Radzenie sobie kobiet po mastektomii.

1. Radzenie sobie kobiet po mastektomii. Justyna Szczygielska Wielkopolskie Centrum Onkologii Uniwersytet Medyczny w Poznaniu

2. Celem prezentacji jest przedstawienie badań własnych dotyczących sposobów radzenia sobie kobiet po mastektomii, ukazanie sposobów radzenie sobie po amputacji, poszukanie strategii radzenia sobie z tym problemem. Zwrócono szczególną uwagę na takie zminne jak wiek, miejsce zamieszkania czy wykształcenie. Szukano odpowiedzi na pytanie Czy rodzaj wybieranej strategii radzenia sobie kobiet po mastektomii może zleżeć od tych zmiennych?

3. Populacja badana Badania zostały przeprowadzone w Wielkopolskim CentrumOnkologii, w oddziale Radioterapii III, oraz poradni OddziałuRadioterapii III. Badania trwały od października 2006 domarca 2007. Pacjentki z oddziału pozostawały pod opieką 7lekarzy, 15 pielęgniarek, psychologa, fizjoterapeuty, kapelana. Badaniem objęto 65 pacjentek W.C.O, były to wyłącznie kobiety. Wszystkie badane wyraziły zgodę na udział w badaniu, i zostali poinformowani o celach tego badania. Projekt badawczy uzyskał pozytywną opinie komisji bioetycznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu Badane podzielono na 4 grupy wiekowe, uwzględniono miejsce zamieszkania, wykształcenie kobiet, stan cywilny, wyznanie, oraz ilość posiadanego potomstwa.

5. Metoda badań i narzędzia badawcze • Kwestionariusz CRI Moss’a  Inwentarz reakcji zaradczych CopingResponses Inventory CRI, został opracowanyprzez Mossa i jest narzędziem badawczym, służącym do rozpoznawania strategii zaradczych, jakie stosują ludzie w sytuacji trudnej, w tym i w czasie choroby. W jego skład wchodzi osiem podskal przeznaczonych do pomiaru tendencji wykorzystywanych podczas transakcji stresowej, określanych jako typy strategii zaradczych

6. Do typów tych należą: 1.  Analiza logiczna 2.     Pozytywne przewartościowanie 3.     Poszukiwanie wsparcia i informacji 4.     Działania rozwiązujące problem 5.     Unikanie poznawcze 6.     Akceptacja – rezygnacja 7.     Poszukiwanie alternatywnych gratyfikacji 8.     Rozładowanie emocjonalne Pierwsze cztery Moss zalicza do zachowań polegających na zbliżaniu się do problemu, cztery kolejne to kategorie unikowe.

7. Po przeprowadzeniu badań własnych w celu ustalenia najczęściejstosowanych strategii radzenia kobiet po mastektomii uzyskano poniższe wyniki. Danezebrane w tabelach obrazują zestawienie odpowiedzi uzyskanych odpacjentek napodstawie, których określono preferowaną strategię radzenia sobie z problemem.Wartość średnia obrazuje liczbę uzyskanych punktów dla danejstrategii, a odchylenie standardowe stopień zróżnicowania. Poziom istotności - określa również maksymalne ryzyko błędu, jakie badacz jest skłonny zaakceptować. Wybór wartości α zależy od badacza, natury problemu i od tego jak dokładnie chce on weryfikować swoje hipotezy, najczęściej przyjmuje się dla badań medycznych i para medycznych α = 0,03

8. N ważnych Średnia Mediana Minimum Maksimum SD Strategia1 65 8,108 8,000 1,000 16,000 3,833 Strategia 2 65 10,015 10,000 2,000 18,000 3,403 Strategia 3 65 12,492 13,000 2,000 18,000 3,424 Strategia 4 65 10,631 11,000 2,000 18,000 3,871 Strategia 5 65 11,385 11,000 3,000 18,000 3,802 Strategia 6 65 7,246 7,000 0,000 14,000 3,400 Strategia 7 65 9,754 10,000 2,000 16,000 3,335 Strategia 8 65 7,169 7,000 1,000 15,000 3,262 Strategie radzenia sobie po amputacji w badanej populacji. Podczas badań zauważono, że najczęściej stosowaną strategią okazała się strategia, 3 czyli poszukiwanie wsparcia i informacji, była tez najczęściej wybieraną strategią niezależnie od podziału badanej populacji na różne kategorie.

9. Od 31-40 lat Wybrana strategia Od 41- 50lat Od 51-60 lat Od 61-70 lat Strategia 3 Analiza logiczna Strategia 3 Strategia 5 0,545 Strategia 3 Pozytywne przewartościowanie 0,754 Poszukiwanie wsparcia i informacji 0,022 Działania rozwiązujące problem 0,312 Unikanie poznawcze 0,169 Akceptacja – rezygnacja 0,881 Poszukiwanie alternatywnych gratyfikacji 0,446 Rozładowanie emocjonalne 0,412 Najczęściej wybierana strategia radzenia sobie w określonych grupach wiekowych . Zależność między wiekiem pacjentek a wyborem określonej strategii. p

10. Wieś Wybrana strategia Miasteczko Miasto powiatowe p Miasto wojewódzkie Najczęściej wybierana strategia w zależności od miejsca zamieszkania. Analiza logiczna 0,654 Strategia 5 Strategia 3 Strategia 3 Strategia 3 Pozytywne przewartościowanie 0,210 Poszukiwanie wsparcia i informacji 0,015 Działania rozwiązujące problem 0,099 Unikanie poznawcze 0,032 Akceptacja – rezygnacja 0,118 Poszukiwanie alternatywnych gratyfikacji 0,205 Rozładowanie emocjonalne 0,169 Zależność między miejscem zamieszkania pacjentek a wyborem określonej strategii zamieszkania

11. Podstawowe Wybrana strategia Zawodowe Średnie p Wyższe Strategia 5 Analiza logiczna Strategia 3 Strategia 3 0,786 Strategia 3 Pozytywne przewartościowanie 0,229 Poszukiwanie wsparcia i informacji 0,016 Działania rozwiązujące problem 0,328 Unikanie poznawcze 0,025 Akceptacja – rezygnacja 0,567 Poszukiwanie alternatywnych gratyfikacji 0,067 Rozładowanie emocjonalne 0,673 Najczęściej wybierana strategia w zależności od wykształcenia Zależność między wykształceniem a wyborem określonej strategii

12. Wybrana strategia p Analiza logiczna 0,738 Pozytywne przewartościowanie 0,405 Poszukiwanie wsparcia i informacji 0,613 Działania rozwiązujące problem 0,526 Unikanie poznawcze 0,238 Akceptacja – rezygnacja 0,010 Poszukiwanie alternatywnych gratyfikacji 0,429 Rozładowanie emocjonalne 0,004 Zależność między strategiami radzenia sobie z chorobą, a własnym poczuciem choroby. Istnieje statystycznie istotna zależność między strategią akceptacja – rezygnacja a poczuciem własnej choroby, oraz między strategią rozładowanie emocjonalne a poczuciem własnej choroby.

13. Zauważono, że najczęściej wybieraną strategią w procesie radzeniu sobie kobiet po mastektomii okazała się strategia numer, 3 czyli poszukiwanie wsparcia i informacji. Wybór tej strategii okazał się niezależny od takich czynników jak wiek kobiety, miejsce zamieszkania, wykształcenie, ilości posiadanych dzieci, dla wszystkich tych zmiennych badana grupa kobiet wybierała zawsze strategie numer 3 jako najlepszą strategię radzenia sobie z tym problemem. Istotna statystycznie okazała się zależność między odczuciem własnej choroby a takimi strategiami jak akceptacja – rezygnacji i rozładowanie emocjonalne. W pierwszym przypadku p = 0,010 a w drugim 0,004. Można, więc przyjąć, że gdy kobieta po mastektomii ma poczucie własnej choroby i czuje się chora wybiera jako strategię radzenia sobie z problemem akceptację - rezygnację lub próbuje poczucie własnej choroby rozładować emocjonalnie.

14. W badaniach wykazano zależność między trudnościami w oglądaniu siebie nagiej, a akceptacją- rezygnacją i rozładowaniem emocjonalnym. Istnieje statystycznie istotna zależność między rozładowaniem emocjonalnym a trudnością w oglądaniu siebie nagiej i wynosi ona p= 0,016, a między trudnością w oglądaniu siebie nagiej a rozładowaniem emocjonalnym p = 0,001. Świadczy to może o fakcie, że gdy u kobiety po mastektomii występuje zaburzenia w oglądaniu siebie samej nagiej, sięga ona po taką strategie radzenia sobie z tym problemem jak akceptacja – rezygnacji i rozładowanie emocjonalne.

15. WNIOSKIWybór pewnych strategii radzenia sobie z chorobą nowotworową zależyod odczuć fizycznych i psychicznych badanych kobiet. Należy tu uwzględnić takie strategie jak akceptacja – rezygnacja, która w dużym stopniu zależy od odczuć fizycznych kobiety i psychicznych kobiety, czyli akceptacji bądź braku akceptacji własnego ciała po zabiegu. Wybór strategii rozładowanie emocjonalne w dużej mierze zależy od odczuć psychicznych kobiety, jest to zrozumiałe gdyż obie te wartości bardzo mocno są ze sobą powiązanie, rozładować emocjonalnie można się wtedy, gdy osiągnie się pewną psychiczną stabilizację. Na wybór danej strategii radzenia sobie nie wpływają takie czynnikijak wiek, wykształcenie, miejsce zamieszkania, ilość posiadanego potomstwa.

16. Dziękuje