Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu szkolnictwo.pl

1. Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

2. Pilzarten. Rodzaje grzybów.

3. Der Gemeine Birkenpilz ist in Europa weit verbreitet und innerhalb des Birkenareals häufig zu finden. Er wächst von Juni bis Oktober. Sein Hut hat 4 bis 6 cm Durchmesser, zimt- oder rehbraun und hat trockene Huthaut. Röhren („Schwamm“) ist weißlich. Bei Berührung verfärbt sich Pilz braun.Koźlarz babka jest szeroko rozpowszechniony w Europie i można go spotkać często w lasach brzozowych. Występuje w pobliżu brzóz i rośnie od czerwca do października. Jego kapelusz ma średnicę 4 - 6 cm, jest w kolorze cynamonu lub czerwonawego brązu i posiada suchą skórkę. Miąższ ("gąbka") ma kolor białawy. Przy dotyku zabarwia się grzyb na brązowo. Der Pilz ist schmackhaft, solange ist er jung, ältere Exemplare sind schwammig und wässrig. Grzyb jest pyszny, dopóki jest młody, starsze okazy są gąbczaste i wodniste.

4. Ästiger Stachelbart. Er erreicht mehr als 20 cm im Durchmesser. Er entspringt einem dicken Strunk, verzweigt sich in immer feinere Äste. Er wächst nur auf totem Holz. Vielmehr trägt er dazu bei, den organischen Abfall des Waldes zu beseitigen und bereitet damit auch für andere Organismen einen Lebensraum. Der Pilz ist essbar.Soplówka gałęzista. Ma średnicę ponad 20 cm. Wyrasta z grubej łodygi tworząc coraz cieńsze odgałęzienia. Rośnie tylko na martwym drewnie. Pomaga wyeliminować odpady organiczne lasu przygotowując siedlisko innym organizmom. Grzyb ten jest jadalny. Die Fruchtkörper erscheinen im Herbst. Owocnie pojawiają się jesienią.

5. Steinpilz ist großer und festfleischiger Pilz mit hell- bis dunkelbraunem Hut, gelblich grünen Röhren und hellbräunlichem, kräftigem Stiel. Er tritt Juli – Oktober im Nadelwald unter Fichten und Kiefern, aber auch im Laubwald auf.Borowik jest dużym i mięsistym grzybem o barwie kapelusza przechodzącej od jasno do ciemnobrązowej, żółtawo zielonym miąższu oraz silnym trzonku. Występuje od czerwca do października w lasach iglastych pod świerkami i sosnami oraz w lasach liściastych. Das ist sehr guter und geschätzter Speisepilz mit ausgezeichnetem Geschmack verwendbar zum Schmoren, Braten, Trocknen, und Einlegen in Essig. Jest bardzo dobrym i cenionym grzybem jadalnym o doskonałym smaku używanym do duszenia, pieczenia, suszenia oraz marynowania w occie.

6. Der Echte Pfifferling oder Eierschwamm hat den gelben Hut. Er wächst im Laub- und Nadelwald besonders bei Buchen, Eichen, Birken, Fichten und Kiefer. Das ist gesuchter und geschätzter Speisepilz mit nur geringem Nährwert. Er enthält Vitamin C. Sein scharfer Geschmack verliert er bei langem Braten. Er wird auch dann hart.Pieprznik jadalny lub kurek ma żółty kapelusz. Rośnie w lasach liściastych i iglastych zwłaszcza w pobliżu buków, dębów, brzóz świerków i sosen. Jest poszukiwanym i cenionymgrzybem jadalnym o niskiej wartości odżywczej. Zawiera witaminę C. Swój pikantny smak traci podczas długiego smażenia. Staje się też wtedy twardy. Manchmal werden die Pfifferlinge mit kleinerem Hut als 1cm regelrecht aus dem Moos von Pilzsammlern gekratzt. Dadurch hat der Pilz aber keine Chance mehr zur Verbreitung. Czasami kurki o mierzącym mniej niż 1 cm kapeluszu są dosłownie zeskrobywane z mchu przez grzybiarzy. Zatem grzyb nie ma już szansy na rozprzestrzenianie się.

7. Wörter und Wendungen. - Słówka i zwroty.  gesucht - poszukiwany geschätzt - ceniony die Nährwert - wartość odżywcza scharfer Geschmack - pikantny smak der Speisepilz - grzyb jadalny der Pfifferling - kurek die Verbreitung - rozprzestrzenianie się trockene Huthaut - sucha skórka bei Berührung - przy dotyku verzweigen - rozgałęziać się Einlegen in Essig - marynowanie w occie.

8. Der Rötliche Gallerttrichter sieht aus wie ein halbierter Trichter. Er kommt in den USA, Kanada, Sibirien und Japan den südeuropäischen Gebirgszügen vor. Er ist auch roh essbar. Er hat keinen besonderen Geschmack. An manchen Orten wird er auf dem Markt verkauft. Płomykowiec galaretowaty wygląda jak przecięty na połowę lejek. Występuje w USA, Kanadzi, na Syberii, w Japonii oraz w południowo-europejskich pasmach górskich. Można go spożywać na surowo. Nie ma specjalnego smaku. W niektórych miejscach sprzedaje się go na rynku.

9. Der Hasen-Röhrlingist ein Pilz, der mit verschiedenen Laubbäumen, in Mitteleuropa vor allem Eichenarten eine Symbiose bildet. Er tritt auch in Australien, Asien und dem östlichen Nordamerika auf. Er hat den dickfleischigen Hut der 3–10 cm im Durchmesser misst und einen scharfen Rand.Piaskowiec kasztanowatyjest grzybem, który tworzy symbiozę z różnymi drzewami liściastymi, szczególnie z dębami w Europie Środkowej. Występuje także w Australii,Azji oraz w Ameryce Północnej. Posiada mięsisty kapelusz o średnicy 3 -10 cm oraz ostre krawędzie. Der Hasen-Röhrling ist essbar und meist hochangesehen. Er soll in jungem Stadium angenehm nussig schmecken. Piaskowiec kasztanowaty jest jadalny i bardzo ceniony. We wczesnym stadium ma przyjemny orzechowy smak.

10. Der Grüne Knollenblätterpilzbildet in Hut und Stiel gegliederte Fruchtkörper. Der Hut wird etwa 5 bis 15 Zentimeter breit. Seine Oberfläche ist etwas klebrig, seidig glänzend, die Huthaut ist abziehbar. Die Farbe des Hutes reicht von blass gelbgrün bis braunoliv. Der Verzehr von nur geringen Mengen des Giftpilzes kann tödlich giftig sein. Muchomor sromotnikowytworzy owocnię podzieloną na kapelusz i łodygę. Kapelusz ma ok.5 - 15 cm szerokości. Jego powierzchnia jest trochę lepka, mieniąca się jedwabiście. Barwa kapelusza jest w różnych odcieniach od jasnozielonej aż do oliwkowego brązu. Rondo jest zazwyczaj jaśniejsze od środka. Spożycie nawet niewielkich ilości tego grzyba trującego może być śmiertelne.

11. Der Blauende Kahlkopfkommt in Nordamerika, Nordafrika und Europa vor. Er bildet relativ den robusten, in Hut und Stiel gegliederten Fruchtkörper. Er besiedelt verrottende Holz- und Pflanzenreste. Er kommt auf den Standorten an lichten Waldwegen und in Parkanlagen vor. Sein Vorkommen ist unstet.Łysiczka występuje w Ameryce Północnej, w Afryce Północnej oraz Europie. Tworzy dosyć solidną owocnię, podzieloną na kapelusz i trzon. Zamieszkuje gnijące szczątki drewna i roślin. Występuje na siedliskach wzdłuż jasnych ścieżek leśnych oraz w parkach. Jej występowanie nie jest konsekwentne. Der Blauende Kahlkopf durch seinen Gehalt an Psilocybin und Psilocin wirkt halluzinogen. Aufgrund dieser Inhaltsstoffe ist der Besitz und Handel mit den Pilzen untersagt. Łysiczka z powodu zawartości psylocybiny i psylocyny ma działanie halucynogenne. Ze względu na te składniki posiadanie i handel tymi grzybami są zabronione.

12. Der Butterpilz wächst oft in Symbiose mit Kiefern. Der gelb- bis schokoladenbraune Hut wird bis zu 12 cm breit. Der Hut ist schleimig, glänzend und glatt. In den USA, wo der Butterpilz durch Kiefernanpflanzungen weit verbreitet wurde, hat er aufgrund seiner schleimigen Beschaffenheit den Namen „Slippery Jack“(„Schlüpfriger Hans“) bekommen. In Bayern nennt man ihn deshalb auch „Rotzer“.Maślak rośnie częst w symbiozie z sosną. Kapelusz przechodzący od barwy żółtej aż po czekoladowo brązową ma szerokość 12 cm. Kapelusz jest oslizły, błyszczący i gładki. W USA gdzie maślak jest bardzo rozpowszechniony dzięki plantacjom sosnowym ze względu na swoją śluzowatą teksturę otrzymał nazwę „Slippery Jack“ ("Śliski Jan"). W Bawarii nazywa go się z tego powodu „Zasmarkanym". Der Pilz ist essbar. Geeignet für Schmoren, Backen und Beizen aber nicht für Trocknen oder den Transport geeignet.Grzyb jadalny. Nadaje się do duszenia, smażenia i marynowania, nie nadaje się do suszenia, ani do transportu.

13. Wörter und Wendungen. - Słówka i zwroty. der Rötliche Gallerttrichter - płomykowiec galaretowaty essbar - jadalny auf dem Markt - na rynku dickfleischig - mięsisty nussig schmecken - mieć smak orzechowy klebrig - lepki der Verzehr - spożycie der Giftpilz - grzyb trujący tödlich - śmiertelny der Fruchtkörper - owocnia der Butterpilz - maślak

14. Der Wiesenchampignonwächst vorwiegend auf mäßig gedüngten Wiesen, Weiden, in Gärten, Parks und leer stehenden Äckern. Er ist ein beliebter Speisepilz. Er kann jedoch leicht mit dem giftigen Karbolegerling verwechselt werden, der in der Stielbasis ein leuchtend chromgelbes Fleisch besitzt und unangenehm nach Karbol riecht.Pieczarka polna rośnie przeważnie na umiarkowanie nawożonych łąkach, pastwiskach, w ogrodach, parkach, oraz nieużytkach rolnych. Jest popularnym grzybem jadalnym. Może być jednak łatwo mylona z trującą pieczarką żółtawą, która posiada u nasady trzonu chromowo żółtą barwę oraz nieprzyjemny zapach fenolu.

15. Der Orangerote Becherling wächst vom Spätsommer bis zum Spätherbst. Er wächst gesellig auf nackter, feuchter Erde oder in niedrigem Gras, an Wegrändern, Böschungen oder auf Brachen, insbesondere auf lehmigem Untergrund. Fruchtkörper werden vor allem bei andauernd nasser Witterung gebildet.Dzieżka pomarańczowarośnie od późnego lata do późnej jesieni. Rośnie grupowo na gołej, wilgotnej ziemi lub w niskiej trawie, wzdłuż dróg, nasypów lub ugorów, szczególnie na gliniastym podłożu. Owocnie tworzą się podczas przedłużającej się wilgotnej pogody. Der Pilz ist essbar, aber geschmacklos. Manchmal verwendet, um die Speisen zu dekorieren. Grzyb jest jadalny ale pozbawiony smaku. Bywa wykorzystywany do ozdabiania potraw.

16. Der Satans-Röhrlingist giftig und verursacht schwere Magen- und Darmbeschwerden. Tödliche Vergiftungen sind nicht bekannt geworden. Das Geruch dieses Pilzes ist unangenehm. Er wächst in Laubwäldern, unter Eichen oder Buchen, bevorzugt auf kalkhaltigen Böden. Er kommt vom Juni bis Oktober vor.Borowik szatański jest trujący i powoduje poważnie zaburzenia żołądkowo - jelitowe. Śmiertelne zatrucia nie są znane. Zapach tego grzyba jest nieprzyjemny. Rośnie w lasach liściastych, pod dębami i bukami, wybierając gleby wapienne. Występuje od czerwca do października.

17. Der rote Fliegenpilztritt in Mitteleuropa von Juni bis zum Winter auf. Er ist in seinem Aussehen allgemein bekannt. Am auffälligsten ist der Hut. Er hat einen Durchmesser von 5 bis 15 Zentimeter. Das ist ein stark giftiger, mitunter tödlicher Pilz mit mehreren Giftstoffen. Hauptbestandteile des Fliegenpilzgiftes sind vor allem Ibotensäure und Muscimol.Muchomor czerwony występuje w Europie Środkowej od czerwca aż do zimy.Wygląd jego jest powszechnie znany. Ma średnicę 5 - 15 cm. Jest to grzyb bardzo toksyczny, czasami śmiertelny. Główne składniki trucizny muchomora to przede wszystkim kwas ibotenowy i panteryna. Früher legte man Fliegenpilzstücke in gezuckerte Milch, um die Fliegen, die von der Milch naschten zu töten. Daher rührt die Bezeichnung „Fliegenpilz“. Wcześniej wkładano kawałki muchomora do osłodzonego mleka, aby zabić łasujące tam muchy. Stąd jego nazwa "muchomor".

18. Der Austernseitling ist ein essbarer Pilz. Er ist sehr lecker, aber im Alter wird er hart. Seine Fruchtkörper liefern leicht verdauliches Eiweiß, Folsäure, Aminosäuren, B-Vitamine und Mineralstoffe. Außerdem hat man erkannt das Vorhandensein von antineoplastisch wirkender Substanz die auch die Senkung des Cholesterins im Blut verursacht. In vielen Ländern kultiviert man diese Pilze. Boczniak ostrygowaty to grzyb jadalny. Jest bardzo smaczny, ale na starość staje się łykowaty. Jego owocniki dostarczają łatwo przyswajalnego białka, kwasu foliowego, aminokwasów, witamin z grupy B i soli mineralnych. Wykryto także obecność substancji działającej przeciwnowotworowo i obniżającej poziom cholesterolu we krwi. W wielu krajach prowadzi się uprawę tych grzybów.

19. Wörter und Wendungen. - Słówka i zwroty. vorwiegend - przeważnie verwechseln - pomylić unangenehm - nieprzyjemnie der Spätsommer - późne lato in niedrigem Gras - w niskiej trawie die Böschung - nasyp die Brache - ugór lehmig - gliniasty geschmacklos - bez smaku verursachen - powodować die Darmbeschwerden - dolegliwości jelitowe

20. Goldporiger Röhrlingkommt vom Juli bis Oktober im Laubwald auf kalkhaltigen Böden, bevorzugt bei Buchen, Eichen und Moospolstern vor. Sein Hut ist 2-7 cm, jung halbkugelig, später gewölbt mit heruntergebogenen Rand. Die Oberfläche ist creme, beigerosa bis rosabräunlich, feucht, seidenglänzend. Złotak występuje od czerwca do października na glebach wapiennych, wybierając buki, dęby oraz mchy. Jego kapelusz ma długość 2-7 cm, we wczesnym stadium półkulisty, później wypukły z zakrzywioną krawędzią. Powierzchnia jest kremowa, beżowo-różowa, wilgotna, mieniąca się jedwabiście. Der Stiel ist 7 cm lang zylindrisch, manchmal leicht zugespitzt. Das Geschmack des Pilzes ist mild, leicht säuerlich. Das ist aber ein ungenießbarer Pilz. Trzon ma 7 cm długości, czasami lekko zwężony. Smak tego grzyba jest, łagodny, lekko kwaśny.Nie jest to jednak grzyb jadalny.

21. Der Buchenschleimrüblingwächst parasitisch auf Ästen oder Stämmen der Rotbuche. Er ist nach gründlichem Waschen essbar, gilt aber nicht als wertvoller Speisepilz. Aus seinem Myzel wurde ein Antimykotikum gewonnen, das gegen Hautpilze eingesetzt werden kann.Monetka bukowarośnie pasożytniczo na gałęziach lub pniach bukowych. Monetka bukowa jest jadalna po dokładnym umyciu, ale nie jest traktowana jako cenny grzyb jadalny. Z jej grzybni uzyskuje się lek przeciwgrzybiczny stosowany w leczeniu infekcji grzybiczych. Die Art ist Europa und Asien verbreitet, besonders im Areal der Buchen in der ozeanisch beeinflussten, temperaten Zone. Gatunek ten jest szeroko rozpowszechniony w Europie i Azji szczególnie w lasach bukowych z strefie umiarkowanej wpływów oceanicznych.

22. Blattartiger Zitterlingist kräftig bräunlicher, gallertartiger blattartiger Pilz an abgestorbenen Laubholzzweigen. Fruchtkörper ist 3-12 cm breit wellig aus der Rinde hervorbrechend. Die weltweit verbreitete Gattung umfasst ca. 80 Arten. In Europa werden rund 60 Arten geschätzt.Trzęsak jest brązowawym, galaretowatym przypominającym liście grzybem rosnącym na martwym drewnie gałęzi. Owocnia ma szerokość 3-12 cm, wyrasta w sposób falisty z kory. Ten rodzaj występujący na całym świecie obejmuje ok. 80 gatunków. W Europie szacuje się 60 gatunków. Er kann überbrüht für Suppen und Salate genommen werden. Der Pilz hat jedoch kaum Eigengeschmack. Sparzony może być stosowany do zup i sałatek. Grzyb jednak nie posiada prawie wcale własnego smaku.

23. Die Birkenrotkappe kommt in Gemeinschaft mit Birken. Das ist sehr guter und ergiebiger Speisepilz, zum Schmoren und Trocknen geeignet. Ihr Fleisch wird beim Anschneiden und Kochen grau oder schwarz. Diese Verfärbung mindert den Speisewert in keiner Weise. Die Birkenrotkappe ist roh giftig.Koźlarz pomarańczowo-żółtywystępuje w pobliżu brzóz. To bardzo dobry i wydajny grzyb jadalny, nadający się do gotowania na wolnym ogniu oraz suszenia. Jego miąższ po przecięciu i podczas gotowania staje się szary lub czarny. To przebarwienie nie zmniejsza absolutnie wartości odżywczych. Koźlarz pomarańczowo żółty jest trujący kiedy spożywa się go na surowo.

24. Die Bischofsmützeist bis 30cm hoher ocker- oder rotbrauner Pilz des Herbstes mit deutlichem Stiel und einem Hut, der einer Bischofsmütze ähnelt. Seine Oberfläche ist glatt oder grubig. Der Pilz ist essbar und wohlschmeckend.Piestrzenica infułowatajest grzybem jesiennym mierzącym 30 cm w kolorze ochry lub czerwono - brązowym z wyrazistym trzonkiem oraz kapeluszem przypominającym mitrę biskupa. Jego powierzchnia jest gładka lub poorana bruzdami. Grzyb jest jadalny i smaczny. Die Bischofsmütze tritt September – November unter Fichten, im Alpenraum, im Mittelgebirge – Thüringen und Nordeuropa. Piestrzenica infułowata występuje od września do listopada pod świerkami w Alpach, górach Turyngii oraz w Europie północnej.

25. Wörter und Wendungen. - Słówka i zwroty. der Fliegenpilz - muchomor gezuckerte Milch - osłodzone mleko naschten - łasować halbkugelig - półkulisty mild - łagodny leicht säuerlich - lekko kwaśny parasitisch - pasożytniczo überbrüht - sparzony die Birkenrotkappe - koźlarz pomarańczowo-żółty die Verfärbung - przebarwienie die Bischofsmütze - mitra biskupia