500 likes | 1.03k Views
KOAH HASTALARINDA SHORT FORM-36 YAŞAM KALİTESİ VE NOTTINGHAM SAĞLIK PROFİLİ ANKETLERİNİN BİRBİRLERİYLE KARŞILAŞTIRILMASI. S. Özalevli 1 , H. Karaali 1 , S. Acar 1 , O. İtil 2 , AH. Cımrın 2 , A. Akkoçlu 2 . 1 DEÜ Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksek Okulu,
E N D
KOAH HASTALARINDA SHORT FORM-36 YAŞAM KALİTESİ VE NOTTINGHAM SAĞLIK PROFİLİ ANKETLERİNİN BİRBİRLERİYLE KARŞILAŞTIRILMASI S. Özalevli1, H. Karaali1, S. Acar1, O. İtil2, AH. Cımrın2, A. Akkoçlu2. 1 DEÜ Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksek Okulu, 2 DEÜ Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD, İnciraltı-İzmir...
SAĞLIK Bireyin fiziksel, psikolojik ve sosyal olarak kendini iyi hissetme hali
XX. yy tıp felsefesinde Hastanın ne hissetmesi gerektiği değil,Hastanın ne hissettiği önemlidir
YAŞAM KALİTESİ Bireyin önceki tecrübe ve bilgisine dayanarak hoşnutluk durumu için gerekli olan, istediği, dilediği kaynaklara sahip olması, Kişisel gelişim ve günlük yaşamını sağlayan aktivitelere katılımı, Kendi ve başkaları arasında tatminkar karşılaştırma yapması Shin & Johson, 1978
YAŞAM KALİTESİ İnsanların kültürel ve değer yargıları kompleksinde yaşamları ve amaçlarıyla ilişkili olarak hayattaki konumlarını bireysel olarak algılamaları WHO, 1993 SAĞLIKLA İLGİLİ YAŞAM KALİTESİ İSTEK VE BAŞARI ARASINDAKİ UÇURUM
YAŞAM KALİTESİ SOSYAL, PSİKOLOJİK, MENTAL, DAVRANIŞ DURUMU SAĞLIK STATÜSÜ KLİNİK DURUM FONKSİYONEL KAPASİTE GENEL İYİ HİSSETME ALGISI
GENEL SAĞLIKLA İLGİLİ YAŞAM KALİTESİ HASTALIKLA İLGİLİ YAŞAM KALİTESİ
GENEL SAĞLIKLA İLGİLİ YK ANKETLERİ Sağlık statüsünü kısıtlayan tüm durumlarıHASTALIĞA ÖZEL YK ANKETLERİ Hastalığın klinik durumunu ve bunun etkisini sorgular
Hastalığa Özel (Hastalıkla ilgili) Yaşam Kalitesi Anketleri * Kronik solunum hastalıkları anketi * St. George’s yaşam kalitesi anketi * Solunum problemleri anketi * … * ..
Genel sağlıkla ilgili yaşam kalitesi anketleri • The Short Form Yaşam Kalitesi Anketi (SF-36) • Nottingham Sağlık Profili • The Sickness Impact Profile • Quality of Well Being • London Chest Activity of Daily Living Scale • Hospital Anxiety and Depression Score • . • .
Short Form-36 Yaşam Kalitesi Anketi (SF-36) Genel sağlıkla ilgili YK anketidir. Çeşitli popülasyonlarda kullanılabilir. Geliştiren:AL Stewart, R Hays, JE Ware Uygulama: Hasta veya araştırmacı uygulayabilir. 5-10 dak.Kategorileri: 8 bölüm, 36 soruFiziksel fonksiyon Fiziksel rol kısıtlanması Ağrı Sosyal fonksiyon Genel sağlık algısı Enerji Mental sağlık Emosyonel durum
Short Form-36 Yaşam Kalitesi Anketi (SF-36)Skorlama: Her bölüm puanı toplanır. Yüksek puan yaşam kalitesinin iyi olduğunu tanımlarGüvenilirlik: +Geçerlilik: FEV1 % ile zayıf fakat anlamlı korelasyonu +Duyarlılık: +Minimal Anlamlı Fark: Tanımlayamaz
Nottingham Sağlık Profili (NSP)Genel YK anketidir. Çeşitli popülasyonlarda algılanan stresi sorgular.Geliştiren:S Hunt, J McEwen, SP McKenna Uygulama: Hasta kendisi uygulayabilir, 5-10 dakKategorileri: 6 bölüm, 38 soruFiziksel mobilite Ağrı Sosyal izolasyon Emosyonel reaksiyon Enerji Uyku
Nottingham Sağlık Profili (NSP)Skorlama: 0-100 arasında puanlanır. Yüksek puan kötü yaşam kalitesini gösterirAnketi Yanıtlama: evet / hayırGüvenilirlik: +Geçerlilik: Farklı hasta gruplarında farklı sonuçlar +Duyarlılık: - / +Minimal Anlamlı Fark: Tanımlayamaz
Amaç Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı olan hastalarda Short Form-36 (SF-36) ve Nottingham Sağlık Profili (NSP) yaşam kalitesi anketlerinin hastaların solunumsal ve fonksiyonel kapasiteleri kriter alınarak birbirleriyle ilişkisini saptamak, hastalığa en uygun yaşam kalitesi anketini tanımlamak
Hastalar: DEÜ Göğüs hastalıkları kliniğinde yatan Orta ve Ağır şiddetli obstrüksiyona sahip 106 KOAH hastası 65 E, 41 K ort. FEV1% 41.36±13.02 ort. yaş 66.73±9.97 Gereç-Yöntem
Değerlendirme Parametreleri Solunum kapasitesi Solunum Fonksiyon Testi Egzersiz kapasitesi 6 Dakika Yürüme Testi Dispne şiddeti Modifiye Borg Skalası Hastalığa özel yaşam kalitesi Kronik Solunum Hastalıkları Yaşam Kalitesi Anketi Genel sağlıkla ilgili yaşam kalitesi SF-36 ve NSP
OLGULARIN EGZERSİZ KAPASİTELERİ VE DİSPNE ŞİDDETLERİ Modifiye Borg Skalası’na göre Dispne Şiddeti (0-10)
OLGULARIN KRONİK SOLUNUM HASTALIKLARI YAŞAM KALİTESİ ANKETİ SONUÇLARI
OLGULARIN SHORT FORM-36 (SF-36) YAŞAM KALİTESİ ANKETİ SONUÇLARI
OLGULARIN NOTTINGHAM SAĞLIK PROFİLİ (NSP) YAŞAM KALİTESİ ANKETİ SONUÇLARI
SF-36 YAŞAM KALİTESİ ANKETİNİN OLGULARIN FİZİKSEL VE KLİNİK PARAMETRELERİ İLE İLİŞKİSİ (* 0.05≥ p >0.01, ** 0.01≥ p >0.001, *** p ≤ 0.001)
NSP YAŞAM KALİTESİ ANKETİNİN OLGULARIN FİZİKSEL VE KLİNİK PARAMETRELERİ İLE İLİŞKİSİ (* 0.05≥ p >0.01, ** 0.01≥ p >0.001, *** p ≤0.001)
SF-36 VE NSP YAŞAM KALİTESİ ANKETLERİNİN BİRBİRLERİ İLE İLİŞKİSİ (* 0.05≥ p >0.01, ** 0.01≥ p >0.001, *** p ≤0.001)
321 KOAH hastasıSF-36 & NSP (p<0.05) Özellikle Fiziksel Fonksiyon ile ilgili bölümler Dispne şiddeti ve FEV1 ile ilişkili Her iki anket hasta kliniğinde en küçük önemli değişiklikleri tanımlayabilirPrieto L, J Clin Epidemiol 1997;4:463-73 (Fiziksel fonks. (SF-36) & FEV1 (p<0.01), Dispne Şid (p<0.001) Fiziksel Mobilite (NSP) & FEV1 (p<0.001), Dispne Şid (p<0.001)SF-36 & NSP (p<0.05)
37 KOAH, 66 yaş, FEV1 % 29.6SF-36 & FEV1 PR öncesi (p>0.05), PR sonrası (p<0.05) !!! SF-36 & 6DYT (p<0.05) (Fiziksel Fonks., Genel Sağlık Alg., Enerji)Boueri FMV, Chest 2001;119:77-84.SF-36 & FEV1 (r= 0.31-0.41, p<0.01) SF-36 & 6DYT (r=0.24-0.34, p<0.05) (Fiziksel Fonks., Genel Sağlık Alg., Enerji)
37 KOAH hastası, FEV1 < %40, ort.yaş 63,(hastane içi izlem)SF-36 & Dispne Şiddeti ve 6DYT (p>0.05)SF-36 YK Anketinin hastanın kliniğine ve tedavi ile oluşan değişikliklere duyarlılığı düşüktür Torres JP, Chest 2002;121:1092-98.
NSP, hastalığın subjektif verileri ile (dispne şiddeti, GYA problemleri, uyku problemleri…) objektif verilere (PEF, semptom skoru..) göre daha ilişkili (p<0.05), NSP’nin hastaneye başvuru sıklığı ile ilişkili bulunmaması, anketin hastaların o anki yaşam kalitelerini ve sağlık algılarını değerlendirdiğini göstermektedir !!! Jans MP, Quality of Life 1999;8:501-507.
82 KOAH hastası, FEV1 % 41.2(stabil, poliklinik izlem)NSP (tüm bölümleri) & KSH YK (p<0.05)Fiziksel Mobilite & FEV1 (r=-0.26*)NSP, hastanın semptomlarını, yetersizliğini ve algıladığı stresi tanımlamaya duyarlı NSP’in hastalığın akut ve/veya erken döneminde kullanımı önerilmektedir !!!Tsukino M, Respiration 2002;69:513-20
NSP (tüm bölümleri) & KSH YK (p<0.001)Fiziksel Mobilite & FEV1 (r=-0.64, p<0.001)SF-36 (genel Sağl., Fiz.Rol.) & KSH YK (p<0.01) Fiziksel Fonksiyon & FEV1 (r=0.31, p<0.01)
132 hafif-ağır şiddetli KOAH, ort. FEV1 %41.3, ort. Yaş 68,NSP hava yolu obstrüksiyonunu kısmen tanımlar (r=-0.25, p<0.05). KOAH hastalarının izleminde fizyolojik ölçümlerin yanı sıra NSP YK anketi’nin kullanılması önerilmektedir. Tsukino M, Chest 1996;110:896-903.
32 KOAH, NSP & Dispne Şiddeti (r=0.55)NSP & FEV1 (r=-0.48)PR ile gelişen değişikliklere duyarlı değilNSP, hastanın kliniğinden bağımsız olarak yaşam kalitesini gösterir. Climent DF, Am J Phys Med rehabil 2001;80:113-120.
NSP & FEV1 (r=-0.25- -0.64, p<0.05) NSP & Dispne Şiddeti (r=0.20-0.43, p<0.01)NSP & 6DYT (r= -0.28- -0.58, p<0.01)NSP (Fiziksel Mobilite) & Yaş (r=-0.30, p<0.05) NSP (Fiziksel Mobilite) & VKI (r= -0.68, p<0.01) Yaşam kalitesi hastaların fiziksel özelliklerinden etkilenebilir? NSP bu etkiye duyarlıdır ? !!!
Tartışma KOAH hastalarında SF-36 yaşam kalitesi anketi sık kullanılmasına rağmen çalışmamızda NSP değerlerinin hastaların klinik ve fiziksel değerleri ile daha ilişkili bulunması; Olgularımızın orta-ağır şiddetli obstrüksiyona sahip olmalarına ve/veya klinik olarak tam stabil olmamalarına Testin kolay anlaşılabilir ve kolay cevaplanabilir olmasına NSP’in hastaların kliniğine daha duyarlı olmasına bağlanabilir.
Sonuç Orta-ağır şiddetli KOAH hastalarında hastaların klinik ve fonksiyonel bulgularıyla güçlü ilişkisinden dolayı genel sağlıkla ilgili yaşam kalitesinin Nottingham Sağlık Profili yaşam kalitesi anketi ile daha doğru sorgulanabileceği düşünülmüştür.
Yaşam Kalitesi Anketleri;* Bireyin fonksiyonel statüsünü belirlemek,* Doğru tedaviyi planlamak,* Tedavi kazançlarını değerlendirmek,* Olabilecek problemleri tanımlamak ve önlemek amacıyla kullanılır
194 Hafif-Ağır şiddetli KOAH (poliklinik izlem)SF-36 & Dispne Şiddeti (p<0.05)SF-36 & FEV1 (p>0.05)Hajiro H, Chest 1999;116:1632-37.SF-36 & Dispne Şiddeti (r=-0.27- -0.54, p<0.05)
Eğitim durumu Cahil %2.9, n= 3 İlkokul %19.8, n=21 Orta-Lise %53.77, n=57 Üniversite %23.59, n=25