Parkinson hastalığı

1. Parkinson hastalığı Beyinde nigrostrial dopaminerjik yolağın nöronların sayıca azalmasına bağlı olarak bazal gangliyonlardaki dopaminin azalması sonucu gelişen idiyopatik hast. Akinezi ve bradikinezi Çizgili kaslarda rijidite İstirahat halinde oluşan tremorlar Postural instabilite ve yürüme güçlüğü

2. Patoloji subsitantia nigranın pars kompaktasındadır • Toksik oksijen radikallerinin ve hidrojen peroksid oluşumunda artma • Nöron membran lipid peroksidasyonunun artması • Demir metabolizmasının bozulması • İntrasellüler kalsiyum metabolizmasının bozulması

3. İlaç tedavisi • Parkinson hastalığının tedavisinde ilaçlar belirlisıra ile uygulanır • Erken dönemde ilaç verilmez • Biraz daha ilerlemiş olgularda (selejin, antikolinerjik ilaçlar veya amantadin) • Hastalık ilerlemişse (levodopa veya levodopa- dopa dekarboksilaz inhibitörü)

4. Dopaminerjik etkinliği artıran ilaçlar • Levodopa beyinde dopamin düzeyini yükseltmek amacıyla verilir • Dopamin prekürsörüdür • Levodopa kan beyin engelini aşar (dopa dekarboksilaz enzimi tarafından dopamine çevrilir) • Ağız yolundan alınır. Mide-barsak kanalından tam absorbe edilir. Levodopa barsak çeperi ve kc. Geçişi sırasında dopamine dönüşür • Bundan dolayı uygulanan dozun çok azı kan beyin engelini aşar • Dopa dekarboksilaz inh. İlaçlarla birlikte alındığında beyine geçen fraksiyon artar

5. Kullanılışı: parkinson hastalığında isteğe bağlı hareketlerde mevcut kısıtlılığıdüzeltir • Tremor ise geç düzelir • İlacın dozu hastanın gereksinimine göre bireyselleştirilmelidir • Levodopa ile tedavinin ilk 2 yılında ilaç etkili daha sonra giderek azalır( hastalığın ilerlemesi, agonist ilaçların uzun süre kullanılması postsinaptik D2 reseptör sayısının azalmasına

6. Tek başına artık nadiren kullanılır • Kombine levodopa müstahzarları (karbidopa, benserazid, metildopa) • Yan tesirleri; • Gastrointestinal bozukluk • Kardiyovasküler yantesir • İstek dışı anormal hareketler(diskineziler) ekseriya bacak, el ve dil yüz ağız kaslarında görülür ençok koreiform diskinezi şeklinde olurlar, • Diskineziler doza bağımlıdır. Dozun azaltılması diskineziyi azaltır • Mekanizması belli değil

7. Cevapta fluktasyonlar, tedavinin ilk yılından sonra ortaya çıkan doz sonu akinezisi on-off şeklinde • Psişik tesirler • Kontrindikasyonlar, psikozlar dar açılı glokom,aktif peptik ülser ve maling melanom

8. Etkileşimler • Pridoksin (levodopanın periferde dekarboksilasyonunu artırarak santral etkiyi azaltır • MAO inh.ile alındığında hipertansif kriz • Rezerpin ve nöroleptikler levodopanın santral etkisini antagonize eder • Antikplinerjikler absorbsiyonunu azaltır

9. Bromokriptin mezilat dopamin D2 reseptörleri aktive etmek süretiyle dopaminerjik etki yapar • Levodopanın kontrendike olduğu hastalarda tek başına veya kombine kullanılır • Etkinliği kısmen sinir ucundan salıverilen dopamin etkinliğini artırmak suretiyle olur • Levodopa almakta olan hastalara bromokriptin verileceği zaman levodopa azaltılır • Amantadin veya antikolinerjik verilecekse onların dozunun azaltılması gerekmez

10. Lizurid • Postsinaptik D2 reseptörlerigüçlü şekilde aktive eder • Ayrıca serotonin reseptörlerinide aktive eder • Mide barsak kanalından abs.edilir kc. İlk geçişte inaktive olur • Tek başına veya levodopa ile birlikte kullanılır

11. Diğer ergot türevleri • Pergolit mezilat • D2 ve D1 reseptörleri aktive eder • Kabergolin levodopa ile kombine kullanılır • Ropinirol sentetik dopamin D2 agonisti • Bütün dopaminerjik ilaçlar tedaviye küçük dozlarda başlanmalı alınan yanıta göre artırılır • Tedavi kesileceginde doz azaltılarak kesilmelidir

12. Amantadin influenza A virüsünün çeşitli suşlarına karşı profilaktik olarak kullanılır parkinsonda dopaminerjik sinir uçlarından dopamin salıverilmesini artırmak ve re-uptake azaltmak suretiyle yapar • Diğer dopamin agonistti pribedil ve apomorfin (D1 ve D2 reseptör stimülanı)

13. Selejin • MAO B enziminin selektif ve irreversibl inhitörü • Parkinson hast. İlerlemesinde rol oynayan dopaminden oluşan serbest oksijen radikallerini azaltarak etki göstermektedopaminerjik sinir uçlarında dopaminin MAO ile oksidatif deaminasyonu hidrojen peroksit ve diğer oksijen radikallerini oluşturur • Selejinin MAO B inh. Etmesi oksidan stresi ve bu oluşumu yavaşlatır

14. Entakapon • Beyinde ve periferde dopaminin KOMT ile inaktivasyonunu engeller. • Levodopa ve dopa dekarboksilaz kombinasyonu ile stabilize edilemeyen yada doz sonu akinezisi olan hast verilir • KOMT selektif inh.diger ilaç tolkapon, • Hepatotoksitesi nedeniyle terk edilmiştir

15. Santral etkili antikolinerjikler • Atropin ve skopolamin • Santral etkili antikolinerjikler SSS geçenler (nikotin, fizostigmin, ) rijiteyi azaltmada tremor üzerinde olduğunda daha az etkili • Kognitif fonksiyon bozukluğu yapma olasılıkları düşük genç hast. Tercih edilir • En fazla biperidin(akineton), triheksifenidil (artena) • Antihistaminikler en sık difenhidramin

16. Diğerleri trisiklik antideprasanlar • E vitamini • Cerrahi tedavi

17. Diğer hareket bozuklukları • Distoniler • SSS de lezyonuna bağlı gelişen çizgili kas tonusundaki bozukluk • Tedavide antikolinerjikler(trheksifenidil) • Esansiyel tremor • Ekstremiteler, parmaklar, baş çene ağız göz nisbeten ufak amplitütlü titreşimler tedavide beta blokörler

18. Kore • Öngörülmeyen bir şekilde meydana gelen kısa süreli düzensiz istem dışı hareketler • Bütün bir ekstremiteyi ilgilendiriyorsa batizmus • Nöroleptik ilaçlar

19. Tikler • Kısa süreli istem dışı hareketler • Tedavi nöreleptikler • Myoklonuslar • Şıçrama şeklinde istem dışı hareketler • Tedavi fenitoin primidon, barbitüratlar