Referentieramingen energie en emissies 2005-2020

1. Broeikasgasemissies en Grootschalige luchtverontreiniging Referentieramingen energie en emissies 2005-2020 • Symposium 24 maart 2005 / Hans Elzenga

2. Inhoud • Aanleiding en doel • Projectorganisatie • Uitgangspunten • Berekeningswijze • Resultaten • Conclusies • Vragen/discussie

3. Aanleiding en doel • Beschrijft voor 1990 - 2020 op sectorniveau energiegebruik, emissies van CO2, OBG, NOx, SO2, NMVOS, NH3 en PM10 • Vorige RR energie en broeikasgassen (jan. 2002) • In 2003 raming luchtverontreinigende emissies t.b.v. Uitvoeringsnotitie Erop of eronder • Behoefte aan nieuwe RR vanwege: • Internationale rapportageverplichtingen broeikasgassen en luchtverontreinigende emissies • internationale onderhandelingen voor periode na 2010: post-Kyoto en CAFE • vorige RR verouderd: geprojecteerde en feitelijke ontwikkelingen zijn steeds meer uiteen gaan lopen, bovendien slechts tot 2010

4. Projectorganisatie • Opdrachtgevers: EZ en VROM • ECN beleidsstudies: energie en CO2 • MNP/RIVM: • niet CO2-broeikasgassen (methaan, lachgas en F-gassen) • luchtverontreinigende emissies (stikstofoxiden, zwaveldioxide, vluchtige organische stoffen, ammoniak en fijn stof) • Begeleidingscommissie: EZ, VROM, LNV, V&W en CPB

5. Uitgangspunten (economisch) • Ramingen voor 2 economische scenario´s van CPB: Strong Europe (SE) en Global Economy (GE) • SE: • internationale samenwerking (instituties) • publieke verantwoordelijkheid, actieve overheid • BBP 1,7 %/jaar • bevolkingsgroei 0,5 %/jaar • GE: • internationale samenwerking (vrije handel) • eigen verantwoordelijkheid, terugtrekkende overheid • BBP 2,8 %/jaar • bevolkingsgroei 0,6 %/jaar

6. Uitgangspunten (beleid) • Gelijk energie-, klimaat- en luchtverontreinigingsbeleid in SE en GE • Alleen vastgesteld beleid (per december 2004) met voortzetting tot 2020; geen autonome aanscherping van normen e.d. • bijv. prestatienorm NOx-emissiehandel 40 g/GJ

7. Berekeningswijze • Emissie = omvang emitterend proces * emissiefactor • Omvang emitterend proces • brandstofgebruik sectoren (m.n. NOx en SO2) • sectorale groeicijfers CPB (m.n. NMVOS en fijn stof) • mestproductie en -aanwending (NH3) • Emissiefactor • wordt in belangrijke mate bepaald door emissienormen en -plafonds

8. Stikstofoxiden (NOx) • Emissie vooral door verbrandingsprocessen • Emissie in 2002 voor 2/3 door verkeer, en voor 1/4 door industrie, energiesector en raffinaderijen • Bij verkeer sterke groei dieselgebruik • Bij industrie toename van brandstofgebruik • Tot 2010 aanscherping van de normen bij verkeer (Euronormen) en industrie (prestatienormen) • Bij glastuinbouw autonome ontwikkeling: CO2-bemesting • Resultaat: sterke afname tot 2010, daarna lichte afname

9. Stikstofoxiden (NOx) • NEC-doel (260 kton) wordt niet gehaald, tenzij….. • Brussel vrijstelling geeft voor 19 kton voor zware bedrijfsvoertuigen en …. • beleidsvoornemens reservepakket worden uitgevoerd (2 tot 12 kton)

10. Zwaveldioxide (SO2) • Emissie vooral door verbranding van kolen en olie • Emissie in 2002 voor 90% door industrie, energiesector en raffinaderijen • Toename van raffinaderijproductie, koleninzet en chemie- en glasproductie • Sectoren voldoen reeds aan normen (m.n. BEES) • Eén grote reductie bij raffinaderij • Resultaat: nauwelijks afname tot 2010 • In 2020: in GE 2 maal zo grote koleninzet als in SE

11. Zwaveldioxide (SO2) • NEC-doel (50 kton) wordt niet gehaald tenzij…. • inzet onderhandelingen met industrie, raffinaderijen en elektriciteitsector kan worden verzilverd (ruim 14 kton reductie)

12. Vluchtige organische stoffen (NMVOS) • Emissie door productie & opslag VOS, benzine-auto’s, gebruik VOS-houdende producten • In 2002 verkeer (40%), industrie (20%), consumenten en HDO (samen 25%) • Sectorale groeicijfers variëren, gemiddeld genomen groei • Sectorale reductieplannen, ARBO-beleid (verf en lijm), Euronormen (verkeer) • Resultaat: afname emissie tot 2010, na 2010 stabilisatie

13. Vluchtige organische stoffen (NMVOS) • NEC-doel (185 kton) wordt gehaald tenzij…. • koude start-emissies inderdaad veel hoger blijken te zijn (5 à 20 kton)

14. Ammoniak (NH3) • Emissie voor 90% afkomstig uit landbouw: mestopslag en mestaanwending • Mestproductie krimpt in SE; in GE eerst krimp, daarna groei • Productie vooral bepaald door economische ontwikkeling en mestbeleid • Ammoniakbeleid: wijze van mesttoediening en staltypen • Resultaat: afname tot 2010, na 2010 lichte afname in SE, groei in GE

15. Ammoniak (NH3) • NEC-doel (128 kton) wordt net gehaald tenzij… • emissie bij mestaanwending in voorjaar inderdaad hoger is dan tot nu toe aangenomen (3 à 23 kton)

16. Fijn stof (PM10) • Emissie o.a. door slijtage banden en remmen, verbranding vaste en vloeibare brandstoffen, op- & overslag, stallen • In 2002 verkeer (35%), industrie, raffinaderijen en e-sector (samen 30%), landbouw (20%) • Sectorale groeicijfers variëren, gemiddeld genomen groei • Bij verkeer nog effect van emissienormering, bij industrie effect uitgewerkt, bij landbouw geen beleid • Resultaat: stabilisatie tot 2010 • Na 2010 lichte daling in SE, lichte stijging GE

17. Fijn stof (PM10) • Gezondheidsrisico’s in Nederland hoogste van Europa • Voor fijn stof geldt geen NEC-plafond

18. Conclusies • NEC-doelen NOX en SO2 worden niet gehaald, tenzij… • NEC-doelen NMVOS en NH3 worden wel gehaald tenzij… • Na 2010 stabilisatie emissies in SE, toename in GE (SO2, NH3, PM10)