Download
1 / 7
E N D
Krótka biografia Zygmunt I Stary (ur. 1 stycznia 1467 roku w Kozienicach, zm. 1 kwietnia 1548 roku w Krakowie) – od roku 1506 wielki książę litewski, od 1507 roku król Polski. Przedostatni z dynastii Jagiellonów na tronie polskim. Był przedostatnim z sześciu synów Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, ojcem m.in. Zygmunta II Augusta. Dwukrotnie żonaty: z Barbarą Zápolyą (1512), a po jej śmierci z Boną z rodu Sforzów (1518)
Młodość Po śmierci ojca był jedynym z synów, który nie piastował żadnych godności. W latach 1495-1496 Zygmunt zwracał się do wielkiego księcia litewskiego Aleksandra z żądaniem wydzielenia domeny z księstwa litewskiego, ale spotkał się z odmową. Królowa-wdowa Elżbieta Habsburżanka próbowała też bez powodzenia zapewnić synowi sukcesję na tronie austriackim. Również klęska wyprawy bukowińskiej Jana Olbrachta rozwiała plany osadzenia Zygmunta na tronie mołdawskim. Ostatecznie Zygmunt znalazł się pod opieką Władysława, króla czesko-węgierskiego, od którego otrzymał księstwo głogowskie (1499) i opawskie (1501), a w 1504 został namiestnikiem całego Śląska i Łużyc Dolnych
Koronacja Po śmierci króla Aleksandra Jagiellończyka Zygmunt udał się do Wilna, gdzie wbrew postanowieniom unii mielnickiej (1501), która zakładała wspólną elekcję polsko-litewską, został przez litewską radę wielkoksiążęcą 13 września 1506 roku obrany i 20 października 1506 roku wyniesiony na tron litewski. 8 grudnia 1506 roku na sejmie piotrkowskim Zygmunt został obrany przez Senat[3] na króla polskiego, przybył z Wilna do Krakowa 20 stycznia 1507 i został koronowany 24 stycznia 1507 roku w katedrze na Wawelu przez prymasa Polski abpa Andrzeja Boryszewskiego[4]. W lutym 1507 roku nakłonił sejm litewski do przyjęcia uchwały o gotowości do wojny z Wielkim Księstwem Moskiewskim. Dwuletnia wojna litewsko-moskiewska (1507–1508) umocniła litewski stan posiadania na wschodzie[2].
Zygmunt Stary a rozwój sztuki Zygmunt I Stary był wybitnym mecenasem sztuki. Jego zasługą jest bardzo wczesne wprowadzenie sztuki renesansowej do Polski, która (pomijając Węgry) wyprzedziła w tym względzie inne kraje europejskie. Nie będąc jeszcze królem, ufundował renesansowy nagrobek swego brata, króla Jana I Olbrachta w katedrze wawelskiej (ok. 1505). Za jego rządów między innymi przebudowano w tym samym stylu Zamek Królewski na Wawelu, na którym znajduje się największy renesansowy dziedziniec w Europie, a ufundowana przez niego Kaplica Zygmuntowska przy katedrze wawelskiej jest nazywana "perłą toskańskiego renesansu na północ od Alp". W 1540 roku ufundował także Kapelę Rorantystów – męski zespół wokalny działający w katedrze wawelskiej jeszcze przez wiele lat po jego śmierci[22].
