ŻYJĘ BEZ RYZYKA

1. v 2.0 ŻYJĘ BEZ RYZYKA Większa świadomość to mniejsze ryzyko zakażenia wirusem HIV. Opracował: Filip Woźniak kl. IIIa Gimnazjum nr 10 im. Jana Pawła II w Rybniku.

2. Co to jest HIV? Wirus HIV (mikrofotografia scanningowa). Model wirusa HIV.

3. Co oznacza skrót HIV, AIDS? • HIV to skrót angielskiej nazwy Human Immunodeficiency Virus (Ludzki Wirus Nabytego Zespołu Upośledzenia Odporności). • AIDS to skrót angielskiej nazwy Acquired Immune Deficiency Syndrom (Zespół Nabytego Upośledzenia Odporności).

4. Odkrycie wirusa • Wirus został odkryty w 1983 przez L. Montagniera z Instytutu Pasteura w Paryżu. • Rok później niezależnie amerykański naukowiec R. Gallo z National Cancer Institute w Bethesda, w stanie Maryland, również odkrył wirusa.

5. Sposoby przenoszenia HIV Wirus przenosi się wyłącznie przez płyny ustrojowe: krew, spermę, mleko matki, a więc na przykład podczas: - kontaktów seksualnych, - zabiegów medycznych wykonywanych za pomocą skażonych narzędzi.

6. Czy HIV to AIDS? • Nie, to nie to samo. Wirus HIV osłabia nasz system odporności aż do jego zniszczenia. Wirus może przez wiele lat dokonywać uszkodzeń w systemie immunologicznym, zanim osoba zakażona zacznie chorować na AIDS. Osoba żyjąca z HIV może mieć dobre samopoczucie i nie wiedzieć nawet o tym, że jest zakażona. Wirus HIV, jeżeli osoba nie przyjmuje leków, mnoży się w organizmie i systematycznie niszczy układ odporności, co wiąże się z rozwinięciem pełnoobjawowego AIDS.

7. Jak zapobiegać? • Najważniejszym elementem pomagającym zmniejszyć ryzyko zakażenia jest wzrost poziomu wiedzy na temat HIV/AIDS oraz promowanie modelu rodziny opartej na wzajemnym szacunku, zaufaniu, miłości, tolerancji, otwartości i wierności. Taka postawa zmniejsza bowiem ryzyko wciągnięcia w narkomanię oraz nieodpowiedzialne zachowania intymne, tak młodzieży, jak i dorosłych. • W jakiejkolwiek sytuacji ryzykownej należy pamiętać o:

8. - wykonywaniu jakichkolwiek zabiegów chirurgicznych w legalnych, profesjonalnych gabinetach lub placówkach posiadających wysterylizowany sprzęt lub wykorzystujących tylko narzędzia jednorazowego użytku; - w kontaktach seksualnych zabezpieczeniem jest prawidłowo użyta prezerwatywa.

9. Jak dochodzi do skażenia? W jaki sposób HIV przenosi się z jednej osoby na drugą? • Podczas stosunków seksualnych bez zastosowania zabezpieczenia w formie prezerwatywy. • Przez przedostanie się zakażonej krwi innej osoby do naszego krwioobiegu. Dzieje się tak często, gdy strzykawki i igły są wykorzystywane wielokrotnie albo podczas transfuzji krwi, szczególnie w krajach, gdzie zapasy krwi nie zostały przebadane na obecność HIV (w Polsce całe zapasy krwi przebadane są na obecność HIV), a najczęściej przez używanie zakażonych strzykawek w celu aplikacji narkotyków. • Podczas wykonywania zabiegów. Wszelkie narzędzia wykorzystywane do przekłuwania skóry (tatuaż, akupunktura oraz usuwanie owłosienia), jeśli są zanieczyszczone świeżą krwią, mogą stanowić drogę przenoszenia HIV. • W czasie ciąży, podczas porodu lub karmienia piersią przez matkę zakażoną HIV. W CODZIENNYCH, SPOŁECZNYCH KONTAKTACH ZAWODOWYCH, JAK I TOWARZYSKICH NIE MA RYZYKA ZAKAŻENIA SIĘ HIV!

10. Co zrobić, jeśli doszło do kontaktu z wydzieliną mogącą zawierać HIV? - Jeżeli doszło do przekłucia skóry, należy dobrze umyć zranioną okolicę wodą i mydłem (przy braku wody można użyć płynów do mycia rąk np. na bazie alkoholu 60-90%). - Jeżeli na skórze znajduje się krew, niezależnie od tego, czy skóra jest skaleczona (czy są na niej zmiany typu otarcia itp.) należy umyć ją dobrze wodą i mydłem. - Jeżeli skażone są oczy, należy przepłukać oczy delikatnie, lecz dokładnie, wodą lub 0,9% NaCl przy otwartych powiekach. - Jeżeli krew dostanie się do ust, należy ją wypluć i przepłukać jamę ustną wodą kilkanaście razy.

11. Mity Mit pierwszy:HIV i AIDS dotyczy wyłącznie środowisk patologicznych, narkomanów, homoseksualistów. FAŁSZ! Nie możemy już mówić o grupach wysokiego ryzyka, a jedynie o ryzykownych zachowaniach, ponieważ każda osoba podejmująca ryzykowne zachowanie - na przykład uprawiająca seks bez prezerwatywy lub wykonująca tatuaż w niewłaściwych warunkach - naraża się na zakażenie HIV. Pamiętajmy więc, że człowiek będący nosicielem wirusa HIV to nie musi być narkoman, prostytutka ani homoseksualista. Każdy z nas może być zakażony w wyjątkowych okolicznościach! Nosiciele wirusa HIV to tacy sami ludzie jak my.

12. Mit drugi:Wirusem HIV można zakazić się przez podanie ręki. FAŁSZ! HIV nie przenosi się przez dotyk, ślinę czy pot. Nie można się także zakazić przez kasłanie ani wspólne jedzenie. Przebywanie w towarzystwie osób zakażonych, mieszkanie pod wspólnym dachem nie niesie ryzyka zakażenia. Nie można zakazić się HIV poprzez używanie wspólnych szklanek, sztućców, ręczników, wspólne kąpiele w basenie lub korzystanie ze wspólnej wanny czy sedesu. Mit trzeci:Komary przenoszą HIV. FAŁSZ! Mimo badań nie stwierdzono, by HIV był przenoszony przez owady.

13. Mit czwarty:Pigułki antykoncepcyjne zabezpieczają przed HIV. FAŁSZ! Jedynym środkiem antykoncepcyjnym zabezpieczającym przed zakażeniem jest obecnie prawidłowo użyta prezerwatywa. Mit piąty:Można się zakazić przez głęboki pocałunek. FAŁSZ! Nie ma możliwości, by zakazić się wirusem HIV przez głęboki pocałunek, chyba że w ślinie jest widoczna świeża ilość krwi. Mit szósty:Testować się powinny tylko osoby tzw. ryzyka, np. narkomani. FAŁSZ! Każdy, kto kiedykolwiek w życiu podjął choć jedno ryzykowne zachowanie: niezabezpieczony prezerwatywą kontakt seksualny czy przyjęcie narkotyków drogą dożylną niesterylnym sprzętem, powinien się przetestować. Można żyć z wirusem przez wiele lat, nic o tym nie wiedząc, nie mając żadnych objawów.

14. HIV i AIDS w liczbach LUDZIE ZAKAŻENI HIV (z 2000 roku) 1-Ameryka płn. 45000 2-Ameryka śr. 60000 3-Ameryka płd. 150000 4-Europa i Azja zach. 250000 5-Azja wsch. 130000 6-Afryka płn. 80000 7-Azja płd. 780000 8-Afryka płd. 3800000 9- Australia i Nowa Zelandia (niewidoczne na mapie) 500 1 5 4 7 6 2 3 8 9

15. HIV i AIDS w Polsce 1986-2003

16. HIV i AIDS w Polsce do końca 2004 roku Zarejestrowano: - 9147 zakażeń HIV, - 1535 zachorowań na AIDS, - 722 osoby zmarły, - każdego roku wykrywa się 550 do 655 zakażeń, - szacuje się, że zakażonych jest około 20-30 tysięcy osób.

17. Gdzie szukać pomocy? • Krajowe Centrum ds. AIDS - Adres: ul. Samsonowska 1, 02-829 Warszawa - Telefony: (0-22) 6418301 6410705 6413336 - Faks: (0-22) 6412190 - E-mail: aids@aids.gov.pl - Strona web: www.aids.gov.pl

18. Bibliografia • Strony internetowe: - www.kobietaahiv.pl - www.aids.org.pl - www.mz.gov.pl - news.bbc.co.uk - www.tppu.org - www.abc.net.au - www.kobieta.byc.pl - www.stampamedica.it • Inne źródła: - Wielka Encyklopedia A-Z, Prószyński i S-ka. - L. Orzechowska – Ulbrych, Scenariusz do zajęć na temat HIV i AIDS. - Dziennik Zachodni, listopad 2006. - Biblioteka obrazów programu Microsoft Office 2000. - Gość Niedzielny, listopad 2006. - Duszpasterskie wyzwanie wobec AIDS i narkomanii, OTTOMANIUM.

19. Gimnazjum nr 10 im. Jana Pawła II ul. Karola Miarki 64 44-203 Rybnik Prezentację wykonał Filip A. Woźniak pod nadzorem pedagoga szkolnego p. Katarzyny Kunat oraz higienistki p. Gabrieli Piechaczek W prezentacji wykorzystano utwór muzyczny "Oxygen" - Jean-Michel Jarre’a. Rybnik 2007 Konkurs „Żyję bez ryzyka”.