Diferencat kulturore ne komunitet

1. Diferencatkulturore ne komunitet MP simestri pare

2. Objektivat • Diskutonikulturendherendesine e nderthurjes se kultures me kujdesinshendetsor • Diskutonirendesine e zhvillimitteinfermieres se kujdesitkomunitar me vetedijedhekompetencekulturale • Dikutonidisangaperberesit e vleresimitkulturor • Identifikoninderhyrjetkulturalishttepershtatshme

3. Pikatkryesore • Kultura pёrcaktohetsinje sёrёbesimesh, vlerashdhesupozimeshrrethjetesqejanetepranueshmebrendanjegrupitecaktuarnjerezishdhetransmetohenngabrezi ne brez. • Akulturacionieshteproçesii mesimittenjekulturete re. Adaptimindajnjekulturete re kerkonndryshime ne praktikat e jetes se perditshme. Ketondryshimelidhen me gjuhen, edukimin, punen, rikrijimin, eksperiencatsocialedhesistemin e kujdesitshendetsor. • Nderthurja e kultures me kujdesinshendetsoreshteesenciale per mireqenien e klientit. Lidhjandermjetbesimitteshendetitdhepraktikaveshendetsorequhetkulture • Vleresimikulturorsiguroninformacionerrethefektittekulturesmbikomunikim, ndryshimetbiologjikedhefaktoretkontrolluesambiental.

4. Pikatkryesore • Eshte e rendesishmeqetevleresohenbesimetdhepraktikat e klientitkurperpilohetplani i kujdesit. Infermieri ne komunitetduhettekonsiderojese, jotegjithakulturatjanenjesojdhe se kandryshimenganjekulture ne tjetren. Çdoklientduhettekonsiderohetsiunik • Vetedijakulturoreperfshinkonfidencen e njohjes se teshkuareskulturore, biases dhediferencat e çdonjerit. Profesionistet e shendetitduhettevleresojnebesimet e tyredhetepyesinveten se siketobesime do tendikojne ne kujdesinndajklientit. • Komponentekulturorejanenjohurite, mirenjohja, dhekonsiderimi i kultures se çdonjerit per tezgjidhurproblemet.

5. Parametrat e vleresimitkulturor • Bekraundietnik • Preferencatfetare • Strukturafamiljare • Gjuha • Nevojat e komunikimit • Edukimi • Vleratkulturore • Zakonetushqimore • Praktikatshendetsore

6. Hapat per mbledhjen e tedhenave • Mbledhja e tedhenavevete-identifikuese • Pyetjetecilatadresojneperceptimet e klientitmbinevojatetijshendetsore • Identifikimi i faktorevekulturorqemundtendikojnezgjedhjet e nderhyrjeveinfermierore.

7. Perdorimi i perkthyesit • Perkthyesiduhetteperdoretkureshte e veshtireqeinfermierioseklientitekuptojnegjuhen e njeri-tjetrit. Preferohetqeperkthyesi i zgjedhurtenjoheterminologjinemjeksore. Perdorimi i anetarevetefamiljessiperkthyesnukeshte e keshillueshme, duke pasurparasyshqeklientikanevoje per privatsikurdiskuton per çeshtepersonaleMaterialete mesimdhenies se klientitduhettejenegati per klientetqeflasingjuhen e vendit.

8. Kompetencatkulturore:vete-vleresimi • Jam une e vetedijshmerrethkulturessimedhekendveshtrimitqeunekamndajkulturavetetjera? • A jam une e aftetekryejnjevleresimkulturortendjeshem? • A kamnjohuritemjaftueshmetenevojshme per tezhvilluarnderhyrjetinfermierore? • A kampunuar me popullata diverse? • Cili do tejeteqellimi i mesimmarrjesrrethpopullates diverse.

9. Transmetimi i ndjeshmerisekulturore • Infermieriduhettetherreseklientinngambiemriperveçrastevekurklienti i jepinfermieritleje per teperdoruremratetjere • Infermieriduhetteprezantohet me emerdheteshpjegojepozicionin • Infermieriduhettejeteautentikdhe i ndershemrrethnjohuriveosejondajkultures se klientit • Perdorgjuhenqeeshte e gjeturkulturalisht • Identifikoçfare di klientirrethproblemeveshendetsore , trajtimitsidhepershtatjenkulturore. • Asnjeheremossupozorrethklienteve • Inkurajoklientinqeteqetepyeserrethçdogjejeqeainuk e kupton • Respektovlerat, besimetdhepraktikat e klientit • Trego respekt per sisteminmbeshtetesteklientit.

10. Edukimishendetsor ne komunitet MP viti 1

11. Pikatkryesore • Infermierikomunitar ne menyretevazhdueshmekryenedukimshendetsor ne menyreqetepromovoje, mirembaje, dherikthejeshendetin e popullates. • Kurperpilonprogramet e edukimitkomunitar, infermieriduhettemarre ne konsideratebarrieratqe e bejnemesimnxenienteveshtire. Disangaketopengesaperfshijnemoshen, kulturen, aftesitekufizuarakuptimidheleximi, barrieratgjuhesoredhemungesen e motivimit. • Edukimi i suksesshemshendetsor ne komunitetkerkonplanifikim.

12. Teorite e mesimnxenies • Teoriabihevioriste: fokusohetmbindryshimin e sjelljevenepermjetperdorimittemetodaveriforcueseosembeshtetese • Teoriakonjitive: fokusohetmbindryshimin e rrjedhes se mendimevenepermjetperdorimittemetodaveqeofrojnendijimetendryshmedheperseritjes • Teoriakritike: fokusohetmbirritjen e thellesise se njohurivenepermjetperdorimittemetodavesidiskutimedhekerkime.

13. Teorite e mesimnxenies • Teoria e zhvillimit: fokusohetmbifazat e zhvillimit human dhemetodatspecifikedhetepershtatshme per moshen duke i venetheksingadishmerise per temesuar • Teoriahumaniste: fokusohetmbindjenjatdhelidhjet. Metodatbazohenmbiprincipetqenxenesit do tebejne ate qeeshte me e mira e interesittetyre • Teorite e temesuarit social: fokusohetmbindryshimin e pritshmerivedhebesimevetenxenesitnepermjetperdorimittemetodaveqelidhininformacionin me besimindhevlerat

14. Stilet e temesuarit • Nxenesitvizualmesojnenepermjet :teparit: dhemetodavetetillasimbajtja e shenimeve, shikimi i videove, dheprezantimet. Ketanxenes “mendojne ne foto”, • Nxenesitauditoremesojnenepermjet “degjimit” me anetemetodavetetillasi; leksionetverbale, diskutimetdhe duke lexuar me zetelarte.Ketanxenes “interpretojnedomethenienkurdegjojne” • Nxenesittaktil-kinetikmesojnenepermjet “teberit” me anetemetodavetetillasiprovodhegabo, kap me doredhedemostrimit. Ketonxenesfitojne “dometheniennepermjeteksplorimit”.

15. Zhvillimi i njeplaniedukimishendetsor ne komunitet • Identifikonevojat e specifiketemesimdhenies se popullates. Vendosprioritetet. • Zgjidhteorinetemesuarit (biheviorale, konjitive, kritikeetj)qe do teperdoresh ne programin e edukimitbazuarmbiplotesimin e nevojaveteidentifikuara me pare per mesimnxenie. • Konsideroproblemet e edukimittetillasishqetesimetspecifiketepopullates, barrierat e temesuarit, stilet e mesimnxenies.

16. Zhvillimi i njeplaniedukimishendetsor ne komunitet • Perpilimi i programitteedukimit • Vendosobjektivaafatshkurtradheafatgjata, tematshmedhetearritshme • Zgjidhnjemetodetepershtatshmeedukimibazuarmbiobjektivat e temesuaritdhevleresimin e stilittetemesuarittepjesemarresve. • Zgjidhpermbajtjentepershtatshmeme objektivatdhepercaktokohen. • Zgjidhmetoden e vleresimitqe do tesigurojefidbek ne lidhje me arritjen e objektivaveafatshkurtra.

17. Zhvillimi i njeplaniedukimishendetsor ne komunitet • Implementoprogramet e edukimit. Siguro ambient qeperkrahmesiminxenien(pa zhurme, nderveprimtefavorshem, konfort i nxenesitdhe me lexueshmeri). • Vleresoarritjen e objektivavedhesuksesin e instruksioneve.

18. Vleresimidhediagnostikimi ne komunitet. MP viti pare

19. Objektivat • Diskutonirolin e vleresimit ne komunitet per identifikimin e nevojavedheproblemeve, pikavetefortadheburimet. • Njihnitedhenatqeduhettemblidhenngavleresimikomunitar • Diskutonimetodat me tepershtatshme per tembledhurtedhenat • Interpretonitedhenatdhevendosniprioritetet ne bazeteproblemeveteidentifikuara

20. Pikatkryesore • Vleresimi i komunitetiteshtenjemenyretekuptuariqekonsideronkomuntetinsiklient. • Vleresimidhediagnostikimikomunitarjanebazaqendihmojne ne planifikimin e programevespecifike per popullaten. • Infermierikomunitarkarolkyçne vleresimin e nevojavetekomunitetit. Tecilatjane: • Nderveprimi me servisetkomunitare • Deshmitareteveprimimitteprogramevekomunitaredhepergjigjes se klientitndajserviseve • Identifikonserviset e se ardhmesbazuarmbinevojat e dukshmetepopullates.

21. Perberesit e njevleresimikomunitar • Njerezit • Demografia; shperndarja, mobiliteti, densiteti, tedhenat e censusit. • Faktoretbiologjike: statusi i shendetitdhesemundjes, gjenetika, raca, mosha, gjinia, shkaqet e vdekjeve • Faktoretsociale: profesioni, aktivitetet, statusimartesor, edukimi, teardhurat • Faktoretkulturor: pozicioni, rolet, historia, vlerat, zakonet, normat, besimi. • Vendioseambienti • Faktoretfizike: gjeografia, terreni, tipi i komunitetit, vendndodhjae serviseveshendetsore • Faktoretambientale: klima, flora, fauna, topografia, substancattoksike, vektoret, ndotja.

22. Perberesit e njevleresimikomunitar • Sistemetsociale • Sistemishendetsor • Sistemidhefaktoretekonomik • Sistemi i edukimit • Sistemifetar • Sistemi i perkrahjessociale • Sistemi i politikave • Sistemidhefaktoretrikrijues • Sistemiligjor • Sistemidhefaktoret e komunikimit • Sistemi i transportit • Burimetdheserviset.

23. Mbledhja e tedhenave

25. Perberesit e surveit Windshield • Njerezit • Kush eshte ne rruge? • Si janeveshur? • Çfarepobejne? • Kush eshteorigjina, etnicitetioseraca? • Ku lokalizohengrupet e ndryshme? • Si mundetinfermieritekategorizojestatusin socio-ekonomiktebanorevedhepse? • A kakafsheshtepiake ne komunitet?

26. Perberesit e surveit Windshield • Vendi • Kufijte • Ku lokalizohetkomuniteti? • Kush janekufijte? • Kakufijnatyrale? • Kakufijtendertuarngabanoret? • Lokalizimi i serviseveshendetsore • Ku janelokalizuarndertesatmadhoreshendetsore? • Per Çfareserviseshkanevojekomuniteti , tecilatjanelokalizuarjashtekomunitetit

27. Perberesit e surveit Windshield • Vendi • Ambientinatyror • A katedhenagjeografikeqemundtedemtojnekomunitetin? • A kabimeosekafsheqemundtedemtojneoserrezikojneshendetin e komunitetit? • Ambienti i ndertuarngahumanet • Çfareindustriekabrenda ne komunitet? • A kamundesiqekjoteperbejerrezik per shendetin e punetorevekomunitareosekomunitetit? • A mundtekontaktohen me lehtesiserviset e kujdesit? • Jane rruget e ndertuaradheteshenjezuara?

28. Perberesit e surveit Windshield • Vendi • Shtepite • A janeshtepitecilesishttepranueshme? • Sa tevjetrajane? • A kandertesakustrehohennjeose me shumefamilje • Jane shtepite e riparuaraapojo • A kashtepi bosh dhepse?

29. Perberesit e surveit Windshield • Sistemetsociale • A kaservisesociale, klinika, spitale, dentist dhedhenestekujdesitbrenda ne komunitet? • A kashkollamjaftueshembrendakomunitetit? A jane ne gjendjete mire? • A kaparqeosekendelodrash? • A kaambientendihmeseosebamniresiebrendakomunitetit? • Çfareserviseshsigurohenngagrupetfetare, shkollat, qendratkomunitaredheqendratrikrijuese? • A ka transport publik, sa i sukseshemeshte? • Çfaredyqaneshkabrendakomunitetit • Eshteevidentembrojtjapublike (policia, zjarrfikesit, urgjenca)?

30. Analiza e tedhenavetevleresimittekomunitetit • Infermieri i shenddetitkomunitarluannjerolaktiv ne vleresimin, interpretimin e tedhenavedheidentifikimin e problemeve. Hapat e analizes se tedhenavetenxjerrangavleresimi i komunitetitperbejne: • Mbledhja e tedhenave ne njesistemtecaktuar • Vleresimi i kompletimittetedhenave • Identifikimidhembledhja e tedhenaveqemungojne • Sintetizimi i tedhenavedheidentifikimi i subjekteve • identifikimi i nevojavedheproblemevetekomunitetit • Identifikimi i burimevedhepikaveteforta. • Çdo problem i identifikuaranalizohet ne veçanti. Shpeshgrupepuneformohen per teekzaminuarproblemetindividualedhezhvillimin e zgjidhjeve • Ne permbledhjen e problemitinfermieriduhetteidentifikojeqellimet duke u bazuar ne kriteretematshmedhespecifike.

31. Diagnozat e shendetitkomunitar • Problemet e identifikuarangavleresimi i komunitetitshpeshformulohensidiagnozashendetsorekomunitare • Ne diagnozatinfermierorekomunitareperfshiheninformacionengavleresimi i komunitetit, njohurite e pergjithshmeinfermierore, konceptetepidemiologjike (sidomoskonceptet e rrezikuttepopullates) • Diagnozatinfermierorekomunitareshpeshshkruhen ne formatin e meposhtem: • Rrezik i(problemispecifikoserreziku ne komunitet)ne (popullatenspecifiketendikuarngaproblemioserreziku) e lidhur me (dobesitedhefortesite ne komunitetqeinfluencojneprobleminoserrezikun)

32. Vendosja e prioritetevendermjetproblemeveteidentifikuara • Kurvendosprioriteteduhettemerren ne konsideratefaktoret: • Ndjeshmeria e komunitetit ne lidhje me problemin • Gadishmeria e komunitetitqeteperballet me problemin • Ekspertiza e nevojshme/burimetfiskale • Ashpersia e problemit • Koha e nevojshme per zgjidhjen e problemit