200 likes | 304 Views
Medische Datavisualisatie Van 3D scans naar beelden. prof. dr. Alex Telea. Department of Mathematics and Computer Science University of Groningen, the Netherlands. www.cs.rug.nl/svcg. Medische visualisatie: overzicht. patiënt in scanner. 3D scandata. 3D beeld. Doel.
E N D
MedischeDatavisualisatieVan 3D scans naarbeelden prof. dr. Alex Telea Department of Mathematics and Computer Science University of Groningen, the Netherlands www.cs.rug.nl/svcg
Medische visualisatie: overzicht patiënt in scanner 3D scandata 3D beeld Doel • gegeven een patiënt, produceer een realistisch 3D beeld van de weefsels erin • beeld kan gebruikt worden voor diagnose, pre-operatieve planning, … • beeldvorming: 2-stappenproces • acquisitie van de 3D scan zelf met behulp van een scanner (scanning) • Constructie van het 3D beeld vanuit de 3D scan (visualisatie) www.cs.rug.nl/svcg
Scanningstechniek patiënt in scanner 3D scandata 3D beeld Doel • gegeven een patiënt, produceer een realistisch 3D beeld van de weefsels erin • beeld kan gebruikt worden voor diagnose, pre-operatieve planning, … • beeldvorming: 2-stappenproces • acquisitie van de 3D scan zelf met behulp van een scanner (scanning) • Constructie van het 3D beeld vanuit de 3D scan (visualisatie) www.cs.rug.nl/svcg
Toepassingen: Forensische studies 2D X-ray (Röntgen) foto 3D scan visualisatie • beide beelden laten fracturen van botstructuur zien • 2D beeld: minder goed zichtbaar, relatieve positie van botten hard te begrijpen • 3D beeld: details goed te zien en plaatsen in de context • nuttig bij posttraumatische analyses www.cs.rug.nl/svcg
Toepassingen: Preoperatieve planning 2D X-ray foto (voor operatie) 3D beeld (voor operatie) 3D beeld (na operatie, met metaalstaaf) • Helpt chirurgen in het • herkennen van het type trauma • bepalen van de exacte plek van interventie • minimaliseren van de interventieomvang en duur www.cs.rug.nl/svcg
Toepassingen: Neurochirurgie hersenscan met tumor (in blauw) hersenscan met tumor (rood) en slagaderen (blauw) hersenscan met tumor (blauw) en zenuwbanen • Helpt chirurgen in het • herkennen van de exacte locatie van de tumor • plannen van de chirurgie zodat belangrijke hersenstructuren vermeden worden www.cs.rug.nl/svcg
Toepassingen: Functionele hersenstudie hersenactivatie gebieden testpersoon in scanner doet een activiteit (bvb tekst lezen) • helpt neurowetenschappers in het • Bepalen van welke hersenregio’s verantwoordelijk zijn voor bepaalde activiteiten • Beter begrijpen van de werking van de hersenen www.cs.rug.nl/svcg
Toepassingen: Anatomie hart zenuwbanen (echt beeld) zenuwbanen (3D scan) schouder (botstructuur) zenuwbanen (illustratief beeld) • helpt geneeskundestudenten in het • beter begrijpen van de (menselijke) anatomie www.cs.rug.nl/svcg
Toepassingen: For fun 3D full-body scan 3D scan van een plant • helpt informatica-onderzoekers in het verder ontwikkelen van betere visualisatiealgorithmes www.cs.rug.nl/svcg
Scanningstechniek – 2D X-ray bron fotoplaat straling oud X-ray apparaat eerste X-ray foto (1985) X-ray acquisitie (1945) • X-ray (Röntgen) fotografie • X-ray bron geplaatst achter patiënt • fotogevoelig plaat geplaatsr voor patiënt • plaat registreert, op elk punt, de weefseldichtheid langs de straal die dat punt raakt • lage dichtheid (bvb lucht): plaat wordt wit • hoge dichtheid (bvb botten): plaat wordt zwart • Produceert 2D beelden van weefselstructuur www.cs.rug.nl/svcg
Scanningstechniek - 3D 3D scanner 2D plakken (slices) 3D scan volume • 3D scanning (Computer Tomography – CT) • X-ray bron draait om patiënt heen • meerdere (100..500) plaatjes opgenomen vanuit verschillende hoeken • Plaatjes worden geassembleerd in een 3D scan volume (kubus) • Waarden in de 3D scan • laag: lage weefseldichtheid • hoog: hoge weefseldichtheid Hoe kunnen we dit 3D volume visualiseren? www.cs.rug.nl/svcg
Simpele transparantie • teken elk 2D plakje in de 3D scanvolume (van achteren naar voren) • maak de plakjes transparant op basis van de data • Lage waarden = lage dichtheid = hoge transparantie • Hoge waarden – hoge dichtheid = lage transparantie zwart-wit visualisatie (lage waarden = zwart + transparant, hoge waarden = wit + ondoorzichtig) gebruik ook kleur (lage waarden = blauw, hoge waarden = rood) Resultaten niet makkelijk te interpreteren www.cs.rug.nl/svcg
Volumevisualisatie • neem elk pixel p van het scherm • trek een straal (lijn) loodrecht op het scherm door de datavolume D • meet de datawaarden op elk punt langs de straal in de volume • converteer elke waarde tot een kleur en een transparantie • tel de kleuren en transparanties op • Teken de resulterende kleur op de pixel p • produceert heel realistische resultaten • de ‘kunst’ is om de conversie van waarden naar kleuren en transparantiegoed te doen (!) www.cs.rug.nl/svcg
Van waarden naar kleuren+transparantie • Eerstevoorbeeld: Hardeweefsels • Berekenmaximumwaardewlangs de straal • Tekenw met grijswaarden • w is laag: zwart • w is hoog: wit • Hoofd CT visualisatie • wit= lage dichtheid (lucht) • zwart = hoge dichtheid (bot) • Grijs = andere weefsels • Goed, maar geen 3D gevoel • (schaduwen, diepte, …) www.cs.rug.nl/svcg
Van waarden naar kleur+transparantie • Tweede voorbeeld: X-ray simulatie • Bereken gemiddelde waarde langs een straal • Teken deze met grijswaarden (laag=zwart+transparant, hoog=wit+ondoorzichtig) • Hetzelfde als een X-ray! • Minder contrast dan bij de hard-weefsel instellingen… Gemiddelde dichtheid Hard weefsel Diffusion tensor: measured by a technique called DT-MRI (diffusion tensor magnetic resonance imaging)
Van waarden naar kleur+transparantie • Derdevoorbeeld: Oppervlakken • kieseenwaardew van interesse (bvb: dichtheid van bot) • loop over de waardenulangselkestraal • alsu=w, teken met eengegevenkleur, zondertransparantie • anders, tekenniets (transparantie=maximaal) • Toont het oppervlakvan weefsel met dichtheidw Botstructuur Hart + bloedvaten
Belichting • voegt extra realisme toe aan de visualisatie • 3D dieptebeterteonderscheiden zonder belichting met belichting (1) met belichting (2) www.cs.rug.nl/svcg
Van waarden naar kleur+transparantie • Gebruiker ‘tekent’ een grafiek van een functie y=f(x) • x as: kleurenwaarden voor bepaalde dichtheidswaarden (van laag naar hoog) • y as: transparantiewaarden (van volledig transparant naar ondoorzichtig) ontransparant kleuren transparant lage waarden hoge waarden kleuren+transparantiegrafiek resultaat
Voorbeelden 3D volumevisualisatie toepasbaar ook buiten medisch gebied • Elektrisch veld dichteid in molecuul • Autoonderdeel • Plant • Vis (d) (c) www.cs.rug.nl/svcg
Software • 3D volumevisualisatie is heel rekenintensief! • versnelling door middel van moderne (programmeerbare) grafische kaarten • gebruikers kunnen visualisaties assembleren van voorgemaakte ‘componenten’ • visueel programmeren • eenvoudig te gebruiken zelfs door de non-experts MeVisLabvisualisatie-tool (www.mevislab.de) • visueelprogrammeren • professioneleresultaten • open-source • Windows, Linux, Mac OS X • Wordtgedemonstreerd in depraktischesessie Bedankt voor jullie interesse! www.cs.rug.nl/svcg