340 likes | 814 Views
PROBLEMLİ BEBEKLERDE ANNE BEBEK ETKİLEŞİMİ. Dr. Asibe ÖZKAN, PhD İstanbul Anadolu Kuzey Kamu Hastane Birliği Siyami Ersek Hastanesi Sağlık Bakım Hiz . Müdürü. 3. Ulusal 2. Uluslar arası Ebelik Kongresi-2013. En kıymetli varlığımız nedir?. TOPLUMLARIN EN DEĞERLİ VARLIĞI=İNSAN.
E N D
PROBLEMLİ BEBEKLERDE ANNE BEBEK ETKİLEŞİMİ Dr. Asibe ÖZKAN, PhD İstanbul Anadolu Kuzey Kamu Hastane Birliği Siyami Ersek Hastanesi Sağlık Bakım Hiz. Müdürü 3. Ulusal 2. Uluslar arası Ebelik Kongresi-2013
TOPLUMLARIN EN DEĞERLİ VARLIĞI=İNSAN SAĞLIKLI AİLE SAĞLIKLI TOPLUM
ANNE BEBEK ETKİLETİŞİMİ • Doğum sonu ilk günlerde başlayan anne-bebek etkileşimi daha sonraki gün/ay ve yıllarda oluşacak anne-bebek ilişkisinin temelini oluşturur. • Annenin bebeği algılaması ile başlayan bu etkileşim doğum öncesi dönemde başlayıp doğum ve doğum sonu dönemde de devam etmektedir. İletişimi etkileyen faktörlerden en önemlisi bebeği SAĞLIĞI’ dır.
Problemli bebek annesi sağlıklı bir bebek doğuramamaktan dolayı bir başarısızlık ve güvensizlik içinde olabilir, bebeği ile etkileşime girmeyi reddedebilir. Kendine güvende azalma ve beklentilerinin karşılanmaması bebeğin negatif algılanmasına neden olabilir . • Yapılan çalışmalarda problemli bebeği olan annelerin, bebeklerine daha geç dokundukları, onu görmeyi geciktirdikleri ve kucaklarına geç aldıkları, bebeklerinin kendilerinin olduğunu algılamakta zorluk çektikleri ve annenin bebeğini term bebeğe göre negatif algıladığı belirtilmektedir. • Problemli bebeklerin gereksinimlerini ifade etme yollarının zayıf olmasının da anne ile bebek arasında olumsuz yönde etkileşime neden olduğu bilinmektedir. Balcı S. İlk Kez Doğum Yapan Annelerin Bebeklerini Algılama Durumları, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi 1997. Korkmaz Z Primipar Annelerin Bebeklerini Algılama Durumu, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü 2003. Youngkin E Q, Davis M S. PostpartumCare: Women’shealth a primarycareclinicalguide, ThirdEdition, PearsonPrenticeHall 2004: 643.
Anne bebek ilişkisinin niteliği; bebeğin büyüme ve gelişmesine katkısı oldukça önemlidir. Annenin bebeğine ilişkin algıları pozitif yönde gelişmez ise anne hem kendisinin hem de bebeğinin sağlığını riske atacaktır. Normal bebek bakımı ve beslenmesi yavaşlayacağı veya gecikebileceğinden bebeğin büyümesi yavaşlayacak ve gecikecektir. • Bu nedenle annenin yenidoğanı algılaması belirlenerek, anne bebek ilişkisi için risk yaratan durumlar erken evrede tespit edilip, aralarındaki etkileşim bağları güçlendirilebilir. Görak G. Yenidoğan Hemşireliğinde Etik, Temel Neonatoloji ve Hemşirelik İlkeleri, Nobel Tıp Kitabevi 2002;31-40. Mercer R T, Ferketich S L. Maternal-InfantAttachment of ExperiencedandInexperiencedMothersDuringInfancy, NursRes 1994; 43: 344-51
Anne bebek etkileşiminin gelişiminde en önemli konumda olan EBE anne ve bebeklere zaman ayırarak bebeğin davranışları, bu davranışları annelerin nasıl yorumlayacağı nasıl tepki vereceği konusunda destekleyici, danışmanlık edici ve eğitici rolde olmalıdırlar.
AYNI ORTAMDA • IUGR • Prematüre • Gastroşizis • Sarılık • Apne
Yenidoğan Yoğun Bakım Üniteleri Yatış Deneyiminin anne ve yenidoğan bebek üzerine etkileri
İlgi eksikliği ve mutsuzluk • Uyku düzensizliği, • Suçluluk, • Yorgunluk, • Dikkat eksikliği, • İştah kaybı, • Düşük özgüven, • İsteksizlik • Değersizlik duygusu • İntihar düşüncesi Bebeklerinin sağlığını ve gelişimini tehdit eder •Bakım eksiklikleri •Önem taşıyan etkinliklerde isteksizlik •Sağlık hizmetine ulaşmada sorunlar •Bebekte huzursuzluk, sık ağlama, uyku problemleri •Daha ‘zor bebek’ •Sinirli ve hiperaktif çocuk •Düşük okul başarısı
Problemli bebek (preterm, anomolili vs) • Sağlık hizmeti gereksinimi hastanede yatıs, • Anne-baba stresi, Maternal Depresyon, Kırılgan Çocuk Sendromu
KULLANILAN ÖLÇEKLER Edinburgh Doğum Sonrası Depresyon Ölçeği (EPDS) • 10 soruluk, tarama anketi • ≥ 13 skor; depresyon Kırılganlık Ölçeği (ModifiyeForsyth) • Annelerin erken süt çocukluğu döneminde kırılganlık algıılarını ölçmede geçerli • ≥ 10 skor; kırılgan çocuk AileStresÖlçeği (Parental Stress Involuntary-Short Form, PSI-SF) • 36 soruya indirgenmiş kısa form • Stres, anne bebek iletişimde zorluk ve bebekle ilgili zorluk şeklinde üç ana stres alanı • Alınan puanın yüksekliği ters olarak stresin azlığını ifade eder.
SONUÇ Yaşamın erken döneminde anne, baba ve çocuğun birbirlerinden ayrılması ALGILAMAYI/BAĞLANMAYI /İLETİŞİMİ olumsuz şekilde etkileyebilir.
AİLE-BEBEK MERKEZLİ BAKIM • Tıbbi ve etik konularda dürüst işbirliği • Bilgi edinme ve vizitlere katılma hakkı • Bebekleri için ileri tedavi konusunda karar verme hakkı • Doğum öncesi değerlendirme • Ağrıyı azaltma • Bebek için uygun ortam • Tedavi etkinliği ve güvenilirliği • Bebeğin bakımında rol almaları • Düzenli uzun dönem takipler • Sekelli olarak takip edilecek bebeklerin ihtiyaçları
PROBLEMLİ BEBEKLERDE • Sık emzirme, • Bakımına katılım saglama, • Kanguru bakımı, • Gelişimsel bakım • Maksimun EBELİK takibi ve danışmanlığı, • Ebelik eğitiminin parçası
TEŞEKKÜRLER, 2013, ÖZKAN