7. BIHOTZ-BIRIKEN OINARRIZKO ONERATZEA II

1. 7. BIHOTZ-BIRIKEN OINARRIZKO ONERATZEAII

2. 7.3 Bihotz-birikenoinarrizkooneratzeahelduengan • Egoera eta konorte-ailaaztertu: • Inguruarensegurtasuna. • Konortemailabalioztatu (kaltetuaestimulatu, ozenki “Ongizaude?”, sorbaldakmugitu…) Erantzunikbai? Ez mugitu eta laguntzaeskatu. Erantzunikez?  laguntzaeskatu, oihueginlarrialdikotelefonoradeitzeko: LOZ martxanjarrikodira.

3. Arnasbideaireki: Mihiarenoinafaringearengaineraerortzendenean arnas bideatrabatzen du. 1. Kopeta eta kokotseko maniobra: sorosleakkaltetuarenburutikgertuendueneskuakaltetuarenkopetarengaineanjarribehar du. Presioaeginbehar da lepoarenhiperluzapenegokialortu arte, angeluzuzenbatsortuz. Ondoren, kaltetuarenoinetatikgertuendagoeneskukohatzaz, masailhezurrarenerakartzeindarragoratuegingo du, kokotsekohezurraeustekopuntugisahartuz eta ahoaerpuruazzertxobaitirekiaraziz. 2. Masail-hezurraigotzeko maniobra: garondokobizkarrezurrarenkaltearensusmorikdagoenean. Solrosleakkaltetuarenburutikgertuendueneskuakopetanjarribehar du, buruarenedolepoarenmugimendutxikienik ere ezizateko. Besteeskuarenhatzerakusle eta lehenhatzaz, masailhezurretik (kokotsarenailan) trakzioaeginez, goranzkoerakartzeindarraeginbehar da, bainalepoanhiperluzapeniksortugabe.

4. Aireztapena: 10 segundotankaltetuarenarnasketaegiaztatu Sorosleakaurpegi-masailakaltetuarenaurpegirahurbilduko du, bularraribegiratzendionbitarteanhauekegiaztatzeko: 1. Bularramugitzen dela ikusi. 2. Arnas ahotsakdaudelaentzun. 3. Soroslearenmasaileankaltetuakarnastutako airea botatzen duelasentitu. Arnasarikbai? Albokakosegurtasunekoposizioanjarri (ASP). Arnasarikez? Laguntzabilatu, ahozgorakoetzaneran, gorputzarrotzakidentifikatueta putzaldiak.

5. Arnasarikbai?: - ASP - Sorosleakgertuenduenukondoaokerrerarazibehar dio, besoagorputzetikurrunaraziz eta horrela 90º koangeluaosatuzsorbalda eta ukondoaz. - Sorosleakurrunenduenbelaunaokerrarazibehar dio kaltetuari. - Eskubatbelaunarengaineanjarri eta besteeskuazkaltetuareneskuahartubehar da, edokaltetuarisorbaldatikgorputzabirarazibeharzaio. - Buruaokertutadagoengorputz-adarrarengaineanjarribehar da, nolabaitekoinklinazioz, gonbitoakkanporatzeaerrazteko. Era berea, arnasbideakirekitajarraitzen duela ziurtatubeha da. - Une oro kaltetuarenegoeraegiaztatubehar da (arnasketa eta zirkulazioa) - Aurrezlaguntzarikeskatuezbadu, kaltetua memento horretanbakarrikutzdaiteke eta laguntzabila LOZ-era jo.

6. Arnasarikez?: - Norbaitekedosorosleaklaguntzaeskatu. - Kaltetuaahotsgorakoetzaneranjarri, gorantzbegira eta besoakenborrerahurbilduta. - Ahobarneangorputzaarrotzikduenbegiratu, atera. - Berehalabi arnas putzaldiahozahoegitea: 1. Arnasbideairekitamantendu (kopeta-kokots) 2. Kopetandaudeneskukohatzerakusle eta erpuruazsudurzuloakitxi. 3. Kaltetuarenahoatrakzioamantenduzirekibehar da, airea hartu eta soroslearenezpainakkaltetuarenahoanjarri, ongiestalitaziurtatuz. 4. Putzegin 1,5 eta 2s bitartean, kaltetuarenbularraigo arte. 5. Zertxobaitaldendu, birikenbarneko airea kanporatzeaeragozteko. Berriro airea hartu eta bigarrenputzaldiaegin. 6. Putzaldiakeraginkorrakezbadira eta bularrahanditzenezbada, bostputzaldiegin. Bi putzaldieraginkorezbadira, konorterikgabekokaltetuetanarnasbidearen traba kentzeko maniobra eginbehar da.

7. Zirkulazioa: Odolarenjoan-etprriarenzantzuak. Kaltetuabegiratu eta ondorenkarotidakopultsuahartu. Zirkulazioarenzantzurikbai?: - Bostsegundoraahozgorakoputzaldia. - Bihotzarenjardueraminutuzminutuegiaztatu (10-12 putzaldira) - Putzaldiarekinjarraitu, kaltetuaberekabuzarnasahartzenhasi arte, eta hala ere konorterikezbaduASPanjarri. Zirkulazioarenzantzurikez? BAG-aren kasuankanpokobihotz masajea hasibehar da.

8. Kanpokobihotz-masajea: 1. Kaltetuaazaleratinko eta gogorreanjarri eta suspertzaileaalboan eta bularraren parean kokatu. 2. Masajea ematekopuntua: Esternoiedobularrezurpuntan. 3. Konpresioarenteknika: suspertzailearenbesoekzuzenluzatutaegonbehardute, ukondoakluzatuta eta kaltetuarenbularrarekinperpendikularrean. Suspertzailearensorbaldekkaltetuarenesternoiarekikoparaleloanegonbehardute. Konpresioakegitenhasi, soroslearenpisuakaltetuarenesternoiarenkontraerortzenutziz. Kaltetuarenesternoiaharenherenarenneurrikosakonerasakatubehar da, 3,5-5zm. Ondoren, bularrarihasieraposizioahartzenutzibainaeskuakbertatikaltxatubarik. 4. Konpresioarenmaiztasunaminutuko: 80-100. 5. Suspertzailebakarraedobidaudenean, hamabostkonpresiokoahozgorakobiputzaldieraginkorjarraitu (15:2) Salbuespena, bisuspertzailedaudenean, batekputzaldiak eta besteakkonpresioak. 7. Suspertzenjarraitubaldin eta…AGERTZEN EZ BADIRA - Kaltetuaberekabuz, arnasketa-zirkulaziozantzuakazaldu. - Hainbatpertsonaprestatuagodator. - Nekefisikoakjarraitzeaeragozten dio suspertzaileari.

9. 7.4 Bihotz-birikenoinarrizkooneratzeaurtebete eta zortziurtebitartekohaurrengan. • Egoeraren eta konorte maila balioztatu (helduen berdina) • Arnasbidea ireki( kopeta-kokots eta masail-hezurra) • Aireztapena egiaztatu (helduetan bezala)

10. Zirkulazioaegiaztatu: - Helduetanbezala. - Bainapultsurikbadu minutubakoitzeko 20 aireztepen, 3segunduko aireztapenbat. - Pultsurikezbadu, BBB-kinhasi LOZ ohartarazibainolehenminutubatez. - Konpresiopuntuaberdina. Bitartean, besteeskuahaurrarengaineanmantendubehar da. Konpresioak 2,5 eta 3,5 zmbitarteankonprimidukodutehaurrarenbularra. - Minutuko 100 konpresioegin eta bikonpresioenarteanbularrarihasierakoposizioaberreskuratzenutzibeharzaio. - Kasuhonetan, bostkonpresiorenondorenaireztapenbategingo da (5:1) - Minutubakoitzarenondoren, 5:1ko hogeiziklorenondoren, karotidakopultsuaegiaztatubehar da oneratzekoekintzekinjarraitzekoedoez. - Pultsuaerrekuperatzenbadabainaarnasketaezhirusegundukoputzaldibateginbeharzaio. Berezkoarnasketaberrastenbada, aire bideairekitadagoelaziurtatu eta behatualdiro.

11. 7.5 Bihotzbirikenoinarrizkooneratzeaurtebetebainogutxiagokohaurretan • Egoeraren eta konorte-mailaren balioztapena (helduetan berdina) • Arnasbidea ireki (kopeta-kokots eta traumatismoan kokotsa igotzeko maniobra) • Aireztapena egiaztatu (helduetan berdina)

12. Zirkulazioaegiaztatu. - Beso-arteriakopultsuahartu (haurrarenbesapearen eta ukondoarentartean) - Pultsurikbai minutuko 20 aireztapeneta ondorenpultsuaberriroegiaztatu eta LOZ abisatu. - Pultsurikez BBB-kinhasi. Haurrarentitiburuenartekolerroairudikatubehar da konpresiopuntuatopatzeko. Sorosleak, bigarren, hirugarren eta laugarrenhatzakirudikatutakolerro horren azpianjarribeharditu. Ondorenbigarrenhatzaaltxatu eta hirugarrenaealaugarrenadaudenlekuanemango da masajea. 1 eta 2zm arteansakatu, bularrarensakonerarenherena. Konpresiobakoitzarenondoren, bularrakjatorrizko forma eta zabaltasunaerrekuperatubehar du. - Minutubakoitzeko 100 konpresio uniforme. - Bostkonpresioondorenaireztapenbat (5:1) - Larrialdikozerbitzuakabisatuminutubatigaroondoren. - 5:1 20 ziklorenondoren, besokopultsuaegiaztatubehar da. Pultsurikbaibainaarnasketarikez, minutuko 20 aireztapeneginbeharzaizkio eta berriropultsuaegiaztatu. - Errekuperatzendeneanalboraetzandaipinibehar da haurtxoa, konstantealbalioztatuz.

13. BBBO ekintzetan sor daitezkeenarazoak • Airezkoputzaldiakbolumenhandikoakedodenboralaburreanegindakoakbadira, birikietarainoko aire-sarrerarenerresistentziasortzen da Aire gutxiagobirikietara eta urdailapuztuegiten da. • Urdailapuzterakoangonbitoarriskua  bronkioekxurgatzekoarriskua. Goitikinarriskuadagoeneanburua albo batera ipinibeharkolitzteke (garondokobizkarrezurrakkalterikezbadu) • Urdailapuzterakoan diafragmaren konpresioa birikakzabaltzeaeragotzi. Momentuhonetan, sabelaldearengoiko eta ezkerrekoaldeansakatuko da, buruaalboratutadauelarik. Horrela, urdaileko airea hustuko da. • Bularreko masajean indargehiegieginezgero, edoteknikatxarraerabilizgero, saihets-hezurretanhausturakgertadaitezke, baitabestekaltebatzuk ere: gibelean, diafragman, barean…Bularrarenbarrunbean, birikeidagokienlekuan, airea edoodola ere pila daiteke (pneumotorax eta hemotoraxa)

14. 7.6 Noizgelditubehar da BBB egiten? • Kaltetuaberezkoodol-bultzadaedozirkulazioaerrekuperatzenduenean. • BBB arrakastarikgabehasidugunean eta era sinesgarriankaltetuak BBB ekintzakezjasotzearennahiaegiaztatzendigunean. • Bihotzgelditzearengaixotasunsendakaitzakeragin duela dokumentuenbidez eta zalantzarikgabeegiaztatzendenean. Fase terminalekogaixoenkasuetangertatzen da. • BBB arrakastarikgabehasidenean, eta zalantzarikgabebihotzagelditudenetikhamarminututikgorakoatzerapenarekinhasi dela egiaztatzendenean (itomena, halabeharrezkohipoteria eta zenbaitbotikentoxikazioedopozoindurakasuetan izan ezik) • BBB delakoarensendagilearduradunakbihotzarengeldiketaitzulezina dela onartzenduenean. • Suspertzaileaakitutaedolur jota dagoenean. BBB luzeasuspertzailebakarrakeginbeharraizatendueneangertatuohi da.