Kształcenie umiejętności redagowania pisemnych form wypowiedzi

1. Kształcenie umiejętności redagowania pisemnych form wypowiedzi opracowała: mgr Aneta Milz

2. ZAPROSZENIE • Zaproszenie – to karta (najczęściej ozdobna) z tekstem zawierającym prośbę o przybycie na uroczystość prywatną lub oficjalną. • Metoda pięciu palców: • Kto zaprasza? • Kogo zapraszamy? • Z jakiej okazji? • Kiedy? • Gdzie?

3. Najważniejsze cechy zaproszenia • podanie pięciu ważnych informacji; • zwroty grzecznościowe, skierowane do adresata, zapisane wielką literą; • formy językowe dostosowane odpowiednio do stopnia zażyłości z adresatem, • estetyka i właściwy układ graficzny.

4. Kryteria oceny nauczyciela Uczeń: • właściwie posługuje się formą zaproszenia, ujmuje ważne informacje, ( kto? kogo? gdzie? kiedy? z jakiej okazji?) • redaguje zaproszenie poprawne językowo, • stosuje zachętę, • zachowuje poprawność ortograficzną i interpunkcyjną, • dba o układ graficzny tekstu, pisze czytelnie.

5. KARTKA POCZTOWA Kartka pocztowa – celem pocztówki jest przesłanie pozdrowień lub okolicznościowych życzeń.

6. Najważniejsze cechy kartki pocztowej: • czytelny zapis adresu, • podanie nazwy miejscowości, z której wysyłana jest kartkę oraz data, • bezpośredni zwrot do adresata, zapisany w wołaczu, • ciekawy i dostosowany do adresata tekst • formuły pożegnalne, • zwroty grzecznościowe zapisane wielką literą. • podpis

7. KRYTERIA OCENY NAUCZYCIELA Uczeń: • poprawnie adresuje; • pisze zgodnie z tematem; • rozwija treść twórczo, dostosowując ją do adresata; • tekst nacechowany emocjonalnie; • zachowuje formę kartki pocztowej; • dba o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną • estetyka i rozmieszczenie tekstu.

8. OGŁOSZENIE Ogłoszenie to krótka wiadomość o czymś, np.: kupnie, sprzedaży, poszukiwaniu pracy. Może mieć charakter prasowy, radiowy, telewizyjny lub internetowy.

9. Najważniejsze cechy ogłoszenia • podanie daty i miejsca wydarzenia, • informacja o tym, co się stało, • cechy charakterystyczne przedmiotu, • informacja o sposobie nawiązania kontaktu z nadawcą ogłoszenia; • zwięzłość wypowiedzi; • precyzja i spójność; • selekcja informacji (dostosowana do celu)

10. KRYTERIA OCENY NAUCZYCIELA Uczeń: • zamieszcza najważniejsze informacje, odpowiadające na pytania: • co się stało? gdzie? kiedy? • jak wyglądał np: zaginiony pies • co jest celem ogłoszenia? • jak skontaktować się z nadawcą? • dba o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną • pisze zwięźle i na temat.

11. PRZEPIS Przepis to pisemne określenie sposobu wykonania czegoś, najczęściej potrawy.

12. Najważniejsze cechy przepisu • nazwa potrawy; • składniki i ich ilość; • sposób przyrządzenia: konsekwencja w stosowaniu drugiej osoby liczby pojedynczej trybu rozkazującego lub bezokolicznika; • formuła zakończenia; • właściwy układ graficzny.

13. K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA Uczeń: • podaje nazwy składników i ich ilość; • przedstawia sposób przygotowania potrawy: • wprowadza słownictwo porządkujące wykonywanie czynności, • konsekwentnie stosuje 2 os., l.p. trybu rozkazującego. • zamieszcza nazwę potrawy i formułę zakończenia; • dba o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną • dba o układ graficzny.

14. OPIS Opis to forma wypowiedzi, której celem jest przedstawienie szczegółów wyglądu czegoś bądź kogoś, przebiegu określonego wydarzenia, działania. Ze względu na przedmiot opisu wyróżniamy: • opis miejsca, przedmiotu, postaci, zjawisk przyrody, krajobrazu, przeżyć wewnętrznych.

15. Najważniejsze cechy opisu • wstęp – przedstawienie przedmiotu, miejsca, postaci, zjawiska przyrody; • zachowanie jedności czasu, • „malowanie słowami”( przymiotniki, porównania) • rozwinięcie – opis wyglądu ( wielkość, kształt, kolor, zapach, cechy szczególne) • zasada „od ogółu do szczegółu”; • zakończenie - ocena

16. K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA Uczeń: • pisze zgodnie z tematem; • zachowuje formę opisu: • treść opisu rozwija twórczo; • stosuje bogate słownictwo; • zachowuje spójną kompozycję ( przestrzega jedności czasu i przestrzeni) • dba o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną • dba o układ graficzny.

17. PLAN WYDARZEŃ Plan wydarzeń to zapisany w punktach przebieg najważniejszych wydarzeń przedstawionych w utworze. Jego celem jest ułatwienie zapamiętania treści przeczytanego tekstu lub usprawnienie pisania wypracowania. Wyróżniamy dwa rodzaje planów: - ramowy i szczegółowy.

18. Najważniejsze cechy planu wydarzeń • plan ramowy – najważniejsze wydarzenia zapisane w punktach; • plan szczegółowy- kluczowe wydarzenia rozbite na zdarzenia szczegółowe, zapisany w punktach z podpunktami; • konsekwencja w stosowaniu zdań lub równoważników zdań; • niezmienność zapisu punktów ( literowa lub cyfrowa) • porządek chronologiczny w przedstawieniu wydarzeń

19. K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA Uczeń: • dokonuje właściwej selekcji wydarzeń; • stosuje poprawny zapis punktów; • dba o poprawność językową – konsekwentnie posługuje się zdaniami lub równoważnikami zdań; • zachowuje poprawność ortograficzną i interpunkcyjną.

20. OPOWIADANIE Opowiadanie to forma wypowiedzi literackiej ukazująca określony świat przedstawiony, złożony z czasu i miejsca akcji, bohaterów oraz wydarzeń powiązanych ze sobą w porządku chronologicznym i przyczynowo-skutkowym.

21. Najważniejsze cechy opowiadania: • tytuł i oryginalność; • stosowanie akapitów; • wstęp – wprowadzenie w wydarzenia, opis czasu i miejsca akcji, bohaterów. • rozwinięcie – opisanie przebiegu wydarzeń; • zakończenie – rozwiązanie akcji. • zachowanie jedności czasu gramatycznego; • zachowanie konsekwencji w prowadzeniu narracji.

22. K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA Uczeń: • pisze prace zgodnie z tematem; • zachowuje formę opowiadania; • zachowuje chronologię zdarzeń; • wzbogaca narrację elementami opisu; • stosuje bogate słownictwo; • zachowuje spójną kompozycję ( przestrzega jedności czasu gramatycznego; wstęp rozwinięcie, zakończenie) • dba o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną • dba o układ graficzny.

23. INSTRUKCJA Instrukcja to zbiór zasad opisujących kolejne etapy postępowania w jakiejś dziedzinie życia; wskazówka, pouczenie. Jej celem jest objaśnienie, jak należy zachować się w określonych sytuacjach.

24. Najważniejsze cechy instrukcji: • tytuł; • zapis w punktach; • konsekwencja w stosowaniu czasowników: 2os.lp. trybu rozkazującego lub bezokoliczników; • skrótowość; • precyzja wypowiedzi; • zachowanie logicznej kolejności opisywanych czynności.

25. K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA Uczeń: • podaje tytuł instrukcji; • pisze instrukcję zgodnie z tematem i unika zbędnych informacji; • stosuje konsekwentnie 2os.lp. trybu rozkazującego; • udziela logicznych i precyzyjnych wskazówek, porządkujących kolejność wykonywania czynności; • formułuje instrukcję w punktach; • dba o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną • dba o układ graficzny.

26. SPRAWOZDANIE Sprawozdanie to wierne przedstawienie przebiegu zdarzeń, napisane przez ich uczestnika lub świadka; relacja z wydarzenia przypominająca reportaż.

27. Najważniejsze cechy sprawozdania • tytuł - odniesienie do wydarzenia; • wstęp – kto? co? gdzie? kiedy? w jakim celu? • rozwinięcie – przedstawienie chronologicznie uporządkowanych najważniejszych wydarzeń; • zakończenie – ocena wydarzenia; • zachowanie spójności • rzeczowość – elementy stylu urzędowego; • akapity.

28. K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA Uczeń: • pisze prace zgodnie z tematem; • zamieszcza tytuł; • zachowuje formę sprawozdania; • przestrzega chronologii zdarzeń; • zachowuje spójną kompozycję ( przestrzega jedności czasu gramatycznego; wstęp rozwinięcie, zakończenie) • posługuje się właściwym, sprawozdawczym stylem; • dba o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną • stosuje akapity.

29. LIST List to wypowiedź pisemna skierowana do osoby lub instytucji. Jego celem jest nawiązanie z kimś kontaktu, aby np.: poinformować o czymś, nakłonić do czegoś, przedstawić własną opinię na określony temat, przekazać swoje emocje. Listy dzielimy na prywatne i oficjalne.

30. Najważniejsze cechy listu • miejscowość, data w prawym górnym rogu; • nagłówek-zwrot do adresata pisany wielką literą w wołaczu; • wstęp – nawiązanie do ostatniego kontaktu, wspólnych spraw, przedstawienie powodu pisania listu; • rozwinięcie – zasadnicza treść listu; • zakończenie – zamknięcie tematu, formuły grzecznościowe; • podpis • akapity; • styl i treść dostosowane do adresata.

31. K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA Uczeń: • redaguje list zgodnie z tematem; • wprowadza elementy typowe dla formy listu, zachowując właściwy układ graficzny (miejscowość, data, zwrot do adresata) • podpisuje się pod treścią listu; • zachowuje właściwą kompozycję; • styl wypowiedzi dostosowuje do adresata; • dba o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną • stosuje akapity.

32. STRESZCZENIE Streszczenie to skrótowe ujęcie treści danego tekstu. Jego celem jest przekazanie najistotniejszych informacji o większym utworze.

33. Najważniejsze cechy streszczenia: • przygotowanie – ramowy plan wydarzeń; • lojalność wobec streszczanego tekstu; • skrótowość–przewaga zdań pojedynczych; • rzeczowość; • tekst uporządkowany logicznie i stylistycznie; • akapity; • brak opisów, dialogów, komentarzy, metafor, porównań itp.

34. K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA Uczeń: • zachowuje zwięzłość formy: • w większości posługuje się zdaniami pojedynczymi; • nie umieszcza dialogów, opisów, komentarzy, cytatów; • pomija szczegółowe wydarzenia; • dba o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną • stosuje akapity

35. DIALOG Dialog to forma wypowiedzi w postaci rozmowy dwu lub więcej osób; może stanowić odrębny tekst literacki( komiks, dramat) lub być częścią innej wypowiedzi.

36. Najważniejsze cechy dialogu: • wypowiedź każdego z bohaterów zapisana od myślnika i w nowej linii; • komentarze narracyjne; • zdania wprowadzające dialog; • naturalność rozmowy; • spójność i porządek logiczny tekstu.

37. K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA Uczeń: • pisze dialog zgodnie z tematem; • właściwie rozwija treść wypowiedzi – dialog na początek, rozwinięcie i zakończenie; • dba o naturalność rozmowy, zachowując jej logiczną spójność; • stosuje zróżnicowane komentarze narracyjne; • właściwie zapisuje dialog • dba o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną.

38. NOTATKA Notatka to krótki tekst o charakterze informacyjnym; uwaga, zapisek. Jej celem jest ułatwienie zapamiętania najważniejszych informacji odnoszących się do tekstu, zdarzenia, wypowiedzi.

39. Najważniejsze cechy notatki: • zwięzłość; • przejrzystość; • rzeczowość; • trafność wyboru formy.

40. K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA Uczeń: • trafnie wybiera formę notatki, dbając o jej spójność kompozycyjną; • notuje zgodnie z tematem, uwzględniając wszystkie najważniejsze aspekty; • zachowuje zwięzłość i rzeczowość informacji; • dba o przejrzystość notowania; • dba o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną.

41. CHARAKTERYSTYKA Charakterystyka to forma wypowiedzi, która łączy w sobie opis cech zewnętrznych i wewnętrznych postaci. Jej celem jest przedstawienie całościowego portretu człowieka – jego wyglądu, zachowania i osobowości. Charakteryzować możemy np.: bohatera literackiego, filmowego, członka rodziny lub samego siebie ( autocharakterystyka)

42. Najważniejsze cechy charakterystyki: • wstęp – przedstawienie postaci, a w odniesieniu do bohatera literackiego uzupełnione nazwiskiem autora i tytułem książki, informacją o roli postaci w utworze; • rozwinięcie – prezentacja cech zewnętrznych i wewnętrznych bohatera poparta właściwymi przykładami, opinie innych o postaci; • zakończenie – własna ocena bohatera; • zachowanie spójności kompozycyjnej; • wprowadzanie cytatów; • stosowanie akapitów.

43. K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA Uczeń: • pisze pracę zgodnie z tematem; • zachowuje formę charakterystyki; • uzasadnia przedstawione cechy; • zachowuje spójną kompozycję (przestrzega jedności czasu, prowadzi narrację w trzeciej osobie); • dba o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną; • dba o układ graficzny.

44. Dziękuję za uwagę!