Download
1 / 30
E N D
Zbiory biblioteczne • W bibliotekach gromadzone są różnorodne zbiory, między innymi: książki, filmy na kasetach VHS oraz DVD, różne programy multimedialne, czasopisma. Zarówno wielkość, jak i różnorodność zbiorów bibliotecznych, powoduję, że bibliotekarz i czytelnik musi dysponować jakimś narzędziem, które będzie umożliwiało szybkie dotarcie do potrzebnego źródła informacji. • Takim aparatem pomocniczym jest katalog biblioteczny.
Czym jest katalog? • Katalog jest spisem dokumentów, obiektów, które należą do określonego zbioru. Spis ten uporządkowany jest według określonych zasad. na przykład - katalog samochodowy - katalog mody - itp.
Czym jest katalog biblioteczny? • Katalog biblioteczny jest spisem książek oraz innych zbiorów bibliotecznych, znajdujących się w danej bibliotece. Spis ten jest uszeregowany w określonym porządku i zawiera najważniejsze informacje o poszczególnych zbiorach bibliotecznych, zapisane na kartach katalogowych.
Karta katalogowa • Karta katalogowa zawiera: opis bibliograficzny dokumentu bibliotecznego, hasło, sygnaturę, nr inwentarzowy i znak klasyfikacji/symbol działu - książki lub innego dokumentu, znajdującego się w bibliotece.
Hasło • W katalogach możemy spotkać się z następującymi rodzajami haseł: • HASŁO AUTORSKIE – czyli nazwisko i imię autora • HASŁO TYTUŁOWE – czyli tytuł • Hasło jest tym elementem, zamieszczonym na karcie katalogowej, który brany jest pod uwagę podczas porządkowania kart katalogowych.
Rodzaje haseł HASŁO AUTORSKIRE (nazwisko i imię autora) • jest podstawowym hasłem w katalogach; • tylko w wyjątkowych sytuacjach hasło autorskie jest zastępowane hasłem tytułowym HASŁO TYTUŁOWE (tytuł dzieła) • jest stosowane w katalogu tytułowym; • jest także stosowane w innych katalogach w wyjątkowych sytuacjach, gdy: • autor książki jest nieznany (książka jest napisana anonimowo) • autorów książki jest więcej niż 3 • książka jest napisana pod redakcją naukową
Rodzaje katalogów • Katalogi formalne - katalog alfabetyczny - katalog tytułowy - inne katalogi (np. katalog ilustrowany, katalog kaset wideo, itp.) • Katalogi rzeczowe - katalog działowy - katalog systematyczny
Katalog alfabetyczny • zbiór kart katalogowych z opisem katalogowym wszystkich książek, które znajdują się w danej bibliotece; • karty katalogowe ułożone są alfabetycznie według hasła autorskiego (czyli nazwiska i imienia autora) – tylko w wyjątkowych sytuacjach wykorzystywane jest tu hasło tytułowe (czyli tytuł książki): 1) książka anonimowa; 2) praca napisana pod redakcją 3) praca zbiorowa, gdzie autorów danej książki jest więcej niż 3 • z katalogu alfabetycznego korzystamy, gdy znamy nazwisko i imię autora książki.
Katalog tytułowy • zbiór kart katalogowych z opisem katalogowym książek, które znajdują się w danej bibliotece; • karty katalogowe ułożone są alfabetycznie według hasła tytułowego (czyli tytułu książki); • z katalogu tytułowego korzystamy, gdy znamy tytuł książki lub początkowe wyrazy tytułu.
KATALOG ALFABETYCZNY karty katalogowe są ułożone alfabetycznie wg hasła autorskiego (nazwisko i imię autora); korzystamy z niego gdy znamy autora książki; korzystając z katalogu alfabetycznego możemy dowiedzieć się jakie książki danego autora znajdują się w danej bibliotece KATALOG TYTUŁOWY karty katalogowe są ułożone alfabetycznie wg hasła tytułowego (tytuł książki); korzystamy z niego, gdy znamy tytuł książki, ale nie znamy autora danego dzieła Porównanie katalogu alfabetycznego i katalogu tytułowego
Całość piśmiennictwa, znajdującego się w bibliotece szkolnej, można podzielić na dwa rodzaje: • literaturę piękną(czyli książki posiadające fabułę, akcję, fikcję literacką itp.) • literaturę popularnonaukową(czyli książki pomagające zdobywać wiedzę; książki zawierające wiadomości z określonej dziedziny wiedzy) • Ten podział wyznacza 2 rodzaje katalogów rzeczowych, znajdujących się w bibliotekach szkolnych: • katalog działowy • katalog systematyczny
Katalog działowy • dzieli literaturę piękną według treści książek; • do oznaczenia poszczególnych działów wykorzystywane są symbole literowe i dlatego mówimy, że katalog ten wykorzystuje klasyfikację literową; • w obrębie jednego działu kary katalogowe ułożone są alfabetycznie; • korzystamy z tego katalogu, gdy szukamy książki należącej do danego działu literatury pięknej, ale nie znamy autora książki;
Klasyfikacja literowa Bw – bajeczki, wierszyki B – baśnie, legendy P – powieści przygodowe F – powieści fantastyczne H – powieści historyczne Ob – powieści obyczajowe Prz – powieści przyrodnicze Pd – poezje, dramaty
Katalog systematyczny • dzieli literaturę popularnonaukową według dziedzin wiedzy; • Poszczególne działy oznaczane są cyframi i dlatego mówimy, że wykorzystuje ona klasyfikację dziesiętną (UKD - Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna); • w obrębie jednego działu tego katalogu karty ułożone są alfabetycznie; • korzystamy z tego katalogu, gdy szukamy książki z określonej dziedziny wiedzy, ale nie znamy autora, ani tytułu książki.
Kilka wiadomości o Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej • UKD dzieli piśmiennictwo na 10 działów podstawowych (głównych) – jest to podział I stopnia. • Każdy z działów głównych składa się z 10 poddziałów – jest to podział II stopnia. Z kolei każdy poddział składa się z kolejnych 10 poddziałów. • Taki układ pozwala na prędkie dotarcie do konkretnego działu.
0 – Dział ogólny 1 – Filozofia. Psychologia 2 – Religia. Teologia. Religioznawstwo 3 – Nauki społeczne. Prawo. Administracja 4 – (jest działem pustym i stanowi rezerwę UKD) 5 – Matematyka. Nauko przyrodnicze 6 – Nauki stosowane. Medycyna. Nauki techniczne. Rolnictwo 7 – Sztuka. Rozrywka. Sport 8 – Językoznawstwo. Nauka o literaturze. Literatura piękna 9 – Archeologia. Prehistoria. Geografia. Biografie. Historia Działy podstawowe (główne) UKD
Przykład rozszerzania działów UKD 5 – Matematyka. Nauki przyrodnicze 51 – Matematyka 511 – Teoria liczb 512 – Algebra ... itd. 52 – Astronomia 53 – Fizyka 54 – Chemia 55 – Geologia 56 – Paleontologia 57 – Nauko biologiczne 58 – Botanika 59 – Zoologia
KATALOGI FORMALNE karty katalogowe ułożone są tylko wg alfabetu; korzystamy z nich, gdy znamy autora książki (katalog alfabetyczny) lub gdy znamy tytuł książki (katalog tytułowy). KATALOGI RZECZOWE karty katalogowe podzielone są na działy, a w obrębie działu ułożone są alfabetycznie; korzystamy nich, gdy nie znamy autora ani tytułu książki, ale wiemy jaki gatunek książki poszukujemy, czyli o jakiej treści jest poszukiwana przez nas książka (katalog działowy) lub z jakiej dziedziny wiedzy dana książka ma być (katalog systematyczny) Porównanie katalogów
Karta czytelnika • Zawiera : • -imię i nazwisko osoby • -numer czytelnika np. 607 A • -numer wypożyczonej książki • -datę wypożyczenia • -datę zwrotu książki
Karta książki • Zawiera: • -autora i tytuł książki • -sygnaturę (np.. P- powieść przygodowa) • -numer inwentarzowy np. 20545 • -numer czytelnika, który wypożyczył daną książkę • -datę wypożyczenia i zwrotu książki
Sprawdzenie wiadomości • Znajdujące się w katalogu alfabetycznym karty katalogowe ułożone są ............................... • Znajdujące się w katalogu rzeczowym karty katalogowe podzielone są na .......................... • Jeśli znamy autora, korzystamy z katalogu ...................... • Jeśli nie znamy autora książki, ale wiemy z jakiej dziedziny wiedzy/o jakiej treści jest poszukiwana przez nas książka, korzystamy z katalogu ........................... • Wyróżniamy 2 rodzaje katalogów rzeczowych: ........................ ................... i ............................. ................................... • Poszczególne działy w katalogu działowym oznaczone są symbolami .............................. i dlatego ów podział nazywany jest klasyfikacją literową. • Poszczególne działy w katalogu systematycznym, oznaczone są symbolami ........................ ........................ .........................., które dzielą piśmiennictwo na .......... działów, oznaczanych cyframi od ......... do .........
Odpowiedz na pytania: 1.Aby w bibliotece skorzystać z katalogu rzeczowego trzeba znać a) tematykę książki b) tytuł książki c) wydawcę książki d) nazwisko autora 2. W książce „Morze w malarstwie polskim” zamieszczono reprodukcje obrazów o tematyce morskiej. Chcąc upewnić się, czy ta książka znajduje się w bibliotece, należy sprawdzić w: a) katalogu rzeczowym b) spisie książek o malarstwie c) spisie reprodukcji malarskich d) katalogu alfabetycznym 3.Co decyduje o kolejności umieszczenia informacji o książce w katalogu alfabetycznym? a) imię autora b) nazwisko autora c) tytuł woluminu d) nazwa wydawnictwa Pytania z testów
Poprawne rozwiązanie • Znajdujące się w katalogu alfabetycznym karty katalogowe ułożone są alfabetycznie. • Znajdujące się w katalogu rzeczowym karty katalogowe podzielone są na działy. • Jeśli znamy autora książki, korzystamy z katalogu alfabetycznego . • Jeśli nie znamy autora książki, ale wiemy z jakiej dziedziny wiedzy/o jakiej treści jest poszukiwana przez nas książka, korzystamy z katalogu rzeczowego • Wyróżniamy 2 rodzaje katalogów rzeczowych: katalog działowy i katalog systematyczny. • Poszczególne działy w katalogu działowym oznaczone są symbolami literowymi i dlatego ów podział nazywany jest klasyfikacją literową. • Poszczególne działy w katalogu systematycznym, oznaczone są symbolami Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej, które dzielą piśmiennictwo na 10 działów, oznaczanych cyframi od 0 do 9.
