II Krajowe Forum Wodne Warszawa, 16-17 marca 2008 r.

1. II Krajowe Forum WodneWarszawa, 16-17 marca 2008 r. OBSZAR DORZECZA WISŁY WRAZ Z MNIEJSZYMI DORZECZAMI SĄSIADUJĄCYMI GRUPA 1a ZAGADNIENIA ILOŚCIOWE I JAKOŚCIOWE WÓD POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH

2. Tytuł informacji wyjściowej określał tematykę dyskusji: ILOŚCIOWE i JAKOŚCIOWE problemy gospodarki wodnej w dorzeczu Wisly oraz w 5 sąsiadujących obszarach dorzeczy międzynarodowych znajdujących się a terytorium RP. • W dyskusji wzięło udział 50 osób

3. RZGW (Gdańsk, Warszawa, Kraków i Gliwice) zidentyfikowały istotne problemy gospodarki wodnej w podległych im regionach wodnych, • Najczęściej występujące problemy: - Wisła: 22, 21, 23 i 25 - Pregoła: 11, 21, 22, 25 - Niemen: 21, 22, , 23 - Dniestr: 22, 26 - Dunaj: 21, 22, 27 • Ponadto we wszystkich ww. regionach wodnych występują problemy z grupy „Inne”, które w nawiązaniu do zagadnień ilościowych i jakościowych też stanowią przedmiot dyskusji • ... i rzeczywiście, wyraźny problem braku odpowiednich regulacji prawnych

4. W swoich wystąpieniach biorący udział w dyskusji zostali poproszeni o podawanie lokalizacji danego problemu, a także, w miarę możliwości, omawianie go w układzie CPSWR (DPSIR): • Czynniki sprawcze (np. produkcja przemysłowa) • Presja na środowisko (np.zrzut ścieków) • Stan środowiska (np. jakość wody) • Wpływ stanu środowiska (oddziaływanie) na człowieka, gospodarkę, ekosystemy (np. woda nie nadająca się do picia) • Reakcja społeczeństwa, państwa, bądź urzędów samorządowych (np. ochrona zlewni)

5. Problem 21 – odprowadzenie ścieków • Brak instrumentów prawnych, rozporządzeń dotyczących oceny jakości wód i oceny zakładów korzystających ze środowiska • Trudności współpracy WIOŚ – organy ścigania (zbyt częste powoływanie się na małą szkodliwość czynu) • Przyśpieszyć prace legislacyjne związane z odprowadzeniem ścieków - generalnie brak przepisów wykonawczych (rozporządzeń do ustaw)

6. Nie ma jak oceniać jakości wód stojących i płynących, brak opracowań metodycznych – instrumenty kontroli i system monitoringu wysoce niedoskonałe • Monitoring, monitoring...brak narzędzi do oceny jakości wód; brak dostępu do danych • Rozporządzenia GIOŚ – trudna współpraca z innymi resortami wstrzymuje prace dot. publikacji zarządzeń • Finansowanie GIOŚ i WIOŚ – konieczna zmiana systemu; brak środków na ekspertyzy i wynagrodzenia pracowników – środki sa w NFOŚ a nie ma ich ...

7. Zawirowania wokół realizacji KPOŚK – nie uzasadnione przypadki usuwania inwestycji z programu realizacyjnego (IOŚ) – brak kryteriów podobnych decyzji, np. czynnik rekreacji • Wojewodowie zaakceptoali założenia – wójtowie chcą je realizować • Nie wiadomo kto faktycznie trzyma pieczę nad KPOŚK • Przykład niekontrolowanych zrzutów zanieczyszczeń na terenie W-wy – Potok Służewiecki – lotnisko Okęcie – azot amonowy w jez. Wilanowskim ---- optymistyczny akcent (?) : władze samorządowe jednocześnie wydają pozwolenie w-g i mają kontrolować jakość wód • rz. Raduni na dl. 22 km (maj 2007), 18 t śniętych ryb, przyczyna po dziś dzień nie do publicznego omawiania – szybkość działania organów prawnych??

8. Problem 22 • nic się nie robi żeby ratować jeziora (PZŻ), jeziora umierają m.in.. Wielkie Jeziora Mazurskie • brak urządzeń (i odpowiednich przepisów) do odsysania nieczystości z jachtów • Problem pełnej kanalizacji miejscowości położonych wokół jezior mazurskich • Pozytywne akcenty: regionalny program operacyjny – inicjatywa Fundacji Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich; program rekultywacji jezior (Olsztyn); stan jakości jezior w ostatnich 10 latach się poprawił • Góra śmieci w Radziejach (zlewnia jez. Mamry) • Problemy wokół jeziora Zegrzyńskiego

9. Problem 25 • Decyzje WIOŚ często uchylane przez GIOŚ z uwagi na powoływanie się na nieobowiązujące zarządzenia (np. problem składowania odpadów nad Martwą Wisłą) – problem 25... • Brak instrumentów prawnych

10. Problem 23 – rolnictwo w znacznym stopniu winne zanieczyszczeniu wód (80 ?), • monitoring zanieczyszczeń obszarowych pochodzenia rolniczego nieodpowiedni dla oceny jakości wód • potrzebne: dobry monitoring + właściwy system gromadzenia danych + udostępnianie danych • Średnie plony zbóż: Polska 20 q/ha, Niemcy 66 q/ha

11. Problem 24 – stawy rybne • Pobór wody dla stawów rybnych bez pozwoleń wodno-gospodarczych • Duże obiekty zwykle mają oczyszczalnie, małe z reguły ich nie mają, a bardzo szkodzą jakości wód

12. Problem AWARIE • Brak wyposażenia i sprzętu do likwidacji skutków awarii (np. awaria rurociągu na Wiśle Dolnej) • Rozporządzenia wykonawcze mówią o przeglądach nowych rurociągów; nie obejmują rurociągów starych • Ustawa szkodowa – brak rozporządzeń wykonawczych co w konsekwencji nie pozwala na egzekwowanie kar i rekultywację terenów zdegradowanych • Brak instrumentów prawnych i generalnie brak przygotowania państwa do likwidacji skutków awarii ekologicznych

13. Problem 11 – Nadmierne rozdysponowanie wód • Co oznacza słowo „nadmierne”? Kto powinien wyznaczac ten poziom? • Warunki korzystania z wód powinny wyznaczać te wartości – warunki te musza być aktem prawnym, a nie tylko sugestią jak to jest obecnie • Lasy: regulacja stosunków wodnych na 1 mln ha Problemy 12/28 – Wody podziemne – górnictwo • Problem deficytu wód, tam gdzie są odwodnienia górnicze i długotrwałe odwodnienia budowlane • Brak życia biologicznego w wodach wyrobisk górniczych • Zatapianie kopalń powoduje wymywanie zanieczyszczeń, zagrożenia związane z obniżaniem się terenu – „powrót pojezierzy” • Zrzuty wód zasolonych • Gospodarka wodna w terenach górniczych

14. Pozostałe problemy • Podstawowy cel gospodarowania wodami: zdrowie człowieka – tego się nie da zrealizować bez dofinansowania z budżetu państwa • Brak zaintresowania konsekwencjami zmian klimatycznych • Edukacja