Download
1 / 25
250 likes | 511 Views
Electrotherapy. Amir H. Bakhtiary PhD. PT Associate Professor. Physiotherapy Department Rehabilitation faculty Semnan University of Medical Sciences. انواع مختلف جریان. بطور بالینی، سه نوع اصلی جریان مورد استفاده می‌شود، جریان مستقیم، جریان پالس دار و جریان متناوب.
E N D
Electrotherapy Amir H. Bakhtiary PhD. PT Associate Professor Physiotherapy Department Rehabilitation faculty Semnan University of Medical Sciences
انواع مختلف جریان بطور بالینی، سه نوع اصلی جریان مورد استفاده می‌شود، • جریان مستقیم، • جریان پالس دار و • جریان متناوب. برای تعریف هر یک از این جریانها از دو نوع سیستم می توان استفاده کرد • سیستم توصیفی • سیستم جریانهای نامگذاری شده
بررسي جريانهاي تحريكي براساس سیستم توصیفی سه نوع جریان مورد استفاده بالینی عبارت است، • جریانهای مستقیم، (یک جریان ثابت و مداوم) • متناوب (ابتدا در یک جهت و سپس در جهت دیگر عبور می‌کند) • پالس دار (فقط در یک جهت و یا در دو جهت عبور می کند)
جریان مستقیم یا Direct Current بطور کلینیکی DCجریانی از الکترونها که در یک جهت حرکت کرده و یا بیش از یک ثانیه برقرار هستند. • استفاده بالینی برای یونتوفورز که عبارت است از راندن یونهای دارویی به داخل بافت توسط جریان الکتریکی. • برای استفاده یونتوفورز، جریان باید ثابت و بدون تغییر باشد • کاربرد دیگر آن برای ترمیم زخم است جریان مستقیم را می توان منقطع کردن و یا شیب دار کرد (به شکل مربعی، مثلثی یا دندانه اره‌ای)
جریان متناوب یا Alternative Current جریان متناوب متشکل از پالسهای متناوب دائم می‌باشد که: • پالسهای آن به شکل پالس سینوسی، مثلثی یا مربعی بهم پیوسته و مداوم • با موارد کاربرد • ایجاد انقباض در عضلات سالم دارای عصب • ایجاد تحریکات حسی برای کنترل درد است. • جریان متناوب سینوسی مداوم، • جریان متناوب مستطیلی، دستجات پالس مدوله شده، • جریان متناوب سینوسی، آمپلی تود سینوسی.
ویژگیهای جریان متناوب • مشخصات جریان متناوب شامل • فرکانس بالینی مورد استفاده بین 1 تا 10 KHz (فرکانس متوسط) • این فرکانس قابلیت تحریک عصبی را دارد • فرکانسهای بالای 10 KHz برای تحریک استفاده نمی شوند (کاهش اثر تحریکی) • چرخه کامل ACبین100 µs (با فرکانس 10 KHz) تا 1 ms (با فرکانس 1 KHz ) • هر چرخه کامل شامل یک فاز مثبت و یک فاز منفی با زمان فاز یا پالس بین 50 µs تا 500 µs • عبور جریان متعادل • معمولا بصورت مدوله دستجات مربعی و یا دستجات سینوسی می باشد • فرکانس دستجات پالس بین 1 تا 10 Hz و گاهی اوقات تا 50 Hz
دستجات کم فرکانس جریان متناوب چهار ویژگی مهم دستجات کم فرکانس جریان متناوب • فرکانس جریان متناوب پالسها در هر دسته (بين 1 تا 10 KHz) • تعيين كننده زمان پالس است (فركانس 4 KHz داراي زمان پالس 125 µsاست) • فرکانس دستجات پالس • تعيين كننده كزازي بودن و يا تكانه اي بودن و شكل انقباض است. • شیب دار کردن شدت جریان دستجات پالس • جلوگیری از تغییرات ناگهانی واکنش • چرخه کار قطع و وصل • درصد زمان تحریکات نسبت به کل زمان درمان
جریان پالس دار وجه تمایز این جریانها از جریانهای متناوب، جدا بودن هر پالس از پالس بعدی و قبلی خود می‌باشد و تمام پالسها با فاصله مناسب و مقتضی از یکدیگر جدا می‌باشند. انواع آن شامل: (a) تک فازی، (b) دو فازی نامتقارن (نامتعادل)، (c) دو فازی متقارن (متعادل)، (d) دو فازی نامتقارن (متعادل).
ويژگيهاي جريانهاي پالسي • صرفنظر از نوع پالس در صورت یکسان بودن پهنای پالس و آمپلی تود فاز مثبت، واکنش عصب به هر چهار تحریک فوق از نظر عملی کاملاً یکسان است • پالسهاي نامتعادل • منجر به برقراری آثار الکترولیتی می‌گردند • خطر آسیب شیمیایی، بخصوص هنگام استفاده طولانی مدت از این جریانها • پالسهای با زمان کمتر از 1ms و فرکانس کمتر از 12 Hz به مدت 10 یا 20 دقیقه، اثر الکترولیتی بسیار ناچیزي دارند و بدون خطر هستند
شيب دار كردن و مدوله كردن جريانهاي پالسي • فرکانس، آمپلی تود یا زمان جریانهای پالس دار را می‌توان مدوله کرد • می‌توان شدت جريان پالسها را بطور شیب دار افزایش داد • محاسبه چرخه كار براي جريانهاي پالسي
بررسی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها در سیستم نامگذاری هر جریان دارای پارامترهای تعیین شده از پیش مشخصی است • برخي نامها سابقه تاريخي دارند (مانند جریانهای گالوانیک و فارادیک) • برخي نامگذاریها براساس خصوصیات پالسها و جریان ها است (برای مثال نام اینترفرنشیال و جریانهای پالس دار ولتاژ بالا) مشکل این نوع نام گذاری، استفاده از پارامترهای غیر دقیق و منعطف در اين سيستم است
بررسی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها جريان فاراديك • یک جریان کم فرکانس پالس دار است، • پالسهای جريانهاي اوليه از نوع دو فازی نامتقارن با فرکانس 30تا70 Hz و زمان پالس 1ms و یا کمتر (معمولاً بیشتر از 300 µs) بود. • این پالسها در محدوده طیف تحریک عضلات دارای عصب می‌باشد • در دستگاههاي امروزي اين جريان حاوي پالسهاي تك فازي با امكان تغيير گزینه‌های پهنا و فرکانس پالس، و پهنا و فركانس Burstاست
بررسی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها جریان گالوانیک • نام دیگری برای جریان مستقیم دائم است (DC). • برای یونتوفورز استفاده می‌شود، (راندن یونهای دارای آثار درمانی به داخل بافت زنده) • افزایش میزان عبور جریان با افزایش زمان استفاده از جريان • عدم امکان استفاده از جریانهای معکوس (فاز مخالف) برای خنثی کردن اثر الکترولیتی این جریان • در سیستم توصیفی، جریان گالوانیک به جریانی اطلاق می‌شود که به مدت 1 ثانیه و بیشتر در یک جهت برقرار می‌گردد.
بررسی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها TENS • برای درمان درد بکار می‌رود • از حروف اول Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation تشكيل شده • بر اساس سيستم توصيفي نوعی جریان پالس دار است • بطور كلي مي توان آنرا براي هر نوع جريان الكتريكي كه از روي پوست بداخل بدن فرستاده مي شود اطلاق كرد. • تنظيم پهنا، فركانس و شدت پالس مورد استفاده بستگي به مكانيسم مورد نظر براي كنترل درد دارد.
بررسی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها جریان پالس دار ولتاژ زیاد يا HVPC • دارای خروجی با ولتاژ زیاد )از ولتاژ 500 ولت استفاده می‌شود • ویژگی خاص جریان شکل پالس دو قله‌ای آن است • فرکانس پالس دو قلو از 1 تا 100 Hz قابل تنظیم است. • معمولاً دو گزینه مختلف برای نوع پالسها وجود دارد. • در نوع اول فاصله بین پالسهای دوقلو 65 µs است • در نوع دوم زمان بین شروع هر پالس به 7 µs کاهش یافته که موجب تداخل قله ها و تقویت. اثر پالس می‌شود و زمان پالس به حدود 14 µs افزایش می‌یابد. این شکل پالس دوقلو موجب تحریک قویتر حرکتی می‌گردد.
بررسی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها جریان پالس دار ولتاژ زیاد يا HVPC • لازمه استفاده از چنین پالسهای کوتاه مدتی، شدت جریان بسیار زیاد باشد، تا موجب تحریک الیاف عصبی می‌شود. (2 تا 2/5 A) • اما متوسط جریان بسیار اندک و در حدود 1/2تا 1/5 mA می‌باشد • زمان بسیار کوتاه پالسهای تحریکی موجب عدم تحریکات دردناک شده • استفاده از پالس دو قلو کوتاه با ولتاژ زیاد موجب کاهش جریان و جلوگیری از سوختگی پوست می شود.
بررسی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها جریان روسی • متشکل از جریان متناوب با فرکانس 2.5KHz است • دارای دستجات پالس (burst) مربعی با زمان 10 msec و 10 msec قطع بوده که فرکانس Burst آن 50 Hz است • و چرخه کار دستجات پالس50% است • زمان وصل کل جریان 10 S که با زمان قطع 50 S ادامه می یابد
بررسی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها جریان روسی • فرکانس2.5 KHz یک نوسان سینوسی با دوره 1/2500s یا 400 µs است و بنابراین پهنای هر فاز200 µs است. • این زمان پالس شبیه زمان پالسی جریان TENS است. با این تفاوت که: • در جریان TENS زمان بین پالسی طولانی • اما در جریانهای روسی هیچ فاصله بین پالسی وجود ندارد و پالسهای مثبت بلافاصله بعد از پالسهای منفی قرار دارند • زمان پالس بسیار کوتاه این جریانها موجب تحریکات حرکتی مؤثر بدون درد می گردد
بررسی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها جریان اینترفرنشیال • اینترفرنشیال به معنای تداخل بوده که 2 جریان متناوب چند کیلو هرتزی در بافت با هم تداخل می کنند • فرکانس این دو جریان اندکی با هم اختلاف دارد (برای مثال یکی 4000 Hz و دیگری 4050 هرتز). • ادعا شده که در منطقه تداخل دو جریان، اثر تقویت جریانی منجر به ایجاد تحریکات شدیدتر در عمق می‌گردد • جریان تحریکی دو قطبی، • جریان تداخلی چهار قطبی که ادعا شده منطقه تداخل (سایه دار) بیشترین اثر تحریکی را دارد
بررسی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها جریان اینترفرنشیال • طیف فرکانس مورد استفاده از 1 تا 10 KHz متغیر است • امکان ایجاد تداخل دو جریان در داخل دستگاههای امروزی وجود دارد که بنام جریانهای “تداخلی پیش مدوله” نامیده می شوند • اما اطلاق نام تداخلی به آن دیگر مفهومی ندارد • تداخل در بافتهای عمقی رخ نداده و استفاده از آن بیشتر سطحی است
بررسی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها جریانهای دیادینامیک • جریانها نوعی جریان سینوسی بوده که 70 سال پیش توسط بارنارد معرفی گردید. • جریان بصورت نیم موج یا تمام موجی یکسو شده است. • در جریان نیم موج یکسویه، نیمی از نوسان سینوسی برداشته می‌شود و در نتیجه جریان متناوبی وجود ندارد، بلکه یک سری پالس یکسویه باقی می‌ماند • جریان تمام موج یکسویه، شامل برگرداندن یکی از فازها بوده و جریان حاصل شامل پالسهای پشت سرهم و یکسویه می‌باشند. این جریان نیز متناوبی نیست
بررسی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها جریانهای دیادینامیک • جریان با استفاده از یکسو کردن جریان برق شهر (50 Hz) • دارای چرخه زمانی 1/50ثانیه است، • زمان هر پالس 10 ms می‌باشد. • بنابراین پالسهای نیم موج یکسویه شده سینوسی با زمان 10 ms از پالس نیم سینوسی بعدی قرار دارند و با فرکانس 50 Hz تکرار می‌شوند. • پالسهای تمام موج یکسویه شده نیز 10 ms پهنا دارند که بلافاصله با پالس بعدی دنبال می شوند (فرکانس پالس 100 Hz) • پالسهای 10 ms این جریانها با کمی افزایش جریان موجب تحریک دردناک می گردند. • چرخه کار برای نیم موج یکسو شده 50% و برای تمام موج یکسو شده 100% که نشانگر خطر زیاد تغییرات الکتروشیمیایی زیر الکترودها است
بررسی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها جریانهای میکرو • جریانهای میکرو، جریانهایی با شدت بسیار کم هستند که حداکثر جریان خروجی آنها کمتر 1 mA است. • این جریانها متشکل از پالسهای تک فازی و یا دوفازی • با فرکانس تحریکات حداکثر 10 Hz • چرخه کار حداکثر50% • گاهی اوقات از نام جریانهای میکرو برای اشاره به جریان مستقیم با شدت بسیار اندک و زمان کاربرد 24 الی 48 ساعت استفاده می‌شود.
بررسی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها Functional Electrical Stimulation یا FES • به معنای تحریکات الکتریکی عملکردی است • این نام اشاره به نوع خاصی از جریان نداشته بلکه به مورد استفاده بالینی اشاره می‌کند. • این نام بطور غلط برای معرفی نوعی جریان استفاده می‌شود.
