, ateş ve kanama ile karakterli bir klinik sendrom
Hemorrajik Fever virusları • Filoviridae -Marburg virus -Ebola virus • Arenaviridae -Lassa virus -Junin -Machupo -Sabia -Guanarito virus • Bunyaviridae -Crimean-Congo hemorrhagic fever virus [CCHFV] -Rift Valley fever virus -Hantavirus • Flaviviridae -Yellow fever virus -Dengue virus
*Bunyaviridae Hantavirus gurup Nairovirus gurup Tospovirus gurup Bunyavirus gurup Phlebovirus gurup • Crimean-Congo hemorrhagic fever virus • Dera Ghazi Khan virus • Hughes virus Group • Nairobi sheep disease virus Group • Qalyub virus Group • Sakhalin virus Group • Thiafora virus Group * http://www.virology.net/Big_Virology/BVRNAbunya.html
Bu viruslarla olan infeksiyonların seyri sırasında -İshal -Kas ağrıları -Öksürük Baş ağrısı -Pnömoni Ensefalopati Hepatitgörülür • Hemorraji karakteristik, amaolmayabilir • Günümüzde modern Yoğun Bakım Tekniklerine rağmen mortaliteyüksek!
Tarihçe 1 • CCHFV’ nin neden olduğu hastalık ilk kez II. Dünya Savaşı yıllarında, 1944 ve 1945 yılı yaz aylarında Batı Kırım steplerinde çoğunlukla ürün toplamaya yardım eden Sovyet askerleri arasında görülmüş ve 200’ den fazla kişiyi etkilemiş • O zamanlar Kırım Hemorrajik Fever adı verilmiş
Tarihçe 2 • İlerleyen yıllarda hastalığın eski Sovyetler Birliği’ nin özellikle Orta Asya Cumhuriyetleri olmak üzere diğer bölgelerinde de uzun yıllardan bilindiği, yine eski Yugoslavya’ da ve Bulgaristan’ da da olduğu anlaşılmış
Tarihçe 3 • İlerleyen yıllarda etken virus akut dönemde hasta kanından ve Hyalomma marginatum marginatumtürü kene ve larvalarından izole edilmiş • İzole edilen ajan muhtemelen kaybolmuş** *Simpson DIH. Viral haemorrhagic fevers of man. Bull Wld hlth Org 1978; 56: 819-32. *http://www.angelfire.com/punk/lymedisease/cchf56.html
Tarihçe 4 • Congo virus, 1956 yılında Zaire’ de ateşli bir hastadan izole edildi • 1967 yılında 5’i laboratuvar kaynaklı 12 CCHF olgusundan virus yenidoğan farelere injekte edilerek soyutlandı • Aynı araştırıcılar, 1956 yılında izole edilen virus ile sonradan izole edilen virusların aynı virus olduğunu gösterdi* • 1969 yılında Congo virus ve Kırım Hemorrajik Fever viruslarının aynı virus olduğu gösterildi** *Simpson IH, et al. East Afr Med J 1967; 44: 87-92 **Casals J. Proc Soc Exp Biol med 1969; 131: 233-6
Bulaşma • CCHFV, insanlara başlıca vektör olan Hyalomma cinsi keneler ile bulaşır • Günümüzde yaklaşık 850 tür kene var, bunların 30 kadarı CCHF bulaşında rol oynar • Virus, Hyalomma truncatum, Hyalomma marginatum rufipes, Hyalomma impeltatum, Hyalomma impressum, Amblyomma variegatum ve Boophilus decolaratusgibi kenelerden izole edildi • Virus, aynı şekilde sığır, koyun, keçi, yabani tavşan ve tilki gibi hayvanlardan da izole edildi
Larva Nimf Erkek erişkin kene Dişi erişkin kene Nimf (deriye yapışmış) Erkek erişkin Hyalomma Dişi erişkin Hyalomma Dişi erişkin Hyalomma kan emmiş
Larva I.konakta beslenir Larva yeni konak arar Beslenen larva toprağa düşer Larva yumurtadan çıkar I. Konak Larva nimfe dönüşür Yumurtalar Beslenen dişi erişkin kene toprağa düşer III. Konak II. Konak Dişi erişkin kene III.konağa yapışır ve beslenir Nimf II.konağa yapışır ve beslenir Nimf erişkin keneye dönüşür
Bulaşma • Virus, vektör kenelerin tüm formlarında izole edilebilir • Vektör kenelerin larval ve nimfal fazı, Avrupa ve Güney Afrika arasında göç eden göçmen kuşlar üzerinde var • Bu kuşlar virusun iki kıta arasında taşınmasına yol açabilir • İnfekte keneler arasında trans-ovariyal geçiş var
Bulaşma • Virus, sığır ve koyun gibi büyük memeli ve tavşan ve kirpigibi küçük memelilerde belirtisiz infeksiyon ve bir hafta kadar süren geçici viremi yapar • İnsanlarda CCHF hastalığı oluşturur
Bulaşma • Erişkin keneler, kan emdiği sırada virusu infekte hayvanlardan aldıktan sonra; -Virus 36 içinde replike olmaya başlar -3-5 gün sonunda virus maksimumaulaşır -Virus titresi azalarak aylarca devam eder • İnfekte kene aylarca virus bulaştırabilir Gonzalez JP, et al. Res Vir 1991; 142 (6): 483-8.
Bulaşma • İnsanlara virus bulaşı; • İnfekte kenelerin ısırmasından sonra • Viremik hayvanların kesilmesi sırasında hayvana ait kan ve dokulara temastan sonra • İnfekte hastalardan (Nozokomiyal) -Direkt temas -İnfekte doku ve kan teması ile -Laboratuvardanolmaktadır
Bulaşma • Bir araştırmada 123 CCHF olgusunda predispozan faktörler*; Kene ısırık öyküsü54 (%44) Hayvan teması ile birlikte kene ısırığı 45 (%37) CCHF hastası ile temas (nozokomiyal) 7 (%6) Bilinmeyen 17 (%13) *http://www.angelfire.com/punk/lymedisease/cchf81.html
CCHF Risk gurupları • Tarım çalışanları • Hayvancılık yapanlar -Çiftlik çalışanları -Çobanlar -Kasaplar -Mezbaha çalışanları -Et ürünleri market işçileri • Veterinerler ve hasta hayvan ile teması olanlar • Endemik bölgelerde görev yapan sağlık personeli • Askerler • Kamp yapanlar • Deri fabrikası çalışanları RİSK ALTINDA
Dünyada majör epidemilerin nedenleri İlk epidemilerin nedeni insanlar? -Kırım’ daki ilk epidemide; II. Dünya Savaşı yıllarında kene ile infekte bölgelerin tarıma açılması -Eski Sovyetler Birliği ve Bulgaristan’ da olan diğer epidemilerde; Ziraatçılık ve hayvancılıktaki değişmeler Capua I. Avian Pathology 1998; 27 (2): 117-20
Epidemilerde mevsimlerin rolü • CCHF mevsimsel özellik gösterir (vektör kenelerin hareketleri sıcak iklimde artar • Eski Sovyetler Birliği’ nde Haziran-Temmuz aylarında olgu sayısı en fazla • Güney Afrika Cumhuriyeti’ nde olguların çoğu ilkbahar ve sonbaharda • Genelde çoğu olguHaziran-Eylül arasında • Ocak ayında da görülebilir
Epidemilerde mevsimlerin rolü • CÜTF Hastanesinde 2003 içinde takip edilen 75 olgu • 19 Nisan 2003-10 Ağustos 2003tarihleri arasında kliniğe başvurdu
CCHF’ nin ülkelerde dağılımı • Bulgaristan’ da ortalama yıllık 25 CCHF var* • WHO’ ya göre Irak’ ta CCHF’ nin 1989-2001 yılları arasındaki insidansı 0.01/100.000 ile 1/100.000 arasında** • Irak’ ta insidansın en yüksek olduğu 1991 yılında 196 olgu bildirimi var ** *Vassilenko MS, et al. Lancet 1990; 335: 791-2 **WHO 2003. Communicable Disease profile Iraq. Updated 19 March 2003. Communicable Disease Working Group on Emergencies, HQ Division of Communicable Disease Control, EMRO WHO Office, Baghdad
MAJOR CCHF EPİDEMİLERİ (1) * Papa A, et al. Emerg Infect Dis. 2002; 8: 50-3. **Vesenjak-Hirjan J et al. J Hyg Epidemiol Microbiol Immunol. 1991;35(2):129-40.
MAJOR CCHF EPİDEMİLERİ (2) * Al-Tikriti et al.Bull World Health Organ. 1981;59(1):85-90. ** http://www.angelfire.com/punk/lymedisease/cchf81.html *** Capua I. Avian Pathology 1998; 27 (2): 117-20.
Yıllar Bölge Olgu (n) Ölen (n) 1976 Rawalpindi 13 3 1978 Baluchistan 9 8 1987 Quetta 6 2 1994 Sibi 4 1 1995 Kohlu 6 4 1998 Kohlu 5 1 1999 Peshawar 6 2 2000 Sibi/Quetta 7 3 2000 Laki Marwat 2 1 2000 Peshawar 1 0 2000 Loaralai/Quetta 37 12 2000 Karachi 5 3 Toplam 101 40 MAJOR CCHF EPİDEMİLERİ (3) Pakistan’ da CCHF Epidemileri (1976-2000)* * Country report Pakistan. Vector-borne diseases in Pakistan. Inter-Country workshop, Khortoum, Sudan, January 21-23, 2003.
MAJOR CCHF EPİDEMİLERİ (4) * Rizvi M. Pakistan: Congo fever outbreak shows fear, shows lack of capacity. http://gateway.proquest.com/openurl?ctx_ver=z39.88-2003&res_id=xri:pqd&rft_val_fmt=ori:fmt:kev:mtx:journal&genre=article&rft_id=xri:pqd:did=000000270278991&svc_da ** el-Azazy OM, Scrimgeour EM. Trans R Soc Trop Med Hyg. 1997 May-Jun;91(3):275-8 *** Khan AS, et al. Am J Trop Med Hyg 1997; 57 (5): 519-25.
NOZOKOMİYAL CCHF EPİDEMİLERİ (2) • Güney Afrika Cumhuriyeti’ nde Cape Town’ daki Tygerberg Hastanesi’ nde 1984 Eylül ayında oluşan nozokomiyal CCHF epidemisinde • Bir indeks CCHF olgusunu takiben 7 nozokomiyal sağlık personeli olgusu • Epidemi sonunda indeks olgu ile birlikte 1 sağlık personelieksitusolmuş • Hastanedeki CCHF epidemisi bariyer yöntemleri ile durdurulmuş van Eeden PJ, et al. S Afr Med J. 1985 Nov 9;68(10):711-7
NOZOKOMİYAL CCHF EPİDEMİLERİ (3) Epidemiyolojik araştırmalar sırasında - 3’ ü iğne batması toplam 9 yaralanma saptanmış -3’ ünde CCHF gelişmiş - İğne batmasının yarattığı morbidite 3/9 (%33) - 46 hemorrajik hasta teması saptanmış - 4’ ünde CCHF gelişmiş - İnfektivite oranı 4/46 (%8.7) - Toplam 459 CCHF hasta temas öyküsü saptanmış - Yaklaşık infektivite oranı 7/459 (%1.5) van Eeden PJ, et al. S Afr Med J. 1985 Nov 9;68(10):711-7
Risk altındaki ülkeler CCHF virus izolasyonu
Sonuç CCHF, dünyada her geçen gün olgu sayılarının artması nedeniyle günümüzde bir problem