Mehmet Vedat TEK

1. Mehmet Vedat TEK ADI : RANA SOYADI : AKOĞUZ NUMARA : 20945763

2. Mimar Hakkında Bilgi • I. Ulusal Mimarlık döneminin önde gelen iki mimarından biridir. Mekteb-i Sultani'de ikinci sınıfa kadar okuduktan sonra 1888'de Paris'e gitmiş, önce ÉcoleMonge'u bitirmiş, sonra da Julian Akademisi'nde resim eğitimi görmüştür. Bir süre ÉcoleCentrale'da mühendislik derslerini izlemiş, Paris Güzel Sanatlar Yüksekokulu'nun sınavını kazanarak mimarlık eğitimine başlamıştır. Fransız olmadığı için kabul edilmediği Roma Ödülü bursu yarışmasına, Fransa Devlet Başkanı'nın özel izniyle katılmış ve yarışmadaki çalışması Légiond'Honneur nişanıyla ödüllendirilmiştir. 1897'de İstanbul'a dönen Vedat Bey 1899'da İstanbul Şehremaneti mimarlığına getirilmiş

3. , Cemil Topuzlu Paşa'nın şehreminliği süresince Heyet-i Fenniye reisi olarak çalışmıştır. Bir yıl sonra Sanayi-i Nefise Mektebi 'nde mimarlık tarihi öğretmenliği, 1905'te Posta Telgraf Nezareti mimarlığı, 1908'de padişahın başmimarlığı görevlerinde bulunmuş, I. Dünya Savaşı sırasında Harbiye Nezareti başmimarlığına atanmıştır. 1925'te Sanayi-i Nefise Mektebi'ndeki ilk Türk öğretim görevlisi olan, Yüksek Mühendis Mektebi'nde (günümüzde İTÜ ) de dersler veren Vedat Bey çeşitli aralıklarla 27 yıl öğretmenlik yapmıştır.

4. Ulusal Mimarlık akımının öncülerinden Vedat Bey'in bu anlamdaki ilk önemli yapıları İstanbul'daki Defter-i Hakani Büyük Postane (1909, Sirkeci), Veli Efendi Hipodromu ile Haydarpaşa ve Moda Vapur İskeleleri'dir. Vedat Bey'in, Cumhuriyet'in ilk yıllarında Ankara'da gerçekleştirdiği en önemli yapı Halk Fırkası Mahfeli'dir ( 2.TBMM Binası ; 1924). Dönemin öteki yapılarına göre daha yalın olan bu yapıda da tarihsel üslup özellikleri kullanılmıştır. Ankara'da Gazi Köşkü, Kemaleddin Bey tarafından tamamlanan Vakıf Oteli (Ankara Palas) gibi önemli yapıları da gerçekleştirmiştir. Mimarlıkta ulusallıktan yana olmuşsa da çağdaş değişmeleri de izlemiş ve kendine göre yorumlamış; ileride bezemede yalınlığa yönelineceğini, biçimlendirmede bir üsluba bağlanmaksızın işlevlerden yola çıkılabileceğini düşünmüştür.

5. Bu yöndeki denemelerinden biri İstanbul'daki Halit Bey Apartmanı'dır (1934, Çemberlitaş). Zaman zaman güncel mimarlık ve kent tasarımı sorunlarını konu edinen yazılar da yazmış olan Vedat Bey'in öteki önemli yapıları arasında İzmit Saat Kulesi (1901), Kastamonu Hükümet Konağı (1901-02) ile İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı ekleri, Deniz Yolları Acentası Binası, Macar Konsolosluğu ve Nişantaşı'ndaki kendi evi, Sirkeci'deki Mesadet ve Liman (1907) Hanları, Karaköy'deki Sabitbey, Muradiye (1915) ve Tahir (1935) Hanları, Fatih'teki Tayyare Şehitleri Anıtı (1912), Göztepe'deki Cemil Topuzlu (1912-19), Kuruçeşme'deki Enver Bey Köşkleri, Bostancı'daki Leyla Hanım, Yeşilköy'deki Halit Ziya Uşaklıgil ve Yeniköy'deki Halit Bey Villaları sayılabilir.

7. I. Ulusal Mimarlık akımı • Türkiye cumhuriyetinin ilk yıllarında doğmuştur. • 1.dünya savaşı ve bir çok savaştan yenilgiyle çıkılmıstır • Kurtuluş savaşı kazanılmış ve bağımsızlık yönünde büyük bir adım atılmıştır • Yıkılmış yapılar, çökmüş bir ekonomi içinde toplum yorgun bir durumdaydı • İlk dönem cumhuriyet kadroları böyle bir durumdan yeni bir ülke inşa etmeye çalışmışlardır.

8. Bu dönem yapılarının genel özellikleri • Geneli büyük yapılardır kompleks halinde veya genel halka hitap eder. • Çoğunda çağdaş donatı vardır. • Tümü Millii Mimari üslubunun tasarlama ilkelerini taşır. • Genellikle simetrik ve aksiyal kütle düzenlemeleri ve planları vardır • Ölçü ve oranlar, kompozisyonlar bakımından avrupadaki neo klasizm le paralel bir anlayıştadır. • Geleneksel Selçuklu Osmanlı islam mimarisinden alınmış tasarımlar ve çizgi etkilerine sahiptir.

9. Sonuç olarak bir yandan batının yenilikleri alınmaya çalışılırken bir yandanda geleneğe sahip çıkılarak diriltilmeye çalışılmıştır. • Biçimci bir yaklaşıma sahip olan 1.ulusal mimarisinde simetrik kütleler kullanılır. • Bu kütleler rönesans mimarisi anlayışlarıyla parelellik gösterir. • Süsleme selçuklu ve osmanlı izleri taşırken simetri aksındaki girişin portiklerle düzenlenmesi ise tamamen osmanlının etklieridir.

10. Tokatlıyan Oteli

11. Harbiye Nezareti

12. Erenköy İstasyon Camii

13. Kazım Emin Tütün Deposu

14. Tayyare Şehitleri Anıtı

15. Defter-i Hakani

16. Büyük Postane

19. Büyük Postane, Sirkeci PTT Merkezi İstanbul'un Fatih ilçesindeki Sirkeci semtinde yer alan Türkiye'nin en büyük postane binasıdır. • Büyük Postane binasının inşaatına Posta ve Telgraf Nezareti binası olarak hizmet etmek üzere 1905 yılında başlanmıştır. 1909 yılında inşaatı tamamlanan binanın mimarı Vedat Tek'tir. Yapımında Vedat Bey ile birlikte Mimar Muzaffer Bey de çalışmıştır. • Bina Sirkeci semtindeki Büyük Postane Caddesi üzerinde yer alır. Mısır Çarşısı ve Yeni Cami'ye yakın bir konumdadır. Bina, 1.Ulusal Mimarlık akımının ilk örneklerindendir. Giriş kapısı üst tarafında çini işlemeli olarak eski yazı ile "Posta Telgraf Nezareti" yazılıdır. • 4 katlı olan binanın girişi basamaklarla yükseltilmiş ve ön cephesinin her iki köşesi de öne çıkarılıp, yükseltilerek üzerleri kubbe ile kapatılmıştır. Binanın içinde 3 kat boyunca yükselen dikdörtgen bir orta mekân ve bunu çevreleyen odalar vardır. • Bina 1927-1936 yılları arasında İstanbul Radyo evi olarak da hizmet etmiştir. Günümüzde(2010) İstanbul Avrupa Yakası PTT Başmüdürlüğü olarak hizmet etmekte, giriş katında ise tam teşekküllü bir postane (Sirkeci PTT Merkezi) yer almaktadır. İçinde ülkenin iletişim ve telekomünikasyon tarihi hakkında bir müze de barındırır.