„ Rady nieco starszego tłumacza ”

1. „Rady nieco starszego tłumacza” Prowadzący: Jan Janicki „BOPOL” ZUT Jan Janicki jannajpl@poczta.fm

2. I. Warunki jakie musi spełniać dobry tłumacz Tłumacz musi: • znać doskonale język docelowy tłumaczenia • znać bardzo dobrze język źródłowy • posiadać znajomość dziedziny z jakiej wykonuje tłumaczenie • posiadać umiejętność obsługi komputera i korzystania z programów pomagających w pracy • zachować bezwzględną tajemnicę Tłumacz musi się stale doszkalać.

3. II. Organizacja stanowiska pracy tłumacza • odpowiednie biurko do ustawienia komputera oraz odpowiednie, ergonomiczne siedzisko zapewniające ochronę kręgosłupa • komputer z odpowiednio dużym i dobrym monitorem • prawidłowe oświetlenie stanowiska zapobiegające powstawaniu wad wzroku • dobry dostęp (w zasięgu ręki) do pomocy i słowników W trakcie pracy należy stosować przerwy. Należy dbać o oczy. Tutaj godne polecenia jest stosowanie kropli tzw. sztucznych łez. Należy pamiętać też o kręgosłupie. Komputer jest źródłem promieniowania elektromagnety-nego o dużym natężeniu. Muszą zwrócić na to uwagę zwłaszcza przyszłe mamy, będące w pierwszym okresie ciąży do 4-go miesiąca.

4. III. Zalety i wady pracy tłumacza Zalety: • praca z reguły na miejscu, w domu oprócz tłumaczy np. kabinowych • praca nienormowana • odpowiedzialność tylko za siebie • szeroki kontakt z ludźmi • kontakt z różnymi dziedzinami, tematami i sprawami związanymi z tłumaczeniami • stały rozwój, stykanie się z nowościami

5. III. Zalety i wady pracy tłumacza Wady: • praca siedząca, niewymagająca ruchu • praca szkodliwa szczególnie dla narządu wzroku oraz kręgosłupa • praca stresująca z powodu: • nieregularnego napływu lub braku zleceń • nadmiaru zleceń i napiętych terminów • napotykania na trudności podczas tłumaczenia • odpowiedzialności za przetłumaczony tekst • różnych obaw i niepewności, czy np. tekst nie zostanie odrzucony lub w ogóle zapłacony • itd.

6. IV. Wydajność tłumacza Należy przyjąć, że tłumacz jest w stanie przetłumaczyć 1 stronę tekstu w ciągu godziny, co odpowiada około 1800 znakom. W przeliczeniu na 8-godzinny dzień pracy daje to 168 stron w miesiącu. Założenie takie należy przyjmować do wykonania kalkulacji za wykonywaną pracę.Trzeba pamiętać również o tym, że do tej normy należy zaliczyć także czas uruchomienia komputera, wypakowania pliku, rozliczenia zlecenia , napisania i wysłania rachunku.

7. V. Obliczenie rzeczywistej ceny za wykonywane tłumaczenie Do rozważań przyjęto stawkę 25 zł/stronę. Przy tak przyjętych założeniach oznacza to również wysokość wynagrodzenia brutto tłumacza za godzinę pracy. Przyjmujemy również, że osoba, o której mowa zajmuje się wyłącznie tą dziedziną działalności, a więc płaci podatki, ZUS, ponosi wszystkie powstałe koszty oraz nie przekracza nominalnego czasu pracy w miesiącu.

8. V. Obliczenie rzeczywistej ceny za wykonywane tłumaczenie

9. V. Obliczenie rzeczywistej ceny za wykonywane tłumaczenie W miesiącu kwoty te wynoszą odpowiednio 1830,00 zł lub 2335,00 zł. Odpowiedź na to, czy taka kwota jest zadawalająca pozostawiam Państwu.

10. VI. Pozyskiwanie zleceń przez tłumacza Zlecenie można otrzymać: • z biura tłumaczeń: • stała współpraca z jednym lub dwoma tłumaczami (tzw. tłumacz strategiczny) • przekazywanie wiadomości o możliwości udzielenia zlecenia poprzez portal internetowy np. Globtra do szerszej społeczności tłumaczy i wybór jednego oferującego z reguły najniższą cenę • zwracanie się do tłumaczy znajdujących się w bazie komputerowej i również wybór osoby spełniającej określone oczekiwania

11. VI. Pozyskiwanie zleceń przez tłumacza • od firmy lub klienta indywidualnego: • wyszukanie tłumacza na portalu internetowym, w książ-ce telefonicznej, wykazie tłumaczy lub w inny sposób i następnie udzielenie zlecenia Przeważającą część zleceń uzyskuje się poprzez biura tłu-maczeń. Firmy z reguły nie chcą wchodzić w bezpośrednią współpracę z tłumaczem, zwłaszcza jeśli tekst ma być tłu-maczony jednocześnie na kilka języków lub jeżeli tłumaczeń w danym przedsiębiorstwie jest dużo. Bezpośrednia współ-praca z firmą jest jednak nieco lepsza chociażby z uwagi na bliższy kontakt.

12. VII. Triki stosowane przez biura tłumaczeń Zdarza się, że biuro wybiera taniego i słabego tłumacza, a następnie przetłumaczony tekst przekazuje do sprawdze-nia osobie doświadczonej oferując określoną stawkę za sło-wo, z reguły też niezbyt wysoką. W sumie cena za wykona-ną pracę jest niska, co ma znaczenie szczególnie w przy-padku tekstów o większej objętości. Zdarza się, że biuro ustala z tłumaczem cenę ryczałtową w oparciu o określoną liczbę stron do wykonania, a na-stępnie dosyła jeszcze jakieś dodatkowe fragmenty z uwa-gą, że to też należy do zlecenia, a klient wcześniej o tym zapomniał, dopiero dosłał, a ceny zmienić już nie można lub nie wypada podjąć dodatkowych rozmów.

13. VIII. Teksty próbne • Często biura tłumaczeń przed nawiązaniem współpracy wymagają wykonania tłumaczenia tekstu próbnego. Nie należy godzić się na tłumaczenie treści stanowiących okre-śloną całość np. jakieś umowy lub deklaracji zgodności. Tekst próbny nie może w zasadzie przekraczać 250 słów i powinien obejmować rożne dziedziny. W przypadku tłuma-czeń technicznych tekst próbny powinien dotyczyć np. urządzeń elektrycznych, zasilania w energię elektryczną, maszyn do wytwarzania określonych produktów, instalacji grzewczych i np. wodociągowych.

14. VIII. Teksty próbne Poniżej podany został przykład tekstu próbnego jednego z niemieckich biur tłumaczeń: Sehr geehrter Herr Janicki, wie vor wenigen Tagen besprochen, erhalten Sie angehängt eine Datei mit einer Zusammenstellung von Texten aus unterschiedlichen Gebieten, die in unserem Hause bearbeitet werden. Ich bedanke mich vorab für Ihre baldige Bearbeitung und möchte mich auch noch für das sehr angenehme und aufschlussreiche Telefonat bedanken. Mit besten Grüßen XXX-XXXCTO GmbH Erika Mxxx

15. VIII. Teksty próbne Tekst: (branża elektryczna)Eine der Sicherungen aus der Sicherungsreihe ist herausgesprungen; schalten Sie die Sicherung wieder ein. Das Netzschütz für den Hauptantrieb ist abgefallen.Schutzeinrichtungen, wie Netzschutz, Sekundärschutz, Geräteschutz, Anlagenschutz, dürfen nicht manipuliert oder umgangen werden.(branża mechaniczna)Die komplette Anlage darf nur an den dafür vorgesehenen (grün gekennzeichneten) Anschlagpunkten angehoben werden. Wird ein Gehänge verwendet, ist darauf zu achten, dass die Anlage beim Anheben waagrecht bleibt.

16. VIII. Teksty próbne (branża hydrauliczna)Vor dem Einschalten sind Absperrhähne an der Plungerpumpe so zu stellen, dass nach dem Einschalten der Doppelplungerpumpe Wasser auf jeden Fall sofort gefördert und nicht intern umgepumpt wird. Die Plungerpumpe wird unabhängig vom Wahlschalter Betriebsart ausschließlich von Hand mit den Bedienelementen der Fernbedienung betätigt. Förderdruck und -menge werden bei laufender Plungerpumpe gemäß nachstehenden im Abschnitten eingestellt.(sterowanie) Nach dem Einschalten der Anlage erscheint das Menü Betriebsanzeige auf dem Display des Bedientableaus. Störungen werden Menü Fehlermeldungen und akustisch durch eine Signalhupe angezeigt.

17. VIII. Teksty próbne (sterowanie) Nach dem Einschalten der Anlage erscheint das Menü Betriebsanzeige auf dem Display des Bedien-tableaus. Störungen werden im Menü Fehlermeldungen und akustisch durch eine Signalhupe angezeigt.(proces obróbki) Die Betriebsart ist nur für nachstehende Bearbeitungsfälle zugelassen:Erkennen und Vermeiden von Kollisionsstellen, welche bei geschlossenem Arbeitsraum nicht erkennbar sind.Teilbearbeitung eines komplexen Einzelwerkstückes (keine Serienfertigung), die bei geschlos-senem Arbeitsraum nicht einsehbarKontrolle und Optimie-rung der Oberflächenqualität bei Einzelwerkstücken (Finish-bearbeitung). Bearbeitung nicht einsehbarer Bereiche an Werkstücken mit z.B. großen Toleranzschwankungen (Gus-steil). Manuelles Zuführen von besonderen Schmiermitteln. (198 wyrazów + tekst różnorodny, ale wcale nie taki łatwy)

18. VIII. Teksty próbne Hallo Herr Janicki, da es in den vergangenen Wochen sehr hektisch war, kom-me ich leider erst jetzt dazu, zu Ihrer Probeübersetzung Stellung zu nehmen. Wir freuen uns Ihnen mitteilen zu können, dass von neutraler Stelle, die Übersetzung unter dem Aspekt „fehlender Kontext“ im Wesentlichen als gut bewertet wurde. Das bedeutet, dass ihre Daten ab sofort allen Mitarbeitern unseres Hauses zur Verfügung gestellt werden. Mit besten Grüßen XXX-XXXXXCTO GmbH Erika Mxxx

19. VIII. Teksty próbne Tekst próbny jednego z polskich biur tłumaczeń: Dzień Dobry Panu,Jakiś czas temu kontaktowałam się z Panem w sprawie ewentualnych tłumaczeń z j. niemieckiego za pomocą Tradosa dla naszego klienta w Niemczech. W załączeniu przesyłam Panu materiał do tłumaczenia próbnego. Jeśli byłby Pan zainteresowany i znalazłby Pan czas na próbne tłumaczenie na najbliższy poniedziałek/wtorek - bardzo proszę.W przypadku ewentualnych pytań, proszę o kontakt. PozdrawiamAnna NxxxxBiuro TłumaczeńXXXXA-XXXTul. Marszałkowska 00-545 Warszawa

20. VIII. Teksty próbne Tekst: 1. "Vertrauliche Informationen" im Sinne dieser Vereinbarung sind alle während der Dauer dieser Vereinbarung zwischen den Partnern in mündlicher oder schriftlicher Form ausgetauschten technischen und nicht-technischen Informationen, schriftlichen Unterlagen, Zeichnungen, Pläne, Spezifikationen, Betriebsgeheimnisse, Methoden, Formeln, Programme sowie ausgetauschtes Know-how, soweit diese Informationen als geheimhaltungsbedürftig bezeichnet sind, oder sonst bei Anwendung verkehrsüblicher Sorgfalt zu erkennen ist, daß an der Geheimhaltung dieser Informationen Interesse besteht.

21. VIII. Teksty próbne 6. Der Empfänger wird seinerseits die vertraulichen Informationen innerhalb seiner Organisation nur denjenigen Personen offenlegen, die durch die Zielsetzung dieser Vereinbarung davon Kenntnis erlangen müssen. Er wird diese Personen über die in dieser Vereinbarung ausgeführte Verpflichtung unterrichten und sie verpflichten, die Bestimmungen dieser Vereinbarung zu beachten, wobei Dritte im Sinne dieser Vereinbarung auch nicht mit der Sache betraute Mitarbeiter sind, 12. Diese Vereinbarung tritt im Zeitpunkt der Unterzeichnung durch beide Partner in Kraft und endet 3 Jahre nach Inkrafttreten. (548 wyrazów + jednolity tekst) I tutaj kontakt z tym biurem się urwał. Nigdy nie było żadnego odzewu ani propozycji współpracy.

22. IX. Wymagania biura tłumaczeń w stosunku do tłumacza Biura tłumaczeń wymagają lub żądają: • podania wszystkich danych osobowych, numeru telefonu, adresu e-mail • podania sprzętu, oprogramowania i narzędzi jakimi się dysponuje przy tłumaczeniu • podania ceny za stronę, słowo lub wiersz i powtarzające się fragmenty tekstu • i czasami różnych takich mniej potrzebnych rzeczy jak np. trybu dostępu do internetu, numeru dowodu osobistego, nazwy banku i numeru konta bankowego, siedziby właściwego US, czy działalność tłumaczeniowa jest zajęciem głównym, czy ubocznym itd.

23. IX. Wymagania biura tłumaczeń w stosunku do tłumacza • podpisania dokumentu zobowiązującego do zachowania tajemnicy (niem. Verschweigungspflicht) • podpisania tzw. lojalki, tj. dokumentu, w którym tłumacz zobowiązuje się, że nie podejmie indywidualnej współpracy z klientem w okresie np. 3 lat od momentu zakończenia zlecenia • wysokiej jakości pracy i dotrzymywania terminów

24. X. Otrzymanie zlecenia Zlecenia nadchodzą z reguły drogą elektroniczną. Po otrzymaniu zlecenia należy: • potwierdzić nadejście e-maila. Wystarczy krótka forma np.: Ok.!MfGJJ • utworzyć nowy folder i odpowiednio go nazwać np. 270310BT X • przenieść plik z załącznika do foldera i rozpakować go • otworzyć plik i natychmiast zapoznać się z treścią dokumentu, zapisać ewentualnie uwagi dotyczące np. rozszyfrowania skrótów • dokonać analizy ilościowej tekstu np. za pomocą Tradosa • ustalić ze zleceniodawcą termin wykonania oraz cenę i wyjaśnić ewentualne niejasności

25. X. Otrzymanie zlecenia: • zapisać najlepiej w kalendarzu w danym dniu, dokładne dane dotyczące pliku (godzina nadejścia, tytuł, nadawca oraz rozmiar tekstu) z uwagi na możliwość awarii sprzętu komputerowego. Jest to również pomocne przy rozliczaniu różnych drobnych zleceń. • ustalić cenę i termin • wykonać kopie robocze np. 2x (jedną do wykonywania tłumaczenia oraz drugą do kontroli postępu robót)

26. XI. Ustalanie terminów wykonania zlecenia • Dotrzymanie terminu wykonania zlecenia jest, obok zachowania standardów jakościowych, podstawowym kryterium oceny i wartości tłumacza. Właściwe ustalenie terminu pozwala na osiągnięcie wysokiej jakości tłumaczenia. • Przy ustalaniu terminu wykonania zlecenia należy brać pod uwagę wydajność. Przeważnie wszystkie tłumaczenia są na „wczoraj” albo „tak szybko jak jest to tylko możliwe”. • Przy ustalaniu daty oddania pracy należy zawsze przyjmować pewną rezerwę na nieprzewidziane sytuacje.

27. XI. Ustalanie terminów wykonania zlecenia • W przypadku wystąpienia okoliczności uniemożliwiających wywiązanie się z terminu należy niezwłocznie połączyć się z biurem. • Częstym błędem jest żądanie przez biuro tłumaczeń zakończenia zlecenia w piątek na godz. 15. Należy wtedy zadać pytanie: a co z tym tłumaczeniem będzie robił klient przez sobotę i niedzielę?

28. XII. Duże tłumaczenia • Przez tłumaczenia duże należy rozumieć teksty obejmujące kilkaset stron. Ma to swoje zalety i wady. Do zalet należy zaliczyć: • ciągłość i pewna stabilność pracy w dłuższym przedziale czasowym • pewna wygoda tłumaczenia polegająca na stosowaniu np. tego samego lub podobnego nazewnictwa • Do wad należy zaliczyć: • tłumacz staje się tzw. aktorem jednego serialu • istnieje obawa utraty innych zleceniodawców • istnieje obawa, że w przypadku jednorazowej dużej kwoty wynagrodzenia nie zostanie ona zapłacona

29. XII. Duże tłumaczenia • W takim przypadku należy postępować następująco: • ustalić ilość stron tłumaczonych w okresie tygodnia np. nie mniej niż 35 stron. Ważne jest tu stwierdzenie „nie mniej”. • ustalić tryb wystawiania faktur częściowych np. 2 razy w miesiącu. Wtedy może wystąpić co najwyżej tzw. syndrom niezapłacenia ostatniej raty. • Przed przyjęciem zlecenia dobrze jest sprawdzić rzetelność biura.

30. XIII. Współpraca z biurami tłumaczeń i innymi podmiotami zlecającymi tłumaczenia • Tłumacz nie jest żadnym Alleswisser. Ma prawo do pewnych braków wiedzy lub doświadczenia w wąskiej dziedzinie. • biura tłumaczeń są zobowiązane do udzielania wszelkiej pomocy osobie wykonującej tłumaczenie, chodzi tu np. o rozszyfrowanie różnych skrótów • tłumacz w przypadku wątpliwości powinien zwracać się o ich wyjaśnienie, nie należy się tego wstydzić i traktować jako braków w wiedzy • również w przypadku zagrożenia terminu wykonania pracy należy zwrócić się do biura odpowiednio wcześniej

31. XIV. Formy plików do tłumaczeń Tłumacz otrzymuje najczęściej pliki w postaci dokumentu: • Word • PDF • Excel • lub ich kombinacje np. plik Excel i PDF. Zdarza się, że w plikach Excel w kolumnach obok siebie znajdują się teksty w różnych językach np. niemieckim i angielskim, co nieco ułatwia tłumaczenie. Pliki PDF należy konwertować na dokumenty Worda. Trudność tłumaczenia pliku Excel polega na tym, że w polu znajduje się tylko jeden wyraz np. grau i w zasadzie nie wiadomo, czy powinien być tłumaczony jako szary, szara lub szare. Jeżeli nieco wcześniej tłumaczyliśmy słowo Kabel wówczas można się spodziewać, że odnosi się to właśnie do tego słowa.

32. XV. Korzystanie z zasobów internetu podczas tłumaczenia Podczas tłumaczenia można korzystać z pomocy znajdujących się w internecie. Są to np.: • słowniki (ogólne i specjalistyczne) • Wikipedia i podobne encyklopedie lub poradniki • podobne tłumaczenia np. karty charakterystyki materiałów niebezpiecznych • różne portale np. Poradnia językowa Wydziału Polonistyki UW, Rada Języka Polskiego, itd.

33. XV. Korzystanie z zasobów internetu podczas tłumaczenia Zdarza się, że do znaczenia treści jakiegoś słowa trzeba dochodzić okrężną drogą. Nie ma np. bezpośredniego odpowiednika w tłumaczeniu DEPL, ale jest DEEN. Trzeba wówczas próbować i szukać pośrednio na drodze ENPL. Czasami przynosi to rezultaty. W tym miejscu chciałbym zwrócić uwagę na sensowność odprowadzania 1% podatku dla organizacji lub instytucji, która wspiera tłumacza w pracy.

34. XVI. Współpraca i pomoc między tłumaczami Tłumacze reprezentujący różne specjalności czy dziedziny powinni ze sobą współpracować, np. bardzo dobre efekty można uzyskać w przypadku utworzenia pary: tłumacz techniczny – tłumacz przysięgły. W różnego rodzaju instrukcjach obsługi pojawiają się fragmenty nie mające z techniką nic wspólnego, np. Ogólne warunki sprzedaży i dostawy (AGB) i to wcale nie musi być tłumaczone przez tłumacza technicznego. Za wykonanie takiego tłumaczenia tekstu można zapłacić lub rozliczyć się w inny sposób np. ilością znaków lub słów, które zostaną przetłumaczone na rzecz tego drugiego tłumacza w przyszłości.

35. XVII. Współpraca z fachowcami w danej dziedzinie przy tłumaczeniu Dobrze jest zapewnić sobie pomoc fachowca z danej dziedziny przy tłumaczeniu np. inżyniera elektryka, informatyka, budownictwa itd. W przypadku wątpliwości, wieloznaczności danego wyrażenia można zwrócić się do takiej osoby i uzyskać wyjaśnienie.

36. XVIII. Jakość tekstów źródłowych Jakość tekstów źródłowych pozostawia często dużo do życzenia. Są one często pisane niechlujnie. Teksty pisane są przez różne osoby bywa, że posługujące się dialektem miejscowym lub gwarą warsztatową. W Niemczech ukazała się książka - „Kampf der Blähung” Wie man Anleitungen verständlich schreibt – , której autorem jest Matthias Schulz. Musi to stanowić problem skoro powstają publikacje na ten temat.Niemcy często uciekają w tekście do języka angielskiego. Spotyka się nawet przypadki, kiedy jedna część słowa jest niemiecka i druga - angielska. Często mamy do czynienia z przeniesieniem znaczenia słowa na inny przedmiot lub czynność albo z rozszerzeniem znaczenia np. słowa Fakten i Haus.

37. XVIII. Jakość tekstów źródłowych Przykład takiego tekstu niemieckiego:Spaltanlage MSS 1250 mit elektrischer Rollenschere, Positioniersteuerung und Abwickelhaspel AH1250K5 Fakten:??? Bandeinlaufbreiten: von 200 mm bis 1.250 mm Materialdicken: Stahl bis 1,25 mm (400 N/mm2) Abmessungen: L x B x H 1.250 x 2.050 x 1.220 mm Gewicht: ca. 1.020 kg Vorschubgenauigkeit:+/-0,5 mm/ 3.000 mm Länge Vorschubgeschw.: max. 22 m/min. regelbar Antrieb: 400 Volt, 3-ph., 1,1 kW-Bremsmotor zum Spalten, 0,75 KW-Bremsmotor für Quertrennung

38. XVIII. Jakość tekstów źródłowych A jak przetłumaczyć taki kwiatek: Eis Kreation "Glückselige Kindheit"

39. XIX. Ocena pracy tłumacza Tekst po tłumaczeniu powinien trafić do innej osoby, która w wyważony i rozumny sposób dokona jego weryfikacji (zasada tzw. drugiej pary oczu). Jest to zgodne z PN EN 15038, która jest pierwszą normą jakościową dotyczącą branży tłumaczeniowej. Chodzi tutaj o zapewnienie pewnych wysokich standardów.

40. XX. Przykład tłumaczenia mechanicznego Witaj, kochanie Chrismas Day is coming soon! Czy martwić się nie ma czasu, aby wybrać prezenty dla rodziny i przyjaciół? Proszę tu ubuy-shop.com, otrzymasz oryginalnych produktów i resonable cen w drzwi z fastesd czasu. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o naszych produktach, skontaktuj się z nami. Ciesz się szczęśliwa zakupy tutaj! Z poważaniem

41. XX. Przykład tłumaczenia mechanicznego Hello,dear Chrismas Day is coming soon! Are you troubled with no time to choosing the gifts to your family and friends? Please come here ubuy-shop.com , you will get the genuine products and resonable price in door with the fastesd time.  If you want learn more about our products,please contact us.  Enjoy a happy shopping here! Sincerely yours