140 likes | 405 Views
Effaith penderfyniadau gwleidyddol ar yr Iaith Gymraeg. Deddfau Uno (1536-42). Lleihad yn y nifer o siaradwyr Cymraeg uwchben y dosbarth gweithiol (agwedd) Hawliau cyfreithiol ddim ar gael trwy gyfrwng y Gymraeg
E N D
Deddfau Uno (1536-42) • Lleihad yn y nifer o siaradwyr Cymraeg uwchben y dosbarth gweithiol (agwedd) • Hawliau cyfreithiol ddim ar gael trwy gyfrwng y Gymraeg • Dosbarth cymdeithasol ac iaith yn berthynas sydd yn cael sylw mawr wrth drafod ieithoedd lleiafrifol
Deddf Llysoedd Cymru (1942) • Newid agwedd tuag at yr iaith • Cyfieithydd yn gallu cael ei ddefnyddio os ydy’r unigolyn o dan anfantais i barhau yn Saesneg • Cost yn cael ei dalu gan yr unigolyn (dosbarth cymdeithasol) • Pŵer deddfu
Deddf Addysg (1944) • Addysg cyfrwng Gymraeg • Hawliau cyfartal i’r dosbarthiadau cymdeithasol • Y rheini sydd wedi’u haddysgu sydd yn dueddol o ddringo ysgol y dosbarthiadau cymdeithasol (y gwrthwyneb i’r Deddfau Uno yma)
Deddf Iaith (1967) • Yr hawl i’r Gymraeg gael ei ddefnyddio yn y llysoedd • Ymchwil yn dangos bod iaith sydd yn cael ei ddefnyddio'r rheini sydd yn uchel yn y gymdeithas neu mewn llywodraeth yn iaith sydd yn ffynnu* *Schmidt, Political theory and language policy. 2006. In Ricento, T. An Introduction to Language Policy.Blackwell Publishing 2006.
Deddf Iaith (1993) • Y Saesneg a’r Gymraeg i gael hawliau cyfartal yn y sector gyhoeddus • Bwrdd yr Iaith Gymraeg
Refferendwm (1997) • Newid mawr i Gymru • Ffydd ddiwylliannol • Arwain i sefydlu ‘r Cynulliad Cenedlaethol
Llywodraeth Cymru (1999) • Step fawr tuag at hunanlywodraeth i Gymru • Term llywodraethu 4-5 mlynedd • Corff democrataidd
Iaith Pawb (2003) • Statws swyddogol i’r Saesneg a’r Gymraeg • Strategaeth ddwyieithog • Ymrwymiad i greu gwell cymhwysedd deddfwriaethol • Comisiynydd Iaith
Cymru’n Un (2007) • Llafur a Phlaid Cymru • Y ffordd ymlaen i’r Gymraeg • ‘The Welsh language belongs to everyone in Wales as part of our common national heritage, identity and public good.’
Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011 • O ganlyniad i Cymru’n Un (2007) • Comisiynydd yn cymryd lle Bwrdd yr Iaith • Y Gymraeg yn rhan o’n treftadaeth a’n hunaniaeth genedlaethol • Moderneiddio’r fframwaith cyfreithiol
Comisiynydd y Gymraeg (2012) Mae swyddogaethau Comisiynydd y Gymraeg yn cynnwys: • hybu defnyddio'r Gymraeg • hwyluso defnyddio'r Gymraeg • gweithio tuag at sicrhau nad yw'r Gymraeg yn cael ei thrin yn llai ffafriol na'r Saesneg drwy osod dyletswydd ar rai sefydliadau i gydymffurfio â safonau’n ymwneud â’r Gymraeg • cynnal ymholiadau i faterion sy'n ymwneud â swyddogaethau'r Comisiynydd • ymchwilio i ymyrraeth â rhyddid unigolyn i ddefnyddio'r Gymraeg http://www.welshlanguagecommissioner.org/Cymraeg/Pages/Hafan.aspx
Camau gwleidyddol • Statws • Dosbarth cymdeithasol • Y gyfraith • Addysg • Dysgu Cymraeg fel ail-iaith • Awdurdodau lleol • Mentrau Iaith (ariannu gan awdurdodau lleol) • Cymunedau
Effaith penderfyniadau gwleidyddol ar yr Iaith Gymraeg Suzanne Lewis