Instrument Finansowy LIFE+ Komponent III Informacja i komunikacja

1. Instrument Finansowy LIFE+Komponent IIIInformacja i komunikacja Anna Maciejczyk Wydział ds. Projektów UE

2. Projekty LIFE+ Informacja i komunikacja dzielą się na dwa typy: Projekty LIFE+ Informacja i Komunikacja mające na celu zwiększenie świadomości w zakresie ochrony środowiska poprzez kampanie i działania komunikacyjne. Powinny odbywać się na szczeblu krajowym lub ponadnarodowym, Powinny wiązać się z wdrażaniem, aktualizacją lub rozwojem wspólnotowej polityki i prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska. Informacja i komunikacja

3. Informacja i komunikacja • Projekty LIFE+ Informacja i Komunikacja mające na celu zapobieganie pożarom lasów na terenie UE. • dofinansowaniem mogą zostać objęte specjalistyczne szkolenia dla podmiotów uczestniczących w działaniach dotyczących zapobiegania pożarom lasów oraz kampanie na rzecz zwiększania świadomości społecznej

4. KE szczególnie zachęca do przedstawiania projektów, odnoszących się do następujących tematów: 1. Różnorodność biologiczna 2. Efektywne użytkowanie zasobów 3. Zmiany klimatu 4. Inne: Opracowanie i czynne przekazywanie właściwym odbiorcom, którzy mogą je z pożytkiem wdrażać, stosowanych technologii, rezultatów i doświadczeń nabytych w ramach znaczącej liczby poprzednich projektów LIFE Informacja i komunikacja

5. Informacja i komunikacja • Projekty związane z ochroną środowiska morskiego • Podniesienie poziomu świadomości na temat gleby i różnorodności biologicznej gleby oraz jej wielu ekologicznych funkcji, jak również zrównoważonego użytkowania gruntów • Podnoszenie świadomości oraz edukacja na temat narażenia obywateli na zanieczyszczenia powietrza poprzez ocenę porównawczą poziomów zanieczyszczenia powietrza w różnych większych miastach UE • Hałas w środowisku • Rozległe i ukierunkowane promowanie najlepszych praktyk

6. Proces formułowania wniosku • UWAGA! Należy pamiętać, że: • Zwyczajne przeprowadzenie kampanii informacyjnej niezwiązane z osiąganiem określonych celów nie może zostać uznane za pozytywny wynik projektu.

7. Oczekiwane rezultaty - przykłady

8. Oczekiwane rezultaty - przykłady

9. Oczekiwane rezultaty - przykłady

10. Oczekiwane rezultaty - przykłady

11. Logiczne kroki: Zidentyfikowanie problemuśrodowiskowego, którego ma dotyczyć wniosek. Musi być wyraźnie związany z polityką UE. Określenie, jaki cel ma zostać osiągnięty po zrealizowaniu projektu. Oczekiwane wyniki muszą być: sprecyzowane, mierzalne, osiągalne, odpowiednie i terminowe. Określenie, kto będzie odbiorcą projektu i dlaczego docelowi odbiorcy mają istotne znaczenie dla rozwiązania zidentyfikowanego problemu. Określenie działań, które umożliwią osiągnięcie celów. Określenie wskaźników umożliwiających ocenę wpływu projektu zarówno na odbiorców docelowych jak i zidentyfikowany. problem. Proces formułowania wniosku

12. Część B Cele projektu oraz oczekiwane rezultaty

13. Formularz B1 Formularz musi zostać sporządzony w języku angielskim, niezależnie od języka, w którym przygotowano pozostałą część wniosku. Jeśli chcieliby Państwo przedstawić informacje także w języku polskim, możliwe jest załączenie dodatkowej kopii tego formularza. Maksymalnie 3 strony! Cele projektu: należy podać szczegółową listę wszystkich celów projektu, rozpoczynając od najważniejszych. Realne i przejrzyste.

14. Formularz B1 Najważniejsze wiadomości do przekazania docelowym odbiorcom projektu: wskazać, najlepiej w punktach, najważniejsze informacje, które mają być przekazane podczas planowanych kampanii. Powinny być w pełni zgodne z przepisami prawa i polityką UE. Działania i środki: należy wyjaśnić, jakie działania/środki zostaną podjęte w trakcie trwania projektu, aby osiągnąć wyżej wskazane cele (nie należy tu wspominać o środkach finansowych). Wymienić główne działania związane z projektem wg kolejności wykonania, wraz z określeniem co zostanie zrobione, gdzie i przez kogo. Oczekiwane rezultaty (wyrażone ilościowo): wymienić najważniejsze rezultaty oczekiwane na koniec projektu. Konkretne i realne. Oczekiwane rezultaty nie powinny być celami projektu, lecz wynikami oraz osiągnięciami umożliwiającymi realizację celów.

15. Formularz B2 Problem związany ze środowiskiem: Prosimy opisać konkretny problem środowiskowy, zagadnienie związane z ochroną przyrody lub zachowaniem bioróżnorodności, którego dotyczy projekt. Należy wyjaśnić, dlaczego uważają Państwo, że problem ten jest powiązany z polityką środowiskową Unii Europejskiej i jej ustawodawstwem. Opisać stan problemu w dniu złożenia wniosku.Jeśli dotyczy: odnieść się do kwestii związanych ze zwalczaniem pożarów lasów. Podjęte czynności przygotowawcze: należy opisać dotychczasowe prace przygotowawcze podjęte w celu wdrożenia projektu. Mogą obejmować analizy przygotowawcze lub inne wstępne prace lub badania.

16. Formularz B2 Potencjał techniczny partnerstwa: należy tu wykazać, że utworzone partnerstwo dysponuje wystarczającym potencjałem technicznym pozwalającym na wdrożenie projektu. Odpowiednie możliwości/ doświadczenie w zakresie środowiska pod względem znajomości konkretnych problemów i sposobów ich rozwiązania. Odpowiednie możliwości/ doświadczenie w zakresie komunikacji/ szkoleń. Można podać przykłady skutecznie zrealizowanych projektów w dziedzinie środowiska i komunikacji.

17. Formularz B3 • Europejska wartość dodana projektu i proponowanych działań: • Należy opisać, w jaki sposób planowane działania mają przyczynić się do osiągnięcia celów polityki środowiskowej Unii Europejskiej (włączając w to, jeśli dotyczy, wpływ na kwestie związane ze zwalczaniem pożarów lasów). • Należy wskazać, w jaki sposób rozwiązania proponowane w projekcie mogą mieć zastosowanie w innych miejscach na obszarze UE. • Powinni Państwo również przedłożyć zrozumiały opis dotyczący zakresu geograficznego projektu. • W uzasadnionych przypadkach, za wartość dodaną uznane zostanie podejście (partnerstwo) międzynarodowe. • Starania na rzecz obniżenia emisji dwutlenku węgla: • Prosimy wyjaśnić, w jaki sposób zapewnią Państwo jak najniższy poziom emisji dwutlenku węgla w trakcie prowadzenia działań, związanych z realizacją projektu.

18. Zaangażowani „Interesariusze” i główni odbiorcy docelowi projektu. Interesariusze – podmioty zainteresowane kwestiami, których dotyczy projekt. Uczestnicy projektu nie muszą być tu wymieniani. Podczas realizacji projektu należy zapewnić odpowiednie konsultacje z nimi. Główni odbiorcy docelowi – stanowią cel działań związanych z projektem. Muszą zostać ściśle określeni we wniosku, zarówno pod względem jakości jak i liczby. Działania monitorujące projekt muszą obejmować pomiar wpływu działań związanych z projektem na odbiorców docelowych. Wybór odbiorców docelowych należy uzasadnić. Formularz B4

19. Przewidywane ograniczenia i czynniki ryzyka: Ważne jest, aby wnioskodawcy zidentyfikowali wszystkie możliwe zdarzeniazewnętrzne („ograniczenia i czynniki ryzyka”), które mogą mieć znaczącynegatywnywpływ na pomyślne wdrożenie projektu. Należy wymienić te ograniczenia i czynniki ryzyka rozpoczynając od najbardziej istotnych. Prosimy również o wskazanie jakichkolwiek ograniczeń i czynników ryzyka mających związek ze środowiskiemspołeczno – gospodarczym. W przypadku każdego ograniczenia lub czynnika ryzyka prosimy o wskazanie, w jaki sposób planują Państwo je pokonać. W tym miejscu, zaleca się również umieszczenie informacji nt. ewentualnych licencji, zezwoleń, ocen oddziaływania na środowisko itp. dokumentów wymaganych do zrealizowania projektu, a także wskazanie, na jakie wsparcie mogą Państwo liczyć ze strony organów odpowiedzialnych za ich wydawanie/ zatwierdzanie. Należy podać szczegóły dotyczące sposobu, w jaki wnioskodawca uwzględnił powyższe ryzyko na etapie planowania projektu (w harmonogramie realizacji i w budżecie projektu) oraz definicję działań. Formularz B5

20. Kontynuacja i waloryzacja rezultatów projektu po jego zakończeniu: Należy opisać, w jaki sposób projekt będzie kontynuowany po zakończeniu współfinansowania ze środków LIFE+, jakie rodzaje działań są wymagane w celu podtrzymania efektów realizacji projektu. Należy też wskazać, jakiego rodzaju mechanizmy będą wykorzystane w tym celu. Informacje podane w tej części mają charakter orientacyjny i będą musiały być uaktualniane w trakcie trwania projektu. Formularz B6

21. Kontynuacja i waloryzacja rezultatów projektu po jego zakończeniu: Jakie działania będą musiały być prowadzone lub kontynuowane po zakończeniu projektu? Należy wymienić te działania wraz z nazwami oraz numerami działań (np. A1, A2…) używanymi w innych częściach niniejszego wniosku. Jak zostanie to osiągnięte, jakie zasoby będą potrzebne do prowadzenia tych działań? Należy wskazać, w jaki sposób powyższe działania będą kontynuowane po zakończeniu projektu, przez kogo, w jakich ramach czasowych i z pomocą jakich środków finansowych. Formularz B6

22. Część C Szczegółowyopis technicznyproponowanych działań

23. Część C Ważne wskazówki: Wszystkie kalkulacje i wyszczególnienia kosztów niezbędne do uzasadnienia kosztów poszczególnych działań powinny być zawarte w formularzach finansowych F niniejszego wniosku. Część C powinna zawierać wyłącznie informacje finansowe, które nie zostały wyszczególnione w formularzach finansowych. Wszystkie formularze w tej części mogą być powielane, w celu zawarcia wszystkich niezbędnych informacji. Wszystkie działania, których wykonanie będzie zlecane na zewnątrz powinny być opisane tak dokładnie, jak gdyby były wykonywane bezpośrednio przez Beneficjenta.

24. Formularz C0- Lista wszystkich działań • Ten formularz umożliwia wnioskodawcy utworzenie wszystkich działań przewidzianych w projekcie. • UWAGA: Działania przewidziane w projekcie muszą zostać utworzone przed przystąpieniem do wypełniania kosztów w formularzach finansowych !!!

25. Formularz C1- Zarządzanie projektem i monitorowanie postępów projektu • A1.Zarządzanie projektem (wraz ze schematem organizacyjnym) powinno zawierać: • Sposób zarządzania aspektami technicznymi, finansowymi i administracyjnymi projektu, • Zapewnienie o realizacji projektu zgodnie ze zobowiązaniami LIFE+ (umowa dofinansowania, Postanowienia Wspólne, Rozporządzenie LIFE+, ostateczna wersja wniosku), szczególne w zakresie składania sprawozdań, • Opis struktury organizacyjnej wraz z jasnym schematem organizacyjnym, • Zaangażowanie głównych interesariuszy np. poprzez Komitet sterujący projektu – konsultacje.

26. Formularz C1- Zarządzanie projektem i monitorowanie postępów projektu • A2. Monitorowanie postępów projektu, • Określenie procedur oceniających postęp poszczególnych działań oraz projektu jako całości. • A3. Audyt zewnętrzny, • Wykonywany na koniec realizacji projektu (po zakończeniu wszystkich działań, • Ma na celu sprawdzenie zgodności z krajowym ustawodawstwem oraz zasadami księgowości, a także potwierdzenie, że wszystkie koszty zostały poniesione zgodnie z Postanowieniami Wspólnymi LIFE+.

27. Formularz C1- Zarządzanie projektem i monitorowanie postępów projektu • A4. Plan komunikacji po zakończeniu projektu, • Osobny rozdział sprawozdania końcowego projektu, • Przygotowanie w języku, w którym przygotowany został projekt oraz (opcjonalnie) w języku angielskim, • W formie papierowej i elektronicznej, • Uwzględniony w „Deliverables” w formularzu C2 oraz w formularzach finansowych z kosztem 0 EUR

28. Formularz C1- Zarządzanie projektem i monitorowanie postępów projektu • NOWOŚĆ! • A5. Działania dotyczące nawiązywania kontaktów: • Kontakty z innymi projektami LIFE (trwającymi lub zakończonymi): wizyty, spotkania, wymiana informacji itp., • Udział w platformach informacyjnych związanych z działaniami projektu (również na poziomie międzynarodowym), • Zapewnienie wydajnej wymiany know-how oraz doświadczeń w podobnym zakresie.

29. Formularz C1 • B.Czynności przygotowawcze (wg. potrzeb) • Bezpośrednio związane i niezbędne do realizacji działań • Ograniczone w czasie, • Mają być bezpośrednio wykorzystane podczas realizacji projektu, • Mogą obejmować: studia przygotowawcze, konsultacje z interesariuszami, wnioskowanie o pozwolenia i upoważnienia, • Nie mogą to być badania naukowe.

30. Formularz C1 • C. Działania informacyjne/kampanie zwiększające świadomość społeczną (obowiązkowo): • rzeczywista realizacja działań informacyjnych/ kampanii zwiększających świadomość, • Muszą dotyczyć problemu opisanego w Form. B2, • Rozpowszechnianie wyłącznie informacji zgodnych z unijną polityką, • Działania muszą być wyraźnie związane z celem projektu, skierowane do odbiorców docelowych mających bezpośredni związek lub bezpośrednio odpowiedzialnych za problem/ zagadnienie, • Działania muszą prowadzić do możliwej do ocenienia zmiany codziennych zachowań docelowych odbiorców, bardziej skutecznego wdrażanie unijnej polityki i ustawodawstwa na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym oraz do bardziej skutecznej wymiany wiedzy i najlepszych praktyk pomiędzy interesariuszami.

31. Formularz C1 • D.Działania szkoleniowe • Działania te powinny mieć na celu wytworzenie wśród grupy docelowej niezbędnych umiejętności odnośnie do zagadnień środowiskowych. Zakres proponowanego szkolenia powinien być szczegółowo opisany. • Projekty mające na celu szkolenia dla służb ochrony przeciwpożarowej lasów w zakresie zapobiegania pożarom lasów nie powinny obejmować działań ukierunkowanych na poprawę warunków operacyjnych podczas interwencji w czasie pożaru lasu, usprawnienie łańcucha decyzyjnego lub rozwiązanie kwestii dotyczącej przygotowania społeczeństwa na wypadek pożaru lasu. • E.Monitorowanie efektów projektu w odniesieniu do głównej grupy docelowej oraz danego problemu środowiskowego • Czynności monitorujące, mające na celu dokonanie oceny rzeczywistego wpływu prowadzonych działań na odbiorców docelowych oraz na problem związany ze środowiskiem. • Monitorowanie powinno umożliwić potwierdzenie, czy metody opracowane w celu rozwiązania problemu są odpowiednie lub zakwestionowanie tych metod i ewentualne opracowanie metod alternatywnych.

32. Formularz C1 • F.Komunikacja i rozpowszechnianie informacji o rezultatach projektu (obowiązkowo): • Czynności obowiązkowe • F1. Strona internetowa projektu: • Najpóźniej 6 miesięcy po rozpoczęciu realizacji projektu, • Funkcjonowanie przez 5 lat po zakończeniu realizacji projektu. • F2. Tablice informacyjne LIFE+ • F3. Raport „dla laika” • Przekazanie wraz ze sprawozdaniem końcowym projektu, • W języku angielskim oraz w języku projektu. • + Czynności nieobowiązkowe.

33. Formularz C1 • Dla każdego z proponowanych działań należy przedstawić następujące informacje: • Opis (co, jak, gdzie i kiedy?) - szczegółowo, związek pomiędzy działaniem a celem projektu. • Zastosowane rozwiązania/metody. • Przewidywane zograniczenia i założenia – co może uniemożliwić wykonanie działania i co zostanie w związku z tym zrobione. Zgodność z form. B5. • Beneficjent odpowiedzialny za realizację - zaleca się wyznaczenie jednego z beneficjentów jako odpowiedzialnego za jego zrealizowanie działania. Jeśli ten sam rodzaj działań jest podejmowany przez kilku uczestników projektu, zaleca się dokonać podziału obowiązków, tj. przypisać każdemu uczestnikowi konkretne czynności, za które będzie odpowiedzialny. • Oczekiwane rezultaty - wskazać (w punktach) wyrażone ilościowo/ mierzalne wyniki działania. • Wskaźniki postępu – w jaki sposób będą mierzone postępy działania.

34. Formularz C1 • Formularze C1 powinny być użyte w celu opisania wszystkich działań w sposób jak najbardziej precyzyjny. • Należy zaklasyfikować każde z działań związanych z projektem do jednej z kategorii podanej w formularzu C1. • Dla zachowania czytelności wniosku zaleca się, aby w projekcie nie przewidywać wykonania więcej niż 10 działań (oprócz działań wymienionych w punktach A i F). Nie należy wyszczególniać poddziałań. • W ramach „Zarządzania projektem” należy przewidzieć podróż 2 osób uczestniczących w realizacji projektu ma spotkanie inauguracyjne (tzw. Kick-off meeting) z przedstawicielami KE. • Należy też przedstawić schemat organizacyjny obrazujący strukturę zrządzania projektem. Schemat powinien przedstawiać podział obowiązków pomiędzy członków zespołu zarządzającego projektem oraz sposób podejmowania decyzji.

35. Formularz C2 • Deliverableproducts – to wszystkie produkty materialne projektu, które mogą zostać wysłane. Należy je wymienić chronologicznie wg terminu ich zakończenia. Każdy produkt będzie musiał zostać przedłożony Komisji Europejskiej jako odrębny dokument. • Raportlaika (Layman's Report), • After LIFE Communication Plan (razem z raportem końcowym). • Milestones(etapy projektu) – to kluczowe momenty podczas realizacji projektu np. wyznaczenie kierownika projektu, zakończenie ważnej konferencji itp. Należy je wymienić chronologicznie , wg terminu ich realizacji/ osiągnięcia. Etapy (lub odpowiednie dokumenty) nie muszą być składane Komisji, jednakże w sprawozdaniu należy poinformować, czy dany etap został zakończony.

36. Formularz C2 Przewidywane sprawozdania z działań: Raportwstępny powinien zostać złożony przed upływem dziewięciu miesięcy od daty rozpoczęcia projektu. Raportkońcowy powinien być złożony przed upływem trzech miesięcy od daty zakończenia projektu. W przypadku projektów trwających ponad 24 miesiące oraz przy wkładzie Wspólnoty przekraczającym 300.000€ należy złożyć raport śródokresowy (mid-term). Ponadto przerwa pomiędzy raportami nie może przekroczyć 18 miesięcy.

37. Formularz C3 • W tabeli należy wypisać wszystkie działania, uporządkować je według numeracji i nazwy. • W przypadku każdego z działań, prosimy zaznaczyć okres jego realizacji. • Wyznaczając okres wdrożenia projektu należy mieć na uwadze, że najwcześniejsza data rozpoczęcia projektu współfinansowanego z LIFE+ to 1 czerwca 2012 r. • Należy uwzględnić odpowiedni margines bezpieczeństwa po zakończeniu projektu tak, aby nieprzewidziane opóźnienia nie stanowiły przeszkody w terminowym ukończeniu projektu.

38. Krajowy Punkt Kontaktowy Departament Ochrony Przyrody Wydział ds. Projektów UE NFOŚiGW tel. (22) 45 90 288/ 396/ 543 fax. (22) 45 90 193 life@nfosigw.gov.pl www.nfosigw.gov.pl/life Jezioro Wigry http://www.fotoplatforma.pl/ 38