Menslievende professionalisering in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking

1. Intreerede Dr. PetriEmbregts lector Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking 4 juni 2009 Menslievende professionalisering in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking

2. Ze zijn de hele dag met je bezig Maar geen mens kijkt naar je om

3. Opbouw • Zorgverlening aan mensen met een verstandelijke beperking • Menslievende professionalisering • Competente professionals • Lectoraat zorg voor mensen met een verstandelijke beperking

4. Zorgverlening: uitgangspunten • Burgerschapsparadigma gelijkwaardigheid, emancipatie, autonomie & keuzevrijheid • Kwaliteit van bestaan beslissingen nemen, acceptatie en integratie in plaatselijke gemeenschap

5. Zorgverlening: ontwikkelingen • Grotere differentiatie aan zorgvragen afgestemd op het individu • Context afstemming: van residentiële 24-uurs voorziening naar lokale samenleving • Classificatiesysteem (AAMR; ICF): functioneren in context • Veranderingen in de organisatie & beleid van de zorg (o.a. Wmo)

6. Menslievende professionalisering • Consequenties ontwikkelingen in de zorg • voor menselijke verhoudingen • positie van beroepskrachten • Vermaatschappelijking: zelfstandig in de wijk wonen • Burgerschapsdenken: keuzevrijheid en autonomie

7. Menslievende professionalisering Burgerschapsdenken • beroep op status als rechtssubject (burger), keuzevrijheid en recht op zelfbeschikking • eenzijdig beroep op kiezen en beslissen • moeite met kiezen, beslissen & hulpvraag • afhankelijk, beperkt sociaal netwerk • bescherming & professionele begeleiding (casus)

8. Menslievende professionalisering Huidige oplossingsrichtingen • Vormgeving & toetsing van zorgaanbod protocollen, procedures en kwaliteitsmetingen • Positie & taakstelling van de professional • verrichtingen, face-to-face, antwoorden op hulpvragen, op afstand gezet • zorg & behandeling begeleiding & ondersteuning bij sociale participatie

9. Menslievende professionalisering • ‘Autonomie’ en ‘hulpvragen’ verhullen schrijnende ongelijkheid in zorgsituatie: kwetsbare medemens die zorgafhankelijk is, geen autonome klant • Menslievendheid: betrokkenheid en bereidheid om kunde en kennis iedere dag opnieuw aan te wenden voor wie dan ook

10. Menslievende professionalisering • Uitgangspunten van menslievende professionalisering: • aandacht (onderkennen zorg) • verantwoordelijkheid (aangesproken voelen) • competentie (kunnen omgaan met een vraag) • Kwaliteitsmetingen, protocollen, procedures krijgen waarde binnen menselijke betrekkingen

11. Competente professionals Competentie • Te ontwikkelen • Individuele vermogens Vermaatschappelijking • Samenwerking met andere actoren (woningcorporaties & buurtbewoners) • Omgaan met externe en interne netwerken: persoonlijke netwerkontwikkelaar voor de cliënt

12. Competente professionals

13. Verklaring gedragsperspectief “Rules of staff behaviour”: korte termijn wijkt af van lange termijn Lange termijn gedrag - sociale reinforcement - negeren- afname gedrag Korte termijn extinction burst – verbal reageren op gedrag

14. Verklaring cognitief perspectief Emotionele reacties hangen samen met verklaring die begeleiders aan gedrag geven Afgrijzen, angst, verdriet vermijden Model van Weiner: gedrag buiten controle van cliënt (medische reden) + hulp gedrag binnen controle van cliënt (bv intimidatie) - hulp

15. Waarom training? Incorrect handelen: • kennistekort • inaccurate “beliefs” • negatieve emotie Verandering mogelijk door training en coaching van professionals Meta-analyse: pakket van interventietechnieken, m.n. feedback combinatie klassikaal en coaching niet-cliëntgerichte effectiever dan cliëntgerichte

16. Competente professional Is een competente professional iemand die louter vaktechnische kwaliteiten laat zien, of juist iemand die ook zijn persoonlijke kwaliteiten in kan zetten?

17. Competente professionals • Vakkennis input handelen • Handelen vanuit een bepaalde attitude • Attitude: betrokkenheid, empathie, assertiviteit, integriteit, betrouwbaar en geïnteresseerd zijn • Attitude en handelen samen bepalen de relatie tussen begeleiders en cliënten medemenselijke relatie

18. Lectoraat: doelstelling & structuur Initiatief lectoraat: HAN & zorginstellingen Kennisinstituten & beroepspraktijk : uitwisseling kennis en gez. ontwikkeling van nieuwe inzichten en producten Inside out & outside in (SPH, Ped, IVS)

19. Lectoraat: onderzoekslijnen Fase I: Expliciteren van competenties • Welke competenties zijn nodig om in te spelen op veranderingen in de zorg zoals vermaatschappelijking? • En welke competenties zijn nodig om cliënten met bijzondere zorgvragen te begeleiden? Fase II: Trainings- en coachingstrajecten ontwikkelen ten behoeve van deze competenties

20. Lectoraat: Fase I Het expliciteren van competenties vanuit perspectief van cliënten en ouders Sociale netwerken in kaart brengen & netwerkanalyses vanuit perspectief van cliënten

21. Lectoraat: Fase II • Competentiegericht werken • Bewust begeleiden van complexe cliënt • Begeleiders in Beeld

22. Competentiegericht werken • Kennis, vaardigheden en attitude • Interventie bestaat uit basistraining, vervolgtraining en coaching, gericht op basisprincipes: • sluit aan bij de hulpvraag • richt je op wat goed gaat • activeer de cliënt • werk ontwikkelingsgericht • werk doelgericht en stapsgewijs • ga positief in op gewenst gedrag

23. Bewust begeleiden van complexe cliënt • Kennis, vaardigheden, attitude en persoonlijkheid • Interventie bestaat uit: • agressie management kennis & fysieke training • emotie-management bewust maken van eigen rol in de interactie • coaching-on-the-job individueel

24. Begeleiders in beeld • Kennis, vaardigheden en persoonlijkheid • Interventie bestaat uit: • EQuilibrium: EQ-i, feedback, individuele doelen, subgroepen • Videofeedback: EQ-i profiel koppelen aan omgaan met gedragsproblemen, feedback a.d.h.v. videomateriaal van cliënten en begeleiders

25. Tot slot • Menslievendheid: nieuwe mogelijkheden en inzichten Inzichten omzetten in gefundeerde interventies • Verrichtingen en handelen in omvattende kader van de medemenselijke relatie • Vanuit die relatie afstemmen op mogelijkheden & wensen • De mens achter de hulpvraag vanuit gezamenlijke betrokkenheid • Dankwoord voor uw betrokkenheid

26. Een professional die met je bezig is Kijkt oprecht naar je om