İLKÖĞRETİMDE REFORMLAR (Cumhuriyet Sonrası Dönem)

1. İLKÖĞRETİMDE REFORMLAR(Cumhuriyet Sonrası Dönem) Hazırlayan Mehmet ULUIŞIK 040645004

2. İlköğretim Nedir? • Cumhuriyet Dönemi Eğitimin Temel Özellikleri

3. OKUR YAZAR ORANLARI • 1927’de okur yazar oranı %11 • 1981’de okur yazar oranı %69 • 1985’de okur yazar oranı %75’e çıkmıştır. 15 ve daha yukarı yaş grubunda okuma yazma bilenlerin oranı %80’dir. Bu oran Bulgaristan’da %95 Rusya’da %98 Yunanistan ve Suriye’de %93’tür. Okul yaşındaki çocukların da tümü henüz okula gidememektedir.Pek çok köy ilkokulunda tek öğretmenle ve kentlerde ikili,üçlü öğretimle yürütülen ilköğretim nitelik bakımından tatmin edici düzeyde değildir.

4. ŞURALAR • 1.Milli Eğitim Şurası’nda (1939); • 2.Milli Eğitim Şurası’nda (1943); • 4.Milli eğitim Şurası’nda (1949); • 5.Milli Eğitim Şurası’nda (1953); • 10.Milli Eğitim Şurası’nda (1981); • 15.Milli Eğitim Şurası’nda (1996);

5. KALKINMA PLANLARI • 1.Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda (1963-1967); • 2. Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda (1968-1972); • 3.Beş Yıllık Kalkınma Planı(1973-1977): • 5.Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983); • 7. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000);

6. 8 YILLIK KESİNTİSİZ EĞİTİMİN TARİHÇESİ • VI. BYKP'de ilk ve ortaokul öğretim programlarının 8 yıllık temel eğitimin amaçları doğrultusunda bütünleştirilmesi ve geliştirilmesi konusundaki çalışmaların henüz sonuçlandırılamadığı ifade edilmiştir. • VII. BYKP'de bir önceki dönemle ilgili olarak; ortaokullarda okullaşma oranının % 65.6 düzeyinde kalmasının nedeni olarak 8 yıllık zorunlu temel eğitime geçilememiş olunması gösterilmiş ve VII. plan döneminde 8 yıllık zorunlu temel eğitim uygulamasına geçileceği, bu sürecin AB ülkelerinde asgari 9 yıl olduğu belirtilmiştir.

7. Hükümet programlarında "ilköğretim" tabiri ilk defa VIII. İnönü Hükümeti (20.11.1961-25.06.1962) programında kullanılmıştır.          12 Mart Muhtırası sonucu kurulan ve kendini bir reform hükümeti olarak tanıtan I. Erim Hükümeti programında; "zorunlu öğretim süresinin ileride bütün yurda yayılmasına hazırlık olarak çok yönlü öğretim yapan ve öğrenciyi hem üst okullara hem de çalışma hayatına hazırlayacak 8 yıllık okulların deneme olarak kurulmaları için gerekli hazırlıklara hemen başlanacaktır" denilmiştir.          Bu ifadeler bize, ülkemizde ciddi manada 8 yıllık temel eğitim (ilköğretim) okulları ile ilgili planlamanın ilk defa I. Erim Hükümeti tarafından yapıldığını göstermektedir.

8. V. Demirel Hükümeti (21.7.1977-05.01.1978) ve Mesut Yılmaz başkanlığında kurulan 53. hükümet programında ilköğretimin 8 yıl olacağı ibaresi yer almıştır.          Necmettin Erbakan başkanlığında kurulan 54. hükümet programında ise; "Zorunlu Eğitim 8 yıla çıkarılacak, öğrencilerin ilgi ve kabiliyetlerine göre çeşitli meslek alanlarında eğitim görebilmeleri için ilköğretimin 2. kademesinde yönlendirme sistemine işlerlik kazandırılacaktır" denilmektedir.          Refah-yol döneminde hükümet programına göre ilköğretim iki kademeli olarak ele alınmakta, yani 5+3'lük model benimsenmiş bulunmaktadır.

9. Milli Eğitim Şuralarında 8 yıllık temel eğitim meselesi ilk defa VII. Şura'da gündeme gelmiştir. 2 nolu "Genel ve Mesleki-Teknik Öğretim Komisyonu"nda alınan "İmam-hatip okulları ilkokula dayalı bir meslek okuludur" şeklindeki kararı Şura genel kurulu "İmam-hatip okulları ortaokula dayalı bir meslek okuludur" şeklinde değiştirmiş ama karar iptal edilmiştir.         VIII. Şurada "Tek Tip Ortaokul" meselesi tekrar gündeme gelmiş, "Bütün meslek okullarının 1. devreleri tek tip içine girmelidir"(1970) kararı alınmış ancak 12 Mart Muhtırası yaşanmış, hükümet çekilmiştir.

10. IX. ve  XII. Şura'da; "Ortaöğretimin 8 yıllık ilköğretime dayalı, en az 3 yıllık eğitim veren genel, mesleki ve teknik öğretim kurumları olarak tanımlanması" gerektiği ifade edilerek IX. Şura ile ilköğretim 8 yıllık bir süreci kapsadığı hususunda mutabık kalınmıştır.          Ve XV. Milli Eğitim Şurası: Bine yakın eğitim uzmanı ve değişik kesimlerin katılımıyla gerçekleşen 15. Milli Eğitim Şurası'nda "kesintisiz" olarak kabul edildi.

11. 8 YILLIK KESİNTİSİZ EĞİTİM Dünyada yaşanan hızlı gelişmeler 2000’li yıllara “çağdaş insan”, “çağdaş-bilgi toplumu” modeliyle girmek zorunluluğunu getirmektedir. Çağdaş-bilgi toplumu olma sürecini yaşayan ülkemizde, eğitim sistemimizin önemli ve temel basamağı olan ilköğretim gelişen teknik ve bilime, evrensel değerlere paralel olarak; laik, bilimsel, akılcı, demokratik ve özgürlükçü bir anlayışla yeniden düzenlenmek istenmiştir. Bu amaçla, Türkiye’nin 2000 li yıllarını belirleyecek zorunlu-kesintisiz 8 yıllık bir ilköğretim reformu geliştirilmiştir (Akyüz, 1998: 7).

12. 18 Ağustos 1997 tarihinde 4306 sayılı yasa ile çağ nüfusunun tamamının okullaştırılabilmesi için beş yıldan sekiz yıla çıkarılan ilköğretim, zorunlu ve kesintisiz hale getirilmiştir. 1997-1998 öğretim yılında Türkiye genelinde bütün ilkokullar ve ortaokullar birleştirilerek “İlköğretim Okullarına” dönüştürülmüştür. 6-14 yaş grubundaki çocukların tamamının sekiz yıllık ilköğretim kapsamına alınabilmesi için maddi kaynaklar bu yasayla genişletilmiştir. Yasa, nüfusun az ve dağınık olduğu yerlerde, köyler gruplaştırılarak, merkezi durumda olan köylerde ilköğretim bölge okulları ve bunlara bağlı pansiyonlar, gruplaştırmanın mümkün olmadığı yerlerde yatılı ilköğretim bölge okulları kurulmasını öngörmüştür.

13. Yasa ile birlikte 1997’de %85 düzeyinde olan ilköğretimde okullaşma oranları yükselmiştir. Bu oran kız öğrencilerde %79 dan %96,3’e, erkek öğrencilerde %91 den %100,7’ye çıkmıştır. 1997-2002 döneminde ilköğretimde zorunlu eğitimin sekiz yıla çıkması sonucu kız öğrencilerin sayısında %18 oranında artış gerçekleşmiştir.

14. 1973 yılında 1739 sayılı yasa ile 8 yıla çıkarılması öngörülen ilköğretim 18 Ağustos 1997 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanan 4306 sayılı kanunla gerçekleştirilebilmiştir. Bu kanunla “ilköğretim kurumları 8 yıllık okullardan oluşur. Bu okullarda kesintisiz eğitim yapılır ve bitirenlere ilköğretim diploması verilir” hükmü getirilmiştir (Resmi Gazete, sayı 23084. s.2). Milli Eğitim Sistemi içerisinde bulunan ilkokullar ve ortaokullar 8 yıllık ilköğretim okuluna dönüştürülerek programlarda bütünlük sağlama yoluna gidilmiştir. Böylece ilkokullar ve ortaokullar kaldırılarak tek tip programa geçilmiştir. Zorunlu eğitim, örgün eğitimin en fazla önem verilen bölümünü ifade eder. İnsanın; belli bir çağda belli bir sürede eğitim almasını ön görür. Temel eğitim ise, hangi yaşta olursa olsun insanın; örgün ve yaygın eğitim sistemi içinde belli bir düzeyde ve nitelikte eğitim görmesini anlatan bir kavramdır (MEB, 1998:9).

15. 1997/98 öğretim yılı, 8 yıllık kesintisiz eğitimin uygulandığı ilk yıl olarak tarihe geçti. • 8 yıllık kesintisiz ilköğretim Kanunu çıkaran TBMM, çocuklarına, daha uzun süre ve istedikleri alanda okuma hakkını da vermiş oldu.Yurt çapında büyük bir kampanya başlatıldı. ‘Okulsuz çocuk, çocuksuz okul kalmayacak’ sözüyle 75. yılında Türkiye Cumhuriyeti'ne armağan edildi. • Ders program ve kitapları yeniden hazırlandı, ilköğretim 4. sınıfa zorunlu yabancı dil dersi konuldu

16. Milli Eğitim Bakanlığı, tarafından çocukların ortaöğretim programlarına bilinçli olarak yönlendirilmesi için, ortaöğretim kurumlarına hazırlık sınıfı konulabilecek. İlköğretimin son ders yılının ikinci yarısında öğrencilere, ortaöğretimde devam edilebilecek okul ve programların hangi mesleklerin yolunu açabileceği ve bu mesleklerin kendilerine sağlayacağı yaşam standardı konusunda tanıtıcı bilgiler vermek üzere rehberlik servislerince gerekli çalışmalar yapılacak.

17. ilköğretimdeki yapısal değişikliği zorlayan faktörlerin başında, kırsal bölgelerdeki nüfusun alabildiğine azalması gelmektedir. Her yıl, öğrenci azlığından dolayı birçok köy okulu kapatılmak zorunda kalmaktadır. Öğretmenlerin de öğrencisiz kalması dolayısıyla ilköğretimi belli merkezlerde toplama şeklinde gelişmiş ülkelerde de ortaya çıkmaktadır. Bu yerlerdeki çocuklar yatılı bölge okullarına veya pansiyonlu okullara kaydırılmaktadır.

18. Sekiz yıllık zorunlu ilköğretimin yaygınlaştırılması ve niteliğinin artırılması amacıyla “Eğitimde Çağı Yakalama 2000 Projesi” başlatılmıştır.

19. ZORUNLU EĞİTİME KAYNAK • 8 Yıllık Kesintisiz İlköğretim giderlerinde kullanılmak üzere, bazı işlem ve kağıtlardan 2000 yılı sonuna kadar "Eğitim Katkı Payı" alınmıştır. • Taşıt alım vergisi • Spor-Loto ve Sayısal Loto oyunları • Cep Telefonu • İçki ve Sigaraya Vergi KARŞILAŞILAN SORUNLAR