440 likes | 1.13k Views
HİRŞUTİZM’de MONOTERAPİ Ercan M Aygen E rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hast. ve Doğum AD, Reproduktif Endokrinoloji ve İVF Ünitesi. Hirşutizm; Kadın vücudunun androjen bağımlı bölgelerinde fazla miktarda terminal kılların bulunması.
E N D
HİRŞUTİZM’de MONOTERAPİErcan M AygenErciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hast. ve Doğum AD, Reproduktif Endokrinoloji ve İVF Ünitesi
Hirşutizm; Kadın vücudunun androjen bağımlı bölgelerinde fazla miktarda terminal kılların bulunması. • Toplumda etkilenen reprodüktif dönem kadının oranı % 5-10 civarındadır.
Hirşutizm nedenleri • PKOS • İdiyopatik hirşutizm • Kongenital adrenal hiperplazi • Androgen-sekrete eden adrenal veya ovarian tümör
Tedavi 1-Genel prensipler - Varsa altta yatan hastalığın tanı ve tedavisi -Obezite tedavisi 2-İlaç tedavisi -Adrenal supresyon -Ovariyan supresyon -Anti-androgen tedavi -insulin rezistansı tedavisi 3-Kozmetik tedavi 4-Eğitim ve psikoterapi 5-Kombine tedaviler
Klinik cevap için en az 6 - 9 ay tedavi gereklidir.
İlaç Tedavisi -Adrenal supresyon -Ovarian supresyon -Anti-androgen tedavi -insulin rezistansı tedavisi
Oral Kontraseptif Ajanlar • Hirşutizm tedavisi sırasında ilk seçenektir. • LH ovarian androgen • SHBG Free testosterone • Ayrıca adrenal androjen üretimini de baskılarlar
Drospirenon • OKS ajanlarda progesteron olarak kullanılan spironolakton analogudur • Progesteronun antiandrogenik ve antimineralokortikoid özelliklerine sahiptir • Androgenik, estrogenik, glukokortikoid aktivitesi yoktur.
Drospirenon 17 a -spirolakton derivesi progestin olan drospirenone içeren OK lerin hirşutizmde kullanımı ile ilgili çalışmalar yetersiz ve veriler de çelişkilidir. Guido M. J Clin Endocrinol Metab. 2004 Jun;89(6):2817-23. Palep-Sing M. J Fam Plann Reprod Health Care. 2004 Jul;30(3):163-5. Ibanez L. Hum Reprod. 2004 Aug;19(8):1725-7
Drospirenon • 3 mg drospirenone 25 mg spiranolakton veya 1 mg CPA aktivitesine eşittir. • 52 genç kadın ( 18 PCOS 34 İH) Drsp/EE • SHBG testosteron ( serbest ve total) • Hirşutizm • 91 hasta; Drsp/EE CPA/EE kadar etkili Gregoriou O. Gynecol Endocrinol 2008:24;220-223 Peytavi UB Dermatologic Therapy 2008: 21;329-339 Batukan C Gynecol Endokrinol 2007:23;38-44
İlaç Tedavisi -Adrenal supresyon -Ovarian supresyon -Anti-androgen tedavi -insulin rezistansı tedavisi
Anti-androgen tedavi 1. Spironolakton 2. Siproteron Asetat 3. Flutamid 4. Finasterid (5- Redüktaz İnhibitörü)
Spironolakton • Aldosteron ve androjen antagonisti • Doza bağlı olarak 5 redüktaz aktivitesi gösterir • Androjen sentezi inhibisyonu • Hirşutizm’de tedavi doz aralığı 50-200 mg/gün dür
Spironolakton Yan etkiler 1- Diurezis 2- Gastrointestinal yan etkiler (20%) - Bulantı - Kusma - Diare - Abdominal rahatsızlık
3- Nörologik yan etkiler (%20) - Somnolans - Mental konfüzyon - Başağrısı - Vertigo 4- Memelerde gerginlik (high dose % 40) 5- Düzensiz menses (polimenore: %70) 6- Hiperkalemi
Spironolakton 1- Emniyetlidir 2- Önemli yan etkisi yoktur 3- Etkilidir
Siproteron asetat • 17-OHP derivesi steroidik anti-androgen • Testosterone ve DHT reseptörlerine bağlanır • LH sekresyonu inhibisyonu ile ovaryan testosteron üretimini azaltır • Ticari olarak 35 g EE+ 2 mg CPA kombinasyon olarak bulunur
Siproteron asetat Menstruel düzensizlik Kilo alma Ödem Libido azalması Başağrısı Kusma Hepatotoksisite Yorgunluk Memelerde dolgunluk Yan etkiler
Flutamid Non-steroid, periferik androgen antagonisti
Flutamid - Yan etkiler 1- Kuru cilt 2- Libido azalması 3- Bulantı - kusma 4- Karaciğer toksisitesi - Anormal transaminaz seviyesi - Kolestatik sarılık - Hepatik nekroz - Hepatik ensefalopati
Flutamid Etkilidir Kc toksisitesi yapabilir Pahalıdır
Finasterid * 5 -redüktaz inhibitörü * Testosteronun DHT’a konversiyonunu inhibe eder * Testosteron sekresyonuna etkisi yoktur
19.1 20.3 27.2 31.5 36 38.4 41.3
Spironolakton vs plasebo 6 ay, 100 mg spironolakton 6 çalışmadan ikisinde kıl gelişiminde anlamlı azalma Farquhar C. Cochrane Database Syst Rev 2001 (4):CD000194.
Dianette + placebo Dianette + 20 mg CPA Dianette + 100 mg CPA CPA: day 1-10 Dozlar benzer iyileşme sağladı. CPA 2 mg yüksek dozlar kadar etkili Barth JH. Clin Endocrinol (Oxf). 1991 Jul;35(1):5-10.
Finasterid Otuzbeş kadın 1 yıl 5 mg finasterid ile tedavi FG skoru %45 düştü İyi tolere edilir, önemli yan etkisi yok 52 kadın bir yıl süreyle izlenmiş; 2.5 ve 5 mg finasterid 6 ve 12. aylarda hirşutizm skorunda anlamlı düşüş Düşük doz finasterid yüksek doz kadar etkili Bayram F. Exp Clin Endocrinol Diabetes 1999. Bayram F Eur J Endocrinol 2002 Oct;147(4):467-71.
İdiyopatik Hirşutizm Ginera+CPA (12.5 mg/gün, 10 gün) Ginera+Finasterid (5 mg/gün) Ginera+Spironolakton (100 mg/gün),12 ay tedavi Tedavi sonuçları benzer Lumachi F, Rondinone R. Fertil Steril 2003.
Diane 35 vs finasterid 42 hasta, 9 ay tedavi Diane 35 daha etkili Y. Şahin. J Endocrinol Invest 1998.
Maliyet analizi Bir aylık tedavi Spironolakton 100 mg : $14 EE+ CPA : $7 EE+ Dspr :$8 Finasterid 5 mg : $24 2.5 mg : $12 Flutamid 250 mg : $36 125 mg : $18
Antiandrojenler teratojenik potansiyele sahiptir (Erkek fetusda ambiguous genitalia?) Antiandrogenler yeterli kontrasepsiyonla kullanılmalı.
İlaç Tedavisi -Adrenal supresyon -Ovarian supresyon -Anti-androgen tedavi -insulin rezistansı tedavisi
İnsülin Hassaslaştırıcı Ajanlar • Metformin, thiazolidinedion’lar bu gruptadır • Adrenal ve ovaryan androjen üretimini azaltırlar, SHBG düzeyinde artışa Gn sekresyonunda düzelmeye yol açarlar.
Topical eflornithin • Eflornithine kıl follikülünde matriks hücre proliferasyonunu regüle eden, kıl büyüme fizyolojisinde rol alan ve androjenler tarafından modüle edilen bir enzim olan ornitin dekarboksilazın irreverzibl inhibitörüdür • Sistemik absorbsiyon yok denecek kadar azdır. Kaşıntı ve kuru cilt başlıca yan etkisidir • Eflornithine fasiyal hirşutizmin topikal tedavisi için lisans almıştır. Balfour JA. Topical eflornithine. Am J Clin Dermatol 2001.
Topical eflornithin • Kısa süreli plasebo kontrollü çalışmalarda, eflornithine 15% krem fasial kıllanması olan kadınlarda hirsutizmi önemli derecede azaldığı görüldü. • Tedavi bırakılınca kıllar hemen yeniden büyümeye başladı. Balfour JA. Topical eflornithine. Am J Clin Dermatol 2001.
Sonuçlar 1. Düşük doz (2 mg/gün) CPA yüksek doz (50 mg/gün) kadar etkilidir. Düşük doz daha ekonomiktir. 2. CPA+EE veya Dspr+EE hirşutizmde ucuz, etkili ilk tedavi seçeneğidir
Sonuçlar 3. Flutamidin karaciğer toksisitesi unutulmamalıdır. 4. Düşük doz finasterid ve flutamid yüksek dozlar kadar etkilidir.