800 likes | 1.25k Views
YBÜ ’ de Beyin Ölümü Farkındalığı ve Organ Bağışı. Türk Toraks Derneği 17. Kongre 2 -6 Nisan 2014 Dr. Güner Kaya.
E N D
YBÜ’ de BeyinÖlümüFarkındalığıve Organ Bağışı TürkToraksDerneği 17. Kongre 2-6 Nisan 2014 Dr. Güner Kaya
Hayvanın yaşamını...korumak için trakeada bir açıklık sağlanmalı;bir kamış ya da metalden yapılmış tüp yerleştirilmeli,sonra bunun içine nefes verilmeli bu sayede hayvanın akciğerleri yeniden şişecek ve hayvan nefes alacaktır...Eğer bu yapılır ve aralıklı olarak akciğerin şişmesi sağlanırsa,kalp ve damarların çalışması durmaz... AndreasWesele Vesalius,1543
Rev Neurol 1959;101:3-15 “Le ComaDépassé” • 23 hasta • Geri dönüşümsüz koma • Tüm beyin sapı reflekslerinin kaybı • Spontan solunumunun olmayışı • Düz EEG
Ölüm ? • BjornIbsen - - - - mekanik ventilasyon • Beyin ölümü = Ölüm • ÖLÜM: KALP ---------------------- BEYİN
Harvard kriterleri (1968) • Yanıtsız koma • Hareketsizlik ve solumama • Beyin sapı ve spinal reflekslerin bulunmaması • Postural aktivitenin bulunmaması (deserebrasyonvb) • EEG’de “düz hat” Yukarıdaki testler 24 saat sonraki değerlendirmede de değişmemeli Hipotermi veya MSS depresanlar elenmeli JAMA 1968;205:337-340
Minnesota kriterleri (1971) • Spontan hareket yok • Apne (4dak) • Beyin sapı refleksleri yok:pupil, kornea, siliospinal, vestibulooküler, okülosefalik, gag • Tüm bulgular 12 saat değişmemeli • Bilinen fakat düzeltilemeyen kafaiçi lezyon • Metabolik etkenler olumsuzlanmış • EEG opsiyonel !!! J Neurosurg 1971;35:211-218
Birleşik Krallık Uygulaması (1976) • Hasta derin komada • Depresan yok • Hipotermi yok • Neden olarak endokrin veya metabolik bozukluk yok • Spontan solunum yok • Deprasan ilaçlar ve NMB olumsuzlanmış • Neden belirlenmiş (yapısal beyin hasarı) • Tanısal testler • Pupiller ışığa yanıtsız • Kornea refleksi yok • Vestiboluoküler refleks yok • Herhangi bir noktadan verilen ağrıya kafa çiftlerinden kaynaklanan motor yanıt yok • Gag refleksi ya da aspirasyona yanıt yok • MV ayrıldığında ve eşik değer 50 mmHg üzerinde CO2 de solunum yok BMJ 1976;2:1187
Birleşik Devletler Ortak Çalışma Ölçütleri (1977) • Temel önkoşul – tedavi yaklaşımlarının tümünün uygulanmış olması • Yanıtsız koma hali • Apne • Sefalik refleksler Ø ( dilate sabit pupiller) • İzoelektrik EEG • Koma ve apne başlangıcını takiben 6 saat sonra, yukarıda sıralananların 30 dak-1 saat süre ile devam etmesi • Beyin dolaşımının olmadığını göstermek üzere yapılacak tamamlayıcı testler isteğe bağlı JAMA 1977;237:982-986
Başkanlar Komisyonu (1981) • Yanıtsız koma • Beyin sapı işlevlerinin Ø : pupil, kornea, okulosefalik, okulovestibuler, orofarengeal refleksler • PaCO2 > 60mmHg Apne • Postür veya nöbet Ø • Geri dönüşümsüzlük nedenin ortaya konması ve geri dönüştürülebilir nedenlerin elenmesi (sedasyon, hipotermi, şok, NM blok) ile gösterilir • Klinik yargıya varmak için belli bir dönem gözlem • Beyin sapı refleksleri değerlendirilemiyorsa, yeterince neden ortaya konamıyorsa, gözlem süresini kısaltmak amacıyla, beyin kan akımı testleri kullanılır JAMA 1981;246:2184-2186
Amerikan Nöroloji Akademisi Kılavuzu (1995) • Komanın gösterilmesi • Komanın nedeni için kanıt varlığı • Eşlik edecek etkenlerin varolmaması (hipotermi, ilaçlar, elektrolit ve endokrin bozukluklar) • Beyinsapı reflekslerinin olmaması • Motor yanıtın var olmaması • Apne • Değerlendirmenin 6 saatte tekrarlanması önerilir • Tamamlayıcı testlere, ancak klinik olarak değerlendirmenin tam olarak yapılamadığı durumlarda gereksinim duyulur Neurology 1995;45:1012-1014
Kanada Nöro-Yoğun Bakım Grubu Kılavuzu (2000) • Etyolojinin tanımlanması • Geri dönüştürülebilir potansiyel etkenlerin olmaması • Uyarılara yanıt alınamayan koma • Beyin sapı reflekslerinin olmaması • Apne • Uygun bir zaman diliminde yeniden değerlendirme • Eşlik edebilecek bir ortak durumun varolmaması • Klinik olarak değerlendirmenin tam olarak yapılamadığı durumlarda, ancak beyin perfüzyonunun olmadığının gösterilmesine gereksinim duyulur Can J Neurol Sci 2000;26:64-66
BeyinÖlümü FİZYOPATOLOJİ
Beyin Ölümü Tanımı • Kardinal bulgular; • Koma ve yanıtsızlık • Beyin sapı reflekslerinin olmaması • Apne
Önkoşullar (Sine quanon) • Beyin hasarının nedeni bilinmelidir ve klinik koşul ile uyumlu olmalıdır • Karmaşık tıpsal olayların, bu durumun nedeni olmadığı gösterilmelidir • Endokrin nedenler: • Hiperglisemi, hipoglisemi • Hipotiroidi • Panhipopitüitarizm • Miksödem • Adrenokortikal yetersizlik • Hiperozmolar koma • Sıvı elektrolit, asid-baz bozuklukları • Ağır metabolikasidoz • Hiperkalsemi • Hiponatremi • Metabolik bozukluklar • KC yetersizliği • üremi
İlaç intoksikasyonu olmadığı ve bazı özel ilaç kullanımı olmadığı gösterilmelidir • Barbitürat • Benzodiazepin • Anestezik ilaçlar • Alkol • Nöromuskulerblokörler • Antikonvülzanlar • Hipotermi olmamalıdır (T 32oC) • Hipoksi olmamalıdır (MV>12 saat) • Hipotansiyon olmamalıdır (KB >90 mmHg)
Beyin ölümünü taklit eden durumlar • Hipotermi • Akut zehirlenmeler • Akut metabolikensefalopati • İzole medullaoblongata • Akinetikmutizm • Persistanvejetatif durum • İçe kitlenme
Beyin ölümü tanımı • Pupilla ışık refleksi yok • Kornea refleksi yok • Okülovestibuler refleks (kalorik test) yok • Fasiyal sinire yanıt yok • Okülosefalik refleks yok (taşbebek gözü) • Orofarengealrefleks yok • Apne testi pozitif
Aşağıdaki durumlar B.Ö.’nün klinik tanısını etkiler: Tamamlayıcı testlere gereksinim vardır?! • Ağır yüz travması • Önceden varolanpupilla anormallikleri • Sedatif ilaçların, aminoglikozidlerin, TSA, antikolinerjiklerin, antiepileptiklerin, kemoterapötiklerin veya nöromuskulerblokerlerintoksik düzeyleri • Kronik CO2 yüksekliğine neden olan uyku apne veya ağır AC hastalıkları
Beyin perfüzyon çalışmaları Kontrast angiografi Single foton emisyon BT (SPECT) Transkranialdoppler ultrasonografi Real time kranial US Stabil xenon BT (XECT) Elektrofizyolojik çalışmalar EEG Beyin sapı uyarılmış potansiyelleri Tamamlayıcı testler
BAĞIŞ SÜRECİ X OLAY BEYİN ÖLÜMÜ KALP ÖLÜMÜ ORGAN NAKLİ < %10
BOS geri emilimi TRAVMA HİPOKSİ İSKEMİ HEMORAJİ TÜMÖR TOKSİSİTE Herniasyon Kitle etkisi Ödem KİBA KOMA Solunum yetersizliği Venöz konjesyon Fokal iskemi Arteryel iskemi Dolaşımın durması Beyin otolizi Elektroserebral sessizlik
BÖ’ne Vücut YANITLARI • ENFLAMATUVAR DEĞİŞİKLİKLER • ENDOKRİN DEĞİŞİKLİKLER • HEMODİNAMİK DEĞİŞİKLİKLER • SOLUNUMSAL DEĞİŞİKLİKLER • BÖBREK İŞLEVLERİ • KARACİĞER İŞLEVLERİ • KOAGÜLOPATİ
BEYİN ÖLÜMÜ Hormonal ve Metabolik bozukluklar Katekolamin fırtınası Vazokonstriksiyon Nöropeptid salınımı İskemik beyinden mediatörlerin salınımı Periferik iskemi Endotel aktivasyonu Periferik organlarda enflamasyon Barklin A “Systemicinflammation in thebrain-dead organ donor” ActaAnaesthesiolScand 2009:53:425-435
BÖ ve Enflamatuvardeğişiklikler • Kanda TNFα , IL-6, IL-8, IL-1, IL-2R ! Hücresel infiltrasyon • Katekolamin fırtınası & hemodinamikinstabilite hipoperfüzyon & iskemi sitokin sisteminin aktivasyonu • SONUÇ: - histolojik hasar - işlev kaybı -graftyaşam süresi azalması
Endokrin DeğişikliklerEndokrindeğişiklikler • Katekolamin fırtınası • Diabetesinspidus • Poliüri, P Na , P osm , İdrar Na • Vazopressin • “euthyroidsicksyndrome” • T3 & T4: / , TSH : N • T3 --- subnormal %60-80, çok düşük değerler %15 • Kortizol ( ACTH uyarısına yanıt )
Katekolamin Fırtınası Deneysel Beyin ölümü
Endokrin Değişiklikler Deneysel Beyin ölümü
Hipovolemi • Yaralanma • Sıvı kısıtlanması • Ozmotik tedavi • Diabetes • insipidus • Vazomotor • tonuskaybı • Vazodilatasyon • Katekolamin • Vazomotortonus kaybı • Adrenal yetersizlik • Endokrin bozukluklar • Sepsis • Disfonksiyon • Yaralanma • Katekolamin hasarı • İskemi-reperfüzyon hasarı • Miyokard depresyonu • Volüm yüklenmesi • Endokrin bozukluklar • Aritmiler
Solunumsal değişiklikler • Nörojenik akciğer ödemi • Sempatik fırtına SVR afterload LVP & LAP AC kan hacmi PAP PCWP • Kapillerendotel hasarı • αadrenerjik reseptör uyarısı Akc. Kapillergeçirgenliğini artırır • BÖ dışında etkilenmeler • Aspirasyon, pnömoni, kontüzyon, VİLİ
Böbrek işlev bozuklukları • Hemodinamik • Metabolik • İmmunolojik
Koagülopati • DİC • BÖ > 2 gün • Yağ embolisi • Amniotik sıvı embolisi • Doku tromboplastini • aPTT , PT , Fibrinojen, PLT • TDP ≠ donor organlarda mikrotrombiler
Vücut Sıcaklığının Regülasyonu • Hipotalamustermoregülasyonkaybı • Titreme • Sempatik tonus kaybı • Vazokonstriksiyon Poikilotermi • Vücut sıcaklığı kaybı • Çevre sıcaklığı • İntravenöz sıvılar Hipotermi
Hedefler • Ortalama kan basıncı 70-90 mmHg • SVB 8-10 cmH2O • İdrar çıkışı 1-2 mL/kg/hr • Santral sıcaklık 35-37ºC • PO280-100 mmHg • SpO2> 95% • pH7.35-7.45 • Hemoglobin10-12 g/dL • Laktat seviyesi normal 44
BEYİN ÖLÜMÜ SOMATİK ÖLÜM %10-20 POTANSİYEL DONOR KAYBI
ORGAN BAĞIŞI • (…) Yoğun bilgilendirme çalışmalarına karşın, toplum tarafından organ naklinin genel kabul görmesi yavaş ilerlemektedir. • Buna karşın, ahlaksal, kültürel, ruh bilimsel ve hukuksal nedenlerden dolayı insanlar hala, ölümden sonra organlarını bağışlamak konusunda çekimserdirler. BooijLHDJ. CurrentAnaestCritCare 1999;10;312-318
ORGAN BAĞIŞI- • ABD’de; beyin ölümü kendilerine bildirilmiş hasta yakınlarının %52’si hastalarının düzeleceğine inanmaktadırlar. DeJong W. Am J CritCare 1998;7;13-23
ORGAN BAĞIŞI • Birçok hasta yakını, organ bağışı nedeni ile, hastalarının tam uygun şekilde değerlendirilmeden beyin ölümü olarak bildirildiklerineinanmaktadırlar Booij LHDJ. CurrentAnaestCritCare 1999;10;312-318
BeyinÖlümü ORGAN BAĞIŞI
Hassas bağış yolağı • Ağır beyin hasarı • Potansiyel donörün tanınması (donör taraması) • Beyin ölümü tanımı • Transplantasyon kordinatörüne haber verilmesi • Donörün yönetimi • Aileye yaklaşım • Onay alınması • Organ/organların alınması • Transplantasyon • Geri bildirim alınması
Bekleyen hasta vsnakilsayısı Dr.B.Kemaloğlu – organ nakli transplant & koordinasyon 2013 (1):4-9
2002 yılında KadaverikDonorler/ milyon yaşayan 35 30 potansiyel? 25 20 Avrupa ortalaması: 16.6 pmp 15 10 5 0 TR U.K. Italy USA Israel Latvia Spain Austria Ireland France Estonia Greece Norway Poland Finland Sweden Canada* Portugal Belgium Denmark Slovenia Hungary* Germany Slovakia* Czech Rep. Netherlands Switzerland