ELEKTRİK Yaralanmaları

1. ELEKTRİK Yaralanmaları Dr. Kıvanç Sakarya 2012

2. Epidemiyoloji • En sık belli meslek gruplarında görülür; • Elektrikçiler ve kablo döşeyenler sıklıkla etkilenirken, • İnşaat işçileri • Döşeme işçileri • Boyacılar • Oduncularda sıklıkla görülür. • Yanık merkezlerine başvuruların %7’sinin yüksek gerilime maruziyet nedenli olduğu görülmüştür.

3. Etkiler değişkendir. • Vücuttan geçen akım şiddeti • Akımın izlediği yol • Akımın süresi • Akımın türü(AC/DC) • Ortamın nemliliğine göre • değişir.

4. Akım şiddeti • I=V/R • 120 V’a maruz kalan, • 1000Ω dirençli Ahmet, • 0,120A=120mA şiddete maruz kalır.

5. DC • Piller, yıldırımdaki akım türü. • Tek yöne ilerler.

6. AC • Alternatif Akım; iki yöne sürekli gidip gelir, fonksyonel potansyel farkı oluşturur. • ( Düşük hertz • 50-60 H • VF için birebir.)

7. 1 mA hafif gıdıklar. • 5 mA şok hissedilir ama kişi kaçabilir. • 6mA - 16mAağrılı şok, kaçabilme sınırı • 17mA - 99mASolunum arresti • 100mA - 2000mAVF

8. Hasar Mekanizmaları • Yüksek ve düşük voltaj • Ölümcül risk özellikle 600 V ve üzerindedir. • Yüksek gerilim hattı 10000-30000 V taşır • Şehir elektriği 220 V’tur. • -Direk doku hasarı • -Termal hasar • -Düşme ya da kontraksyonlardaki travmatik hasar

9. Elektrik Yanıkları

10. Elektrik Ark Yaralanmaları • Ark oluşumu sırasında oluşan ısı, 10 feet( yaklaşık 3 m) ya da daha fazla mesafeden kişiyi yakabilir ya da öldürebilir. • Ciddi yaralanmalar genellikle ark kaynaka kişi arasında oluştuğu zaman meydana gelir. • Elektrik arkı oluşturmak için binlerce Volt gerekir. • Arkın ürettiği ısı 20000 C˚ sıcaklık oluşturur.

12. Tetanik Kontraksyonlar • AC akımın parmakla temasında fleksör kaslarda tetani oluşur; • Tetanik kasılmalar dislokasyonlara ve fraktürlere neden olurlar (özellikle omuzda) .

13. Bu durum, kişinin kaynak iletkene daha sıkı tutunmasını sağlar ve yüzey elektrik direncinin düşmesine neden olur. • Çarpılma sırasında oluşan ısı ; • SÜRE x (AKIM ŞİDDETİ)²

14. Gövde ve bacaklardan geçen akım ise Opistotonik kasılma oluşturarak kişinin düşmesini sağlar.

15. Çarpılma anında… • Kardiyak disritmiler (kalp üzerinden geçen), • Solunum arresti, • Nöbet • Görülebilir.

16. Kardiyak Disritmiler • Asistoli ya da VF arrestleri genellikle hastane ulaşımından önce görülmektedir. • Düşük voltajlı yaralanmalarda (< 1000 V) hastane öncesi disritmi gelişmemişse sonraki dönem disritmi olasılığı düşüktür. • Ancak 400 V ve üzeri yaralanmalarda derin doku hasarı ve sinir hasarı nedeniyle vakalar dikkatlice takip edilmelidir.( CPK )

17. Sinir Sistemi • Yüksek voltajla temas eden vakaların %50’sinde nörolojik bozukluk mevcuttur. • BEYİN: Geçici bilinç kaybı sıktır; ajitasyon, konfüzyon, koma, nöbet, quadripleji, hemipleji, afazi, görsel bozukluklar görülebilir. Varlıklarında Beyin BT hasarı göstermede yararlıdır. • SPİNAL KORD: Vertebra fraktürleri nedeniyle oluşabilir. Sadece elektriksel hasar varlığında MR hasarı gösteremeyebilir. Hastaların %6’sında nörolojik bozukluklar ilk 30 günde meydana gelir. Subakut progressif asendan myelopati nadir bir komplikasyon. En korkulanı ise beyin sapında oluşan hasar. • PERİFERİK SİNİR: Sıklıkla eller. Parestezi genelde geçici ama 2 yıla kadar uzayabilir. Avuç içinde hasar varsa median ve ulnar nöropatiler oluşabilir.

18. CİLT YANIKLARI: Genelde giriş- çıkış yerlerinde görülür. Kollar ve kafatası bacaklardan daha sıktır. Bu yanıklar ağrısızdır ve gri-sarı iz bırakırlar. Yanık ünitesince takipleri gerekir.

19. Ortopedik Hasar • Düşme sonrası ya da kas kramplarından sonra fraktürler görülür. Bu fraktürler ilk muayenede kolaylıkla gözden kaçabilir. Mümkünse tüm eklemlere aktif ROM hareketi yaptırılmalıdır. Fraktür ve omuz dislokasyonları 120-440 V aralığındaki yaralanmalarda bildirilmiştir. • Kompartman Sendromu • Yüksek voltajlı yaralanmalar 1 sn temas varlığında bile kompartman sendromu riski taşır. • Birkaç sn’den uzun maruziyette 120 V ve üzeri vakalarda da bildirlmiştir.

20. Kas ve Damar Hasarı • Yüksek gerilimle temas sonrası oluşmaktadır. • Periferal damarlarda erken spazm oluşturur ve geç tromboz / anevrizma formasyonu yaratır. Yaygın damar hasarı kompartman sendromu ya da rabdomiyolize ilerleyebilir. • 1000 V ve üzeri çarpılmalarda oluşan arrest, travma, kompartman sendromu ve yanıklar ciddi doku hasarı oluşturur ve myoglobinüri gelişir. Doku hasarı bulunan bölgelerde vücut sıvısı da ciddi oranda kaybedilir. • Çay rengi idrar • CK normalin 5 katından fazla • Kan myoglobin düzeyi artar • TİT’te az eritrosit görülmesine rağmen dipstick ile idrar eritrositi + ise

21. KOAGULASYON BOZUKLUĞU: Termal yanıklar ya da ağır doku hasarı hafif bir DIC tablosu oluşturur. • PATLAMALAR: Endüstriyel alanlarda ya da yüksek gerilimde görülür. Patlayıcı madde etkisi yaratır. Mekanik kafa travmalarına benzer kognitif bozukluklar sıktır. Alveoler hasar nedeniyle arteriyel hava embolisi oluşabilir. • İNHALASYON: Ark hasarında ozon gibi gazlar oluşabilir. Ozon toksisitesinin akut bulguları mukoza iritasyonu, pulmoner hemoraji ve ödemdir. Yangınlara bağlı CO zehirlenmesi de görülebilir. • OKÜLER: Baş, boyun ve üst gövdede görülen elektrik yaralanmalarında yıllar sonra katarakt formasyonu gözlenmiştir. Retina dekolmanı, korneal yanıklar, intraoküler hemoraji ve trombüs yüksek voltajlı yaralanmalarda görülebilir. • İŞİTSEL: Multipl alanlarda hemoraji oluşur, geç dönemde mastoidit, sinüs trombozu, menejit ve beyin absesi oluşabilir. Acil serviste duyma fonksyonu değerlendirilmelidir.

22. GIS: Sadece elektriksel hasara bağlı barsak perforasyonu gelişebilir.

23. Hastane Öncesi.. • Açık kablolardan, hareketli kablolardan ve kaynaktan en az 10 m uzakta durun. • Eğer mümkünse kaynak elektriği kapatın. • Koruyucu eldiven ve ayakkabı giyin. • Vaka teması kesildikten sonra resusitasyona başlayın. • Spinal immobilizasyona dikkat edin.

24. Mukozaların, ıslak derinin, sinirlerin direnci düşükken, • Avuç içi ve ayak tabanı gibi kalın deri içeren bölgelerde, yağ ve kemikte direnç daha fazladır.