380 likes | 727 Views
HOOFDSTUK XVII: Functionele groepen op basis van tweede- en derdeperiode-elementen. Mc Murry: pagina 649-658 pagina 892-931. Zuurgekatalyseerde epoxide opening. ethyleenglycol (1,2-ethaandiol). ethyleenoxide. een trans 2-halocylohexanol X = F, Br, Cl of I.
E N D
HOOFDSTUK XVII: Functionele groepen op basis van tweede- en derdeperiode-elementen Mc Murry: pagina 649-658 pagina 892-931
Zuurgekatalyseerde epoxide opening ethyleenglycol (1,2-ethaandiol) ethyleenoxide een trans 2-halocylohexanol X = F, Br, Cl of I XVII.1 Ringopeningsreacties van epoxides (Mc Murry: p 649-654) Bereiding cfr. Hfdst XV
mechanisme Hoog SN1 carbokationkarakter in de transitietoestand
Aanval van Grignardreagentia butylmagnesium bromide 1-hexanol Basegekatalyseerde epoxide opening Methyleen cyclohexaanoxide 1-hydroxymethyl cyclohexanol
mechanisme geen aanval hier Typische SN2 reactie met aanval van het nucleofiel op de sterisch minst gehinderde plaats.
verharding: einde van keten 2 vernette ketens midden van keten 1 Bisfenol A Epichloorhydrine “prepolymeer”
XVII.2 Thiolen en sulfides (Mc Murry: p 655-658) ethaanthiol cyclohexaanthiol m-mercaptobenzoëzuur dimethylsulfide methyl fenyl sulfide 3-(methylthio)cyclohexeen
Thiolen • Slechte geur !! : stinkdier, opsporen van gaslekken • Bereid uitgaande van alkylhalogenides door SN2 substitutie met een zwavelnucleofiel natrium hydrosulfide 1-bromo-octaan 1-octaanthiol Overmaat nucleofiel nodig om verdere substitutie met vorming van een symmetrisch disulfide te vermijden Oxidatie van thiolen
Sulfides • Zwavel verbindingen: meer nucleofiel dan zuurstofanalogen • Dialkylsulfides zijn goede nucleofielen en reageren met primaire alkylhalogenides dimethylsulfide iodomethaan trimethylsulfoniumiodide
Een biologisch methylerend reagens S-adenosylmethionine (een sulfoniumzout)
Dimethylsulfoxide een dipolair aprotisch solvent • Sulfiden worden gemakkelijk geoxideerd • Behandeling van een sulfide met waterstofperoxide (H2O2) leidt tot het corresponderende sulfoxide (R2SO) en verdere oxidatie van het sulfoxide geeft een sulfon (R2SO2). methylfenylsulfide methylfenylsulfoxide methylfenylsulfon
XVII.3 Amines: naamgeving en structuur (Mc Murry: p 892-896, zie ook hoofdstuk II en III) Codeïne: pijnstiller Quinine: antimalaria • amines: veel voorkomend in planten en dieren: • * trimethylamine: dierweefsels, geur van vis • * 1,5-pentaandiamine = cadaverine • * quinine, codeïne • chemie van amines: bepaald door vrij elektronpaar op stikstof
RNH2: primair amine R2NH: secundair amine R3N: tertiair amine Graad van substitutie op het N-atoom !! Tert-butylalcohol een tertiair alcohol Trimethylamine een tertiair amine Tert-butylamine een primair amine een quaternair ammoniumzout 2-aminobutaanzuur N,N-dimethyl propylamine N-ethyl-N-methyl cyclohexylamine aniline
XVII.4 Amines: basiciteit (Mc Murry: p 897-903, zie ook hoofdstuk VII) Zie ook hoofdstuk VII.4.2 Basiciteit van gesubstitueerde arylamines Arylamines zijn minder basisch dan alkylamines: pKa anilinium ion = 4.63, pKa methylammonium = 10.66
XVII.5 Amines: synthese (Mc Murry: p 903-909) Reductie van nitriles, amides en nitroverbindingen
Dioctylamine (43%) sporen Via de azidesynthese 1-broom- 2-fenylethaan 2-fenyl ethylazide 2-fenyl ethylamine SN2 reacties van alkylhalogeniden Octylamine (45%)
Via de Gabriël aminesynthese mechanisme
Via reductieve aminering van aldehyden en ketonen Amfetamine Stimulator van het centraal zenuwsysteem Fenyl-2-propanon
Bereiding van N-methyl-2-fenylethylamine via een reductieve aminering ??
Hofmann eliminatie hexyltrimethylammoniumiodide hexylamine 1-hexeen XVII.6 Amines: reacties (Mc Murry: p 912-914) Alkylering en acylering
1-penteen 2-penteen 94 : 6 verhouding meer gehinderd minder bereikbaar minder gehinderd beter bereikbaar mechanisme Via een E2-eliminatie
codeïne heroïne Papaver somniferum Toepassing: morfine alkaloïden methylering morfine diacetylering
Methadon Behandeling van heroïneverslaving Meperidine (Demerol) Veel gebruikte pijnstiller Structuur-activiteitsrelatie: de morfineregel De morfineregel: Een aromatische ring, gehecht aan een kwaternair koolstofatoom, gehecht aan nog twee koolstoffen, verbonden met een tertiair amine
XVII.6 Reacties van arylamines (Mc Murry: p 915-921) Elektrofiele aromatische substitutie • Aminogroep is sterk activerend: polysubstitutie ! aniline 2,4,6-tribromoaniline • Friedel-Craftsreacties: niet succesvol ! • de aminogroep vormt een zuur-base complex met de AlCl3 katalysator Aromatische substitutie uitvoeren op het amide in plaats van op het amine !
Diazoniumzouten: de Sandmeyerreactie Areen diazoniumzout
o-methylaniline o-methylbenzoëzuur iodobenzeen aniline
Diazonium koppelingsreacties Met Y = -OH of –NR2 een azoverbinding Bereiding van p-(dimetylamino)azobenzeen (vroeger geel kleurreagens voor margarine)
XVII.7 Tetra-alkylammoniumzouten als fasetransferreagentia (Mc Murry: p 921-922)
Basische eigenschappen: • geringer dan van amines, weinig praktisch belang • R3P-H pKa = 8-9 + • Nucleofiele eigenschappen: • zeer uitgesproken • met halogeenalkanen : vorming van fosfoniumverbindingen • cfr. Wittigreactie • Ph3P: + PhCH2Cl Ph3PCH2PhCl- + • Reducerende eigenschappen: • trialkylfosfinen gemakkelijk geoxideerd (ook aan de lucht) tot de • corresponderende fosfinoxiden • drijvende kracht: vorming van een sterke (P+-O-) binding • R3P: R3P-O- • Ph3P minder oxidatiegevoelig (delokalisatie elektronenpaar) + XVII.8 Fosfines: reacties R3P:
XVII.9 Organosiliciumverbindingen • Si: derdeperiode-element corresponderend met C • gelijkenissen in structuur en eigenschappen • tetramethylsilaan (Me4Si) en neopentaan (Me4C): • * beide: perfecte tetraëder, sp3-hybrideorbitalen • C: 2s en 2p, Si: 3s en 3p • * (Si-C)-binding: 189 pm tov (C-C)-binding: 154 pm • Bindingssterkten: • * C-C: 347 kJ/mol; Si-Si: 222 kJ/mol • * C-H: 414 kJ/mol; S-H: 318 kJ/mol • * Maar !: • Si-Cl: 380 kJ/mol tov C-Cl: 339 kJ/mol • Si-O: 451 kJ/mol tov C-O: 359 kJ/mol • Si-F: 564 kJ/mol tov C-F: 485 kJ/mol Si – Z Si+ :Z- Elektropositief
Et3N ROH + (CH3)3SiCl ROSi(CH3)3 ROH + (CH3)3CCl !! (ROTMS) Ontscherming: Belangrijkste reacties Bescherming en ontscherming van alcoholen en enolen Bescherming:
Bescherming: Ontscherming: