140 likes | 431 Views
ALKAN AYGÜN. TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ İKİNCİ ÖĞRETİM İKİNCİ SINIF. YAZIM KURALLARI. Türkçe Öğretmenliğinin amacı öğrencilerin anlama ve kendilerini ifade edebilme becerilerini geliştirmektir. BÖLÜM HİYERARŞİSİ. YAZIM KURALLARI.
E N D
ALKAN AYGÜN TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ İKİNCİ ÖĞRETİM İKİNCİ SINIF
YAZIM KURALLARI • Türkçe Öğretmenliğinin amacı öğrencilerin anlama ve kendilerini ifade edebilme becerilerini geliştirmektir.
YAZIM KURALLARI • Cümlelerin başındaki sözcüğün ilk harfi büyük yazılır: • Maçı sonuna kadar izledim. • * Dize başlarındaki sözcükler büyük harfle başlar: • “Bu ne acayip bilmece,Ne gündüz biter ne gece,Kime söyleriz derdimizi,Ne hekim anlar ne hoca.” 4
* Bütün özel adlar büyük harfle başlar: • Hakan, Oya… • Çince, Almanca… • Türk Tarih Kurumu, Türk Hava Yolları… • Yaprak Dökümü, Mürebbiye… Babalar Günü, Sevgililer Günü… 5
* Sanlar veya unvanlar özel adla kullanılırsa büyük harfle başlar: • Vali Ahmet Bey geldi.Yarın Yüzbaşı Serhat gidecek. • * Mektuplarda hitap sözleri büyük harfle başlar: • Kıymetli Arkadaşım, • Değerli Kardeşim, • * Astronomi ve coğrafya ile ilgili konularda “dünya, güneş, ay” ve gezegen adları terim olarak kullanılıyorsa büyük harfle başlar: • Önümüzdeki hafta Güneş tutulması olacakmış.Yüzü ay parçası gibi. 6
* Yön adları bir özel adın önünde kullanılırsa büyük harfle başlar, yalnız kullanılırsa ya da yer adından sonra gelirse ilk harfleri küçük olur: • Her yıl, Güney Asya’da felâket olur.Ülkemizde Yukarı Fırat oldukça verimlidir.Türkiye’nin güneyinde Akdeniz vardır. • * Dağ, göl, ova adları büyük harfle başlar: • Ağrı Dağı, Van Gölü, Konya Ovası… 7
* Mahalle, sokak ve cadde adları büyük harfle başlar: • Vatan Mahallesi, Mehtap Sokak, Cumhuriyet Caddesi… • Örnek Soru: • Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yoktur? • A) Köydeki çocuklara okumayı Fatma Hanım öğretti.B) Kaçakçılar güney Afrika’dan elmas kaçırıyor.C) Ameliyatı doktor Zeki bey yapacak.D) Bunu Türk Dili Dergisinde okudum. • Yanıt: A 8
“de”lerin Yazımı • Dilimizde iki ayrı “de” vardır: • Hâl eki “-de”: Ek olan -de, kendinden önceki sözcüğe bitişik yazılır; ünlü uyumuna ve ünsüz benzeşmesine bağlı olarak “-de, -da, -te, -ta” biçimi vardır. • * Bizi evde bekliyormuş.* Çocuklar sokakta oynuyor. • Hâl eki “-de” özel adlardan sonra geldiğinde kesme (‘) işareti ile ayrılarak yazılır. • * İstanbul’da iş bulmuş.* Çantam Sibel’de kalmış. 9
Bağlaç olan “de”: Bağlaç olan “de”nin yalnız “de” ve “da” biçimi vardır. Kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır. • * Mehmet de bizimle gelecek.* Gelirken elma da aldım. • Uyarı: Fiillerden sonra ve -ip, -ip, -up, -üp ekini alan fiillerden sonra gelen “da, de” bağlaçtır, her zaman ayrı yazılır: • * Okudu da anladı.* anlayıp da, bilip de, üzülüp de… • Örnek Soru: • Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “da, de’lerin yazımında bir yanlışlık yapılmıştır? • A) Vaatleri sözde kaldı.B) Dün onları pazarda gördüm.C) Erhan da aradığın kitap vardı.D) Sözlerinde bir incelik vardı. • Yanıt: C 10
“ki’lerin Yazımı • Türkçede üç ayrı “ki” vardır: • İlgi zamiri “-ki”: Tamlayan eki almış sözcüklere eklenir, eklendiği sözcüğe bitişik yazılır. • * Bizim araba tamirde olduğundan onunkiyle gittik.* Kalemimi Ahmet’inkiyle değiştirdim. • Sıfat yapan “-ki”: “-de” hâl eki almış sözcüklere eklenerek yer bildiren sıfatlar türetir. Eklendiği sözcüğe bitişik yazılır. • * Evdeki hesap çarşıya uymaz.* Kitaptaki bütün konular, sınavda çıkacakmış. 11
Bu “-ki” zaman ve yer zarflarına eklenerek de sıfatlar türetir. • * Sabahki olay bizi üzdü.* Dünkü sınav çok kolaydı. • Bağlaç olan “ki”: Kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır, başlı başına bir sözcüktür. Cümleleri birbirine ya da öğeleri cümleye bağlamak için kullanılır. • * Çocuk öyle şirin ki…* Aydın ki çok güçlü, bunu kaldıramadı. • Uyarı: Fiillerden sonra gelen “ki” bağlaçtır ayrı yazılır: • * Duydum ki unutmuşsun gözlerimin rengini. • * Konuşma ki uyuyayım. 12
Uyarı: “Sanki, halbuki, oysaki, mademki” sözcüklerindeki “ki”ler kalıplaşmıştır, bitişik yazılır. • Örnek Soru: • Hangi cümlede yazım yanlışı vardır? • A) Öyle korkmuş ki yüzü sapsarı kesilmiş.B) Çok çalışmalısın ki başarabilesin.C) Gölün dalgaları denizlerin ki kadar büyük değildi.D) Öyle duygulu konuştu ki herkes etkilendi.(1996-ATML) • Yanıt: C 13
KAYNAKÇA • DOĞAN AKSAN ÜNİVERSİTELER İÇİN TÜRK DİLİ