HAZIR BETON

1. HAZIR BETON Dersin sorumlusu:Yard.Doç.Dr. NURHAYAT DEĞİRMENCİ

2. HAZIR BETONUN BAKIMI Yerine yerleştirilen betonun dayanımının zaman içinde gelişimi, bünyesindeki çimentonun su ile yapacağı hidratasyon reaksiyonlarının sürekliliği ile mümkündür. Hidratasyon olayının normal bir şekilde gelişmesini engelleyen saklama koşulları ile ilgili faktörler sıcaklık ve nem derecesidir. Bunların yeterli derecede sağlanmasına betonun bakımı denir. Hava sıcaklığının düşük olması hidratasyonu yavaşlatacak, buna bağlı olarak da beton yavaş dayanım kazanacaktır. Yeterli nem bulunmazsa hidratasyon reaksiyonları gerçekleşmez. Bu durumda buharlaşmanın önlenmesi, ancak betona yeterli bir rutubet kaynağı sağlamakla mümkün olacaktır. Şayet betonda bu gibi etkiler sonucu oluşan su kaybı önlenemez ise hidratasyon ürünlerinin oluşmamasının yanı sıra ani kurumadan dolayı betonda büzülme olacak ve çatlaklar meydana gelecektir.

3. BETONUN KÜRÜ VE BAKIMI Betonun, özellikle ilk günlerde yeterince hidrotasyon yapabilmesini sağlayabilmek üzere, betonun içerisinde yeterli miktarda suyun ve sıcaklığın bulundurulması ve bu ortamın korunması işlemi " Betonun Kür ü veya Betonun Bakımı " olarak anılmaktadır. Betonun kürü için gerekli olan koşullar şunlardır : Yerine yerleştirilmiş olan betonun içerisindeki suyun buharlaşarak azalması, betonda yeterli miktarda su bulundurulması, Yerine yerleştirilmiş olan betonun içerisindeki sıcaklığın betondaki hidratasyonu yavaşlatacak veya durduracak derecelere düşmesi.     Yerine yerleştirilen taze betonun içerisindeki suyun azalmasının en önemli nedeni buharlaşmadır. Buharlaşma hızı , havadaki relatif neme, hava sıcaklığına, betonun sıcaklığına ve rüzgar hızına bağlıdır. Sertleşmiş betonun çeşitli etkilerden zarar görmemesi için dökümü takip eden ilk günden itibaren en az 10 gün boyunca ıslak küre tabi tutulmalıdır.

4.              Betonda dayanıklılığı garanti eden unsurlardan bir tanesi de betonun kür edilmesidir.Teorik olarak en iyi kür şekli betonu su altında bırakmak veya ıslak çuvalları beton yüzeylerine örterek korumaktır.              Beton yüzeyine püskürtülerek ince bir film tabakası oluşturarak, buharlaşmayı önleyen kimyasal kür malzemeleri kullanılarak da betonlar kür edilebilmektedir.

5. BETONUN BAKIMI Betonun bakımı bir başka deyişle betonun kürü, beton yerleştirildikten sonra veya beton ürünlerinin imalatından sonra oluşabilecek su kaybını engellemek ve hidratasyon reaksiyonlarının uygun şekilde ve zamanda gerçekleşmesini sağlamaktır. Çimento hidratasyonu günlerce, haftalarca hatta aylarca sürer. Hidratasyon reaksiyonunun devamı için yeterli miktarda su ve sıcaklık gerekmektedir. Bu koşullar sağlanamadığı takdirde betondan beklenen dayanım ve dayanıklılık (durabilite) elde edilemez. Betonun terlemesi ile kaybolan suyun betona geriden kazandırılması ya da terlemenin olabildiğince düşük seviyede gerçekleşmesi için üç yol izlenir: Su geçirmeyen(naylon-polietilen) bir tabaka ile beton yüzeyi kapatılır Sürekli olarak betonun yüzeyinin nemli kalması sağlanır. Genelde hortum yada mekanik spreyleme sistemi ile su dökülür ya da su göleti oluşturulur. Kimyasal kür katkıları kullanılır.

6. Karışım suyunu belli bir sure betonun bünyesinde tutabilmek için genelde iki yöntem uygulanmaktadır. Betonu sık sık ve devamlı sulama, ıslak çuvallarla örtme, buhar verme, kum, nemli toprak veya saman sererek sürekli ıslatma. Kalıbı alır almaz beton yüzeyini piyasadan hazır olarak temin edilebilecek sıvı kür maddeleri ile kaplama. Bu maddeler, püskürtme yoluyla veya fırça ile beton yüzeyine uygulanırlar ve yüzeyde geçirimsiz bir tabaka oluşturarak beton karışım suyunun kaybolmasına engel olurlar.

7. Özellikle geniş yüzeye sahip beton islerinde buharlaşma ile kaybedilen su hidratasyon reaksiyonlarının yavaşlamasına neden olacaktır. Bu reaksiyonun sağlıklı şekilde gerçekleşmesi yeterli su ve sıcaklığa bağlıdır. Yukarıdaki resimlerde yüzeyde uygulanacak korumanın su kaybını engelleyeceği açıkça görülmektedir. Geniş yüzeye sahip beton islerinde yapılacak erken bakım oluşacak plastik rötre çatlaklarını en düşük seviyede oluşmasını sağlar.

8. Beton ilk 7 gün içinde 28 günlük dayanımının %70 ini kazanır. Hava sıcaklığının 15 0C ve üstünde olduğu günlerde betonun, bilhassa ilk 7 gün ( tercihen 14 gün) süresince sulanması, sürekli nemli tutulması (kür) gerekir. Dökümden yaklaşık 12 saat sonra kür başlamalıdır. Keçe, çuval, hasır, talaş veya kum ile örtülerek sabah, öğle ve aksamları sulama yapılmalıdır. Betonu nemli tutacak örtü kullanılmadan sulama yapılması yeterli yarar sağlamaz!

9. Su ile Kür Yapılması 1. Su göleti; Düz yüzeyli beton yollarda, döşemelerde ve kaldırımlarda su dolu göletler oluşturulur. Suyun kapalı bir alanda hapis kalması için etrafına topraktan veya kumdan setler yapılır. 5 cm lik bir su tabakası yeterli olur.Bu sayede hem betonun su kaybetmesi engellenir hem de es dağılımlı bir sıcaklık sağlanır. Genelde küçük islerde uygulanır. 2. Su Püskürtmek; Sürekli olarak beton yüzeyine su püskürtülmesi mükemmel bir su ile kür yoludur. Eğer bu işlem aralıklarla yapılıyorsa beton yüzeyinin kuru kalmamasına dikkat gösterilmelidir. Hortumla beton yüzeyine saçılan su betonun yüzeyde oluşacak çatlamaları yok denecek kadar azaltır. Bu sistemin tek dezavantajı maliyetidir. Sistemin uygun islemesi için yeterli miktarda su ve tecrübeli uygulamacı gerekmektedir.

11. 3. Islak Örtüler; Telis bezi veya diğer su tutucu örtüler kullanılır. Yüzeyde hasar oluşumunu engellemek için beton sertleşir sertleşmez su tutucu örtüler serilmelidir. Özellikle döşeme köselerinde daha dikkatli ve özenli olunmalıdır. Örtülerin sürekli nemli olmaları sağlanmalıdır.

12. Beton Karışım Suyunun Belli Bir Süre Beton Bünyesinde Kalması için Beton Sık Sık Sulanmalı

13. Beton Yüzeyini Örtü ile Kaplayarak Kür Yapılması Polietilen örtüler yatay elemanlarda kalıplar söküldükten sonra en geç yarım saat içinde ve döşemelerde beton yeteri sertliği kazanır kazanmaz uygulanmalıdır. Beton üzerindeki suyun buharlaşması beklenmeli ancak beton kurumadan önce başlanmalıdır. Eğer beton baskı beton gibi ya da desenli yol ise örtüler hafif bir iskelet üzerine yerleştirilmelidir. Bu sayede beton yüzeyi bozulmamış olur. Bu tarz bir kürde polietilen örtüler yerleştirilmeden önce betondaki suyun terleyip buharlaşmasını beklemeye gerek yoktur. Kür uygulaması beton yerleştirildiğinde başlanabilir. Uygulama: Düşey elemanlarda kalıplar söküldükten en çok yarım saat içerisinde polietilen örtüler kullanılmalıdır. Döşemelerde ise beton yeteri sertliğe ulaşınca uygulama başlanmalıdır

14. Membran ile kür yapılması uygulanan kimyasal kür malzemeleri isin cinsine göre farklılık gösterir. Beyaz veya alüminyum renginden olan kimyasal katkılar beton yüzeyinde sürekli bir zar tabakası olusturur. Bu tabaka buharlaşmayı çok düşük seviyelere indirdiği gibi özellikle sıcak mevsimlerde beton yol gibi uygulamalarda güneş ısınlarının beton yüzeyinde kırılmasını ve yansımasını sağlar. Süper( %90 verim) ve normal(%75 verim) olarak iki türdür. Yapılarda daha çok normal, geniş yüzeye sahip betonlarda(yol) süper derecede kimyasal katkılar kullanılır.

15. Kimyasal kür malzemeleri zararlı değildirler, ancak yinede içme suyu depolanacak yapılarda onay alınmalıdır. Soğuk havalarda beton dökümünde problem yaşanacağı gibi betonun bakımı da zorlaşır. Bilindiği üzere standardın izin verdiği en düşük beton sıcaklığı +5oC’dir. Bu nedenle betonun soğuk havada koşullarından hidratasyon reaksiyonu için yeterli sıcaklıkta kalması sağlanmalıdır.

16. Beton Yüzeyinin Kur Maddeleriyle Kaplanması