440 likes | 1.13k Views
Ders slaytlarımdan www.sahmay.com www.jinekolojik.org
E N D
Progestinlerin Jinekolojide Kullanımı Prof.Dr.Sezai ŞAHMAY İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Reprodüktif Endokrinoloji Bilim Dalı www.jinekolojik.org www.sahmay.com
Progesteron – Etkileri ve Kullanımı FİZYOLOJİK ETKİLERİ KLİNİKTE KULLANIMI • Endomeriumun gelişimi • Antigonadotropik etki • Gebelikte meme guddesinde gelişme • Laktasyon • Termojenik etki • OK • AUK • Abortus engellenmesi • Amenore, dismenore • Endometriosis • Laktasyonsupresyonu
PROGESTERONE Overin natürel ürünü Progesteron etkisine sahip sentetik steroid. -diğer etkileri vardır. PROGESTİN Progesteron / Progestogen / Progestin / Gestagen wildyam Diosgenin Progesteron
Progestinlerin Klinik etkileri Progestasyonel Östrojenik/antiöstrojenik Androjenik/antiandrojenik Mineralo/antimineralokortikoid Glikokortikoid Elger W et al.:Steroids, 2003 CameliaDavtyan C.:Proceedings of UCLA Healthcare . Vol.16, 2012
ProgestinlerinSteroid Reseptör Aktiviteleri Mueck AO, et al. Gynecol Endocrinol 2010;26:109–113.
Progestinlerin klasifikasyonu *Kontrasepsiyonda kullanılanlar Progestinler Spirolakton C-21 progestinler C-19 nortestosteron Drospirenon* Pregnanlar Estranlar Gonanlar MPA* Megestrol asetat CPA* Trimegeston Norethindron* NETA* Etinodiol diasetat Lynestrenol Norethinodrel Dienogest* Norgestrel Levonorgestrel* Norgestimate* Desogestrel* Gestoden* Sitruk-Ware R.:Human Reproduction Update, 12:169, 2006 Şahmay, S.:Menstrüel siklus ve Disfonksiyonel kanamalar, İstanbul, s.44, 2007
Progesteron reseptörüne bağlanma afinitesi (%) Androjen reseptörüne bağlanma afinitesi (%) 350 100 Trimegeston Gestoden 75 DRSP 200 LNG 50 LNG MPA 100 CPA 25 NET NET Dienogest Progesteron CPA MPA DRSP Trimegeston Dienogest 0 Progesteron 0
Glikokortikoid reseptöre bağlanma afinitesi (%) Mineralokortikoid reseptöre bağlanma afinitesi (%) 40 300 Gestoden MPA Gestoden DRSP 200 MPA 20 Trimegeston Progesteron 100 LNG Progesteron 10 Trimegeston DRSP CPA CPA LNG Dienogest 0 NET Dienogest 0 NET
Androjenik etkinin sonuçları • Kilo artışı • Fiziksel değişiklik • Yağ dokusunun yeniden dağılımı (jinekoidandroid) • Kardiyovasküler riskin artışı • Hirsutizm • Alopesi
Drospirenone Anti-Androjenik potansiyel Dienogest Chlormadinone CPA TMG NOM Ac Fare Prostatında küçülme(%) 100 40 20 Progesterone Oettel M et al. Drugs Today 1995; Oettel M et al. Eur J Contracept Reprod Health Care 1999
Farklı progestinlerin transformasyon ve antigonadotropik etkisi Schidler ah ET AL.:Maturitas, 46S1:S7, 2003
Postmenopozal kadınlarda östrojen etkisinde kalmış endometriuma oral progestinlerin etki güçleri Endometriumu östrojen etkisine karşı korumada NETA, MPA’dan 10 kat daha güçlüdür. Archer; Activelle symposium, Monte-Carlo-2004
Sekretuar transformasyon Gelişim inhibsiyonu Endometrial supresyon Endometrial supresyon 0 5 16 25 30 Siklusta Progesteron Kullanımı
Östrojen Reseptör sayısında azalma 1 Östradiol Dehidrogenaz aktivasyonu 2 Östradiol Östron Östradiol Sülfotransferaz aktivasyonu 3 Östron Östron Sülfat Progesteronun Östrojen aktivitesine etkisi
Progestin kullanım yolunun etkisi Vaginal – im kullanım Vaginal – Oral kullanım Miles RA et al.:Fertil Steril, 62:485, 1994 Nahoul K et al.:Maturitas, 16:185, 1993
Levonorgestrel İntrauterin Sistem 52 mg LNG 20 mcg/gün LNG
Kullanım yolu - Serum LNG düzeyi The ESHRE Capri Workshop Group: Human Reproduction Update, 14:97, 2008
LNG-IUS’de serum LNG düzeyi düşüktür Suhonen et al.:Fertil Steril 63:336, 1995
Levonorgestrel (LNG) • Yeni jenerasyon progestindir. • 19 nortestosteron türevidir. • Norgestrel’in aktif isomeridir. • Prodrog değildir, metabolize olmadan etki eder. • Norgestrel’den 2 kat güçlüdür. • %47,5 SHBG ve %50 albumine bağlıdır. % 2,5 serbest. • SHBG’ni %50 azaltır. A.E. Schindler et al. :Maturitas 46S1 ;S7, 2003
Siproteron asetat • 17-OH progesterontürevigüçlü progestin. • En güçlü antiandrojen nitelikli progestindir. • LH veandrojensenteziniengeller. • Antiöstrojenik, antigonadotropikveprogestasyoneletkisivardır. • Hücredeandrojenreseptörblokajıve 5aredüktazinhibisyonusağlar. • %93 serum albumine bağlıdır. Yağda depolanır ve yavaş serbestleşir. Sitruk-Ware R.:Climacteric, 8(Suppl):4, 2005
Noretisteron (NET) = Norethindron • 19 nortestosteron türevidir. • %36 SHBG ve %61 albumine bağlıdır. % 3 serbest. • Yarı ömrü 8 saattir. • Genelde Noretisteron Asetat (NETA) olarak kullanılır. • Asetat eki yarı-ömrünü uzatır. • NETA, NET’den 2 kat güçlüdür. A.E. Schindler et al. :Maturitas 46S1 ;S7, 2003
Gestoden (GST) Norgestimate (DSG) • Yeni jenerasyon progestindir. • Norgestrel türevidir. 19 nortestosteron. • En aktif gestagendir. • Prodrog değildir, biyoaktivitesi %100 dür. • 19 nortestosteron, norgestrel türevidir. • Prodrog olup, hızla emilir ve metabolize olur. • Norgestrele dönüşerek etkili olur. A.E. Schindler et al. :Maturitas 46S1 ;S7, 2003
Dienogest (DNG): Klinik Etkiler 2 mg/gün dozdaovulasyon (+lokalovaryanetki) inhibisyonusağlar. 2-3mg DNG endometriumu korur ve siklus stabilitesinisağlar. Kanamakontrolü mükemmel. Servikal mukusaanti-estrojeniketkisi,kontraseptif etkiyi destekler Vaginal epitele anti-östrojenik etkisi yoktur. Endometriosisdokusunaanti-proliferatif etki. Ekstragenital anti-ostrojenik etkisi olmadigindan, Kc, vaskuler sistem ve MSS dekiöstrojenin olumlu etkileri engellenmez. Östrogenic, anti-östrojenik, androjenik ve glukokortikoid-reseptör aktivitesi yoktur. Etkisi Endometriuma odaklanmış selektif bir progestindir 1Foster and Wilde. Drugs Today 1998;56:825-35, 834-5; 2Sasagawa et al. J Endocrinol Invest 2008;31:636–41; 3Schleussner. In: Teichmann A (editor). Dienogest. Präklinik und Klinik eines neuen Gestagens. New York: Walter de Gruyter, 1995:171-9; 4von Schoultz B. Climacteric 2003;6(Suppl 2):24–32. 5Zimmermann et al. Eur J Contracept Reprod Health Care 1999;4:155–64. 6Ulstein M, Myklebust RU. Acta Obstet Gynecol Scand Suppl. 1982;105:45-9
Drospirenon mineralokortikoid reseptörü antagonize eder Mineralo- Kortikoid reseptör drospirenon aldosteron Anti-aldosteron aktivite 3mg drospirenon = 25mg spironolakton
Renin-angiotensin + Plasma K E2 ACTH spironolakton Na ve su tutulması K atılması ALDOSTERON
Anti-mineralokortikoid etki Anti-androjenik etki Su tutulumunda azalma Androjen reseptör blokajı Meme dolgunluğu Ödem Kilo artışı Akne Sebore Saç dökülmesi Vücut yağ dağılımı Drospirenon-Farmakodinamik özet
Progestinlerin meme kanser hücreleri üzerine etkisi Bray J et al.:J Steroid Biochem Mol Biol, 2005
DRSP: Memeyi etkileyebilecek dozu, • endometrium koruyucu dozdan çok fazladır. • MPA: Meme ve endometriumu etkileyen dozu aynıdır. • DRSP meme kanser hücrelerinde MPA dan daha az migrasyona neden olur. Otto C et al.:Endocrinology, 149:3952, 2008 Simoncini T.:12th World Congress on the Menopause, 2008
Progesteron – Meme Ca Muti P.:NatRevCancer. 2014 Feb;14(2):146
Progestinlerin Farmakokinetiği Eliminasyon, yarılanma ve serum proteinlerine bağlanması Hızlı emilimle Endometriumda maksimal koruma. Hızlı eliminasyonla yan etkilerde azalma. Oettel et al. Eur J Contracept Reprod Health Care 1999;4(Suppl. 1):2–13; Qlaira® SPC, 2008
Diüretik Androjen FİZİK PSİKOLOJİK Doz/süre azaltılması Doz/süre artırılması Zayıf androjenik P (fizik) KANAMA Güçlü androjenik P (psikolojik) METABOLİK Uzun siklus İntrauterin P Progesteronintoleransı Panay N, Studd J:Human Reprod Update 3:159:1997
ÖZET • Progestinler, farmokolojik/klinik farklılık göstermektedir. • Progestintürüne bağımlı farklılıklar, kişisel farklılıklarla da etkilenebilmektedir. • Progestinlerin kullanım şekli de farklı klinik etkilere neden olmaktadır. • Yeni progestinler tercih edilmelidir. • Yüksek serum düzeyi ve kısa yarılanma zamanı olanlar klinik kullanımı için farmakokinetiği çok uygundur.
Fenalıkların ilki ve en büyüğü, haksızlıkların cezasız kalmasıdır. EFLATUN Adaletin kuvvetli, kuvvetlilerin de adaletli olmaları gerekir.Blaise PASCAL Adaleti çiğneyen devlet adamlarını cezalandırmayan milletler çökmek zorundadır. Hz. MUHAMMED www.sahmay.com